Αλή Ντίνο

Έλληνας γελοιογράφος και πολιτικός από την Πρέβεζα

Ο Αλή-Εκρέμ Ντίνο γνωστός και ως Αλή Ντίνο μπέης (Πρέβεζα,[1] 1890 - Αθήνα, 1.11.1938) ήταν Έλληνας γελοιογράφος και πολιτικός, τσάμικης καταγωγής και μουσουλμάνος στο θρήσκευμα. Ήταν γόνος της φεουδαρχικής οικογένειας Ντίνο από τη Θεσπρωτία της Ηπείρου.

Αλή Ντίνο
Αυτοπροσωπογραφία, 1930
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1890
Πρέβεζα
Θάνατος1  Νοεμβρίου 1938
Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Οθωμανική Αυτοκρατορία (έως 1912)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα
τουρκικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασκιτσογράφος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος της Βουλής των Ελλήνων (εκλογική περιφέρεια Πρέβεζας)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Ένα σκίτσο μια εποχή
«Πρέπει να ψάξεις σε σκονισμένα κι αφανισμένα απ' το σαράκι σώματα εφημερίδων και σε ελλειπείς δημόσιες βιβλιοθήκες για να μαγευτείς απ' αυτόν τον Γαλαξία που φώτισε την εποχή του κι έδυσε μαζί της. Και μιλάμε για ένα γαλαξία αστραποβόλο, ένα ποτάμι από χιούμορ ...».[2]
Κώστας Μητρόπουλος

Βιογραφικό Επεξεργασία

Γεννήθηκε το 1890 στην Πρέβεζα και καταγόταν από οικογένεια Τσάμηδων αξιωματούχων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που ήταν εγκατεστημένη στην Πρέβεζα. Γιος του Ρασίχ Ντίνο και της Σαφέτ Γκαζί Τουρχάν. Ο παππούς του, Αμπεντίν πασάς Ντίνο, διετέλεσε υπουργός εξωτερικών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και κυβερνήτης (βαλής) του αρχιπελάγους των Δωδεκανήσων επί Αβδούλ Χαμίτ.

Ο Αλή Ντίνο σπούδασε στη Σορβόνη πολιτικές επιστήμες και δούλεψε ως σκιτσογράφος σε αρκετά έντυπα όπως στον Σατανά, στο Φλιτ, στον Φανό των Συντακτών, στον Ελεύθερο Τύπο και κυρίως στην Πρωία, όπου εργαζόταν μέχρι το θάνατό του, το 1938. Διετέλεσε πρόεδρος της Ένωσης Σκιτσογράφων (ήταν από τα ιδρυτικά της μέλη), ταμίας της Ένωσης Σωματείων Εικαστικών Τεχνών και γενικός Έφορος στη Στέγη γραμμάτων και Τεχνών.

Σε ηλικία 25 ετών πολιτεύτηκε με το συνασπισμό της Ηνωμένης Αντιπολίτευσης των Δημητρίου Γούναρη, Γεωργίου Θεοτόκη και Δημητρίου Ράλλη, εκλέχτηκε βουλευτής στις 6.12.1915 και άσκησε τα καθήκοντα του βουλευτή μέχρι τις 30.6.1917.[3] Αργότερα πολιτεύτηκε με άλλα κόμματα, χωρίς να κατορθώσει να εκλεγεί.

Ήταν παντρεμένος με την Άλμπα Μοντίνι, ιταλικής καταγωγής, η οποία γεννήθηκε στη Ζάρα της Κροατίας και μεγάλωσε στην Τεργέστη. Μαζί απέκτησαν μία κόρη, τη Σαφέτ Ντίνο, σύζυγο Δημητρίου Μαυρομμάτη.

Ο Αλή Ντίνο πέθανε αιφνίδια την 1.11.1938, σε ηλικία 48 ετών, στην Αθήνα, εξ αιτίας εγκεφαλικού αιματώματος.[4] [Σημ. 1]

Ο Αλέκος Σακελλάριος τον είχε συναντήσει λίγες ημέρες πριν τον θάνατό του και είχε πει γι' αυτόν ότι ήταν ένας από τους πιο γνωστούς σκιτσογράφους της εποχής. Σε ερώτηση του Σακελλάριου εάν ήταν προληπτικός, ο Αλή Ντίνο ξεκαρδίστηκε στα γέλια και του είπε Προτιμώ να πεθάνω, παρά να το πιστέψω.[5]

Στα σκίτσα του, που τα χαρακτηρίζουν οι ρεαλιστικές γραμμές των εικονιζόμενων, έντονη είναι η ειρωνεία. Η δουλειά του ήταν περισσότερο γελοιογραφική ηθογραφία και λιγότερο πολιτική γελοιογραφία. Έχουν σωθεί αρκετά σκίτσα του που απεικονίζουν Τσάμηδες και Πρεβεζάνους, καθώς και επώνυμους της καλής αθηναϊκής κοινωνίας του μεσοπολέμου.[6] Ο Αλή Ντίνο υπέγραφε τα σχέδιά του ως Dino. Εξαιτίας της λιτότητας του σχεδίου του, θεωρείται από κάποιους ομότεχνούς του προάγγελος της νεότερης γελοιογραφίας και ανανεωτής του γελοιογραφικού σχεδίου.[7][8]

 
Ο Μάνος, ο γιατρός της Πρέβεζας. Έπιχρωματισμένο σκίτσο
του Αλή Ντίνο μπέη, 1919

Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου σε άρθρο του στις 8 Νοεμβρίου του 1938 στην εφημερίδα Ελεύθερο Βήμα των Αθηνών περιέγραφε τον Αλή Ντίνο έναν απλό, εράσμιο άνθρωπο με φέρσιμο και νοοτροπία περισσότερο διεθνή παρά αλβανική σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως δεν είχε άλλο αλβανικό παρά το ελαφρό χρώμα της προφοράς. Για τα ηθογραφικά του σχέδια, με θέμα την Τσαμουριά, ο Παπαντωνίου ανέφερε ότι ήταν γελαστά και δροσερότατα και αποτελούσαν κοινωνικές σάτιρες.[7]

Το 1993 ο Δήμος Πρέβεζας και η Δημοτική βιβλιοθήκη της πόλης εξέδωσαν ένα λεύκωμα για τον Αλή Ντίνο με βιογραφικά του στοιχεία και σκίτσα με τίτλο Αλή Ντίνο Μπέη, Σκιτσογράφος (1890-1938).

Σημείωση

  1. Σύμφωνα με μαρτυρία της κόρης τού Αλή Ντίνο, κ. Σαφέτ Ντίνο-Μαυρομμάτη, το εγκεφαλικό αιμάτωμα δημιουργήθηκε στις 13.8.1938, μετά από πτώση του στα σκαλιά του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρεταννία των Αθηνών, του οποίου ο Ντίνο ήταν συχνά θαμώνας. Μεταφέρθηκε αμέσως στο Θεραπευτήριο ο Ευαγγελισμός, όπου νοσηλεύτηκε, πλαισιωμένος από τους οικείους του και τους πολλούς φίλους του, επώνυμους και μη. Διορθώνεται, με τη μαρτυρία αυτή, η αναφορά του Δημήτρη Σαπρανίδη, που θέλει τον Αλή Ντίνο να πεθαίνει πάμπτωχος, στα σανατόρια της Πεντέλης, πρβλ. Δημήτρης Σαπρανίδης, Ιστορία της Ελληνικής Γελοιογραφίας. 3000 χρόνια αμφισβήτησης, Αθήνα 2001, εκδόσεις Ποταμός, ISBN 960-7563-73-5, σελ. 381. Η αναφορά του Σαπρανίδη αναπαράγεται, δυστυχώς, σε πρόσφατη έκδοση για τον Αμπεντίν πασά Ντίνο, βλ. Νίκος Στύλος, Ο Πρεβεζάνος Αμπεντίν πασάς Ντίνος, τα ελληνικά του ποιήματα και οι Ντιναίοι, Mülheim 2014, εκδόσεις Χωρίς Σύνορα, σελ. 111.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

ΩΣ3, τχ. 53, Μάρτιος 2006, Αφιερώματα, Αλή Ντίνο. Ένας ευγενής μπέης.

Βιβλιογραφικές παραπομπές Επεξεργασία

  1. Βλ. Απολυτήριο Φύλλου Πορείας της 15ης Φεβρουαρίου 1928, το οποίο απόκειται στο αρχείο της οικογένειας Ντίνο-Μαυρομμάτη.
    Η αναφορά του Φώτου Γιοφύλλη περί γεννήσεως του Αλή Ντίνο μπέη στη Χίο, δεν ευσταθεί. Ο Γιοφύλλης φαίνεται να συγχέει τον Αλή Ντίνο μπέη με άλλο μέλος της ίδιας οικογένειας, ο οποίος γεννήθηκε στη Χίο το 1872. Ο πατέρας του Αλή Ντίνο μπέη δεν ήταν δημόσιος υπάλληλος, όπως υποστηρίζει ο Γιοφύλλης. Βλ. Ιστορία της νεοελληνικής τέχνης. Ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, αρχιτεκτονικής και διακοσμητικής, 1821-1941, Το Ελληνικό Βιβλίο, Αθήνα 1962, τόμος Β΄, σελ. 447, καθώς και το λήμμα στο Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό της Εκπαιδευτικής Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1999, τόμος 1ος, σελ. 172, ο συντάκτης του οποίου φαίνεται να στηρίχθηκε στην πληροφορία του Γιοφύλλη.
  2. Δήμος, Πρέβεζας (1993). Αλή Ντίνο Μπέη, Σκιτσογράφος (1890-1938). Πρέβεζα: Δημοτική Βιβλιοθήκη Πρέβεζας. σελ. 5. 
  3. Βλ. Μητρώο Πληρεξουσίων, Γερουσιαστών και Βουλευτών 1822 - 1935, Έκδοση Βουλής των Ελλήνων, Αθήνα, 1986, σελ. 254-255, όπου αναφέρεται ως Αλή Ρασήχ βέης Ντίνος.
  4. Γεώργιος Κούρτης, Η Κοινοβουλευτική πορεία της Πρέβεζας (1915-2005), Αθήνα 2005, σελ. 218-220.
  5. Την περιγραφή της απίστευτης ιστορίας του θανάτου του, δημοσίευσε ο Σακελλάριος στην ανάμνησή του με τίτλο Ο τρίτος, στο βιβλίο του Λες και ήταν χθες ..., Αθήνα, χ.χ., Εκδόσεις Σμυρνιωτάκης, (γ΄ έκδοση), σελ. 289-291.
  6. Βλ. Μαρίνα Βρέλλη-Ζάχου, «Ο Αλή Ντίνο και τα σχέδιά του. Η σκιαγράφηση μιας εποχής στην πόλη της Πρέβεζας», στα Πρακτικά του Δεύτερου Διεθνούς Συμποσίου για την Ιστορία και τον Πολιτισμό της Πρέβεζας, τόμ. ΙΙ, σελ.423-458. Έκδοση: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Δήμος Πρέβεζας, Ίδρυμα Ακτία Νικόπολις, Πρέβεζα 2010. ISBN 978 960 99475 2 7.
  7. 7,0 7,1 Αλή Ντίνο Μπέη, Σκιτσογράφος (1890-1938), Λεύκωμα των σκίτσων του, Δήμος Πρέβεζας-Δημοτική Βιβλιοθήκη Πρέβεζας, Πρέβεζα 1993.
  8. Ηλίας Βασιλάς, Αλή μπέη Ντίνος (1890-1938), Άπαντα Ηλία Βασιλά, (επιμ. Νίκος Δ. Καράμπελας), έκδοση Δήμος Πρέβεζας & Ίδρυμα Ακτία Νικόπολις, Πρέβεζα 2012, σελ. 526-529.