Ανδρομέδα (Κορνέιγ)
Ανδρομέδα (γαλλικός τίτλος: Andromède) είναι θεατρικό έργο του Πιέρ Κορνέιγ που παρουσιάσθηκε το 1650. Βασίζεται στον μύθο του Περσέα που απελευθέρωσε την Ανδρομέδα.[1]
 Εξώφυλλο της έκδοσης του 1651 | |
| Συγγραφέας | Πιέρ Κορνέιγ |
|---|---|
| Τίτλος | Andromède |
| Γλώσσα | Γαλλικά |
| Πολιτιστικό κίνημα | κλασικισμός |
| Μορφή | θεατρικό έργο |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Όταν παρουσιάσθηκε στην Κομεντί Φρανσαίζ το 1682, το έργο συνοδευόταν από μουσική για τραγούδια, χορωδία, φλάουτα, έγχορδα και μπάσο που συνέθεσε ο Μαρκ-Αντουάν Σαρπαντιέ.
Συγγραφή Επεξεργασία
Το 1647, ο Κορνέιγ, με παραγγελία του καρδινάλιου Μαζαρέν, συνέθεσε την Ανδρομέδα, μια παράσταση με μουσική και θεαματικά σκηνικά. Η παρουσίαση του έργου καθυστέρησε λόγω της ασθένειας του 11χρονου Λουδοβίκου ΙΔ' και των ταραχών των εξεγέρσεων της Σφενδόνης. Τελικά, η πρεμιέρα έγινε τον Ιανουάριο του 1650 και ήταν μια εκδήλωση της κυβέρνησης, η οποία, παρά την εξέγερση των πριγκίπων και την εχθρότητα του κοινοβουλίου, ήθελε να δείξει ότι ήταν αρκετά ισχυρή για να διοργανώνει θεάματα. Το περίτεχνο θέαμα με τραγούδι και χορό άρεσε πολύ στο κοινό.[2]
Το έργο Επεξεργασία
Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα έργα του Κορνέιγ, δεν είναι μια τραγωδία με ηθικά διλήμματα, ηχηρούς στίχους, ηρωισμούς, μεγαλειώδεις σκέψεις και ευγενή συναισθήματα. Η Ανδρομέδα είναι ένα έργο προορισμένο για ψυχαγωγία, ένα πρόσχημα για μουσική και θεαματικά μηχανικά σκηνικά. Ο στόχος του ποιητή ήταν «να ικανοποιήσει με τη λαμπρότητα και την πολυμορφία του θεάματος και όχι να αγγίξει το νου με τη δύναμη του συλλογισμού ή την καρδιά με τη λεπτότητα των παθών.»[3]
Το θέμα προέρχεται από την ελληνική μυθολογία. Είναι ο μύθος του Περσέα που απελευθέρωσε την Ανδρομέδα, η υπόθεση αναφέρεται στην Ανδρομέδα του Ευριπίδη και στις Μεταμορφώσεις του Οβίδιου, έργο στο οποίο βασίστηκε ο συγγραφέας.
Ωστόσο, ο Κορνέιγ δεν ακολούθησε πιστά την αφήγηση του Οβίδιου, εμπνεύστηκε ελεύθερα τροποποιώντας ό,τι του φαινόταν απίθανο ή ακατάλληλο να σκηνοθετηθεί. Έτσι,
- η Κασσιόπη δεν καυχιέται στις Νηρηίδες για τη δική της ομορφιά, όπως αναφέρει ο Οβίδιος, αλλά για την ομορφιά της κόρης της.
- Το μαντείο του Άμμωνα είχε ονομάσει την Ανδρομέδα ως το θύμα που έπρεπε να παραδοθεί στο τέρας. Στον Κορνέιγ είναι η μοίρα που την ορίζει τυχαία μετά από άλλες θυσίες.
- Ο Περσέας δεν συναντά την Ανδρομέδα τυχαία αλλά είναι καλεσμένος του πατέρα της εδώ και ένα μήνα και είναι ερωτευμένος με τη νεαρή κοπέλα χωρίς να τολμά να της εξομολογηθεί τον έρωτά του γιατί είναι αρραβωνιασμένη με τον Φινέα. Όταν την πλησιάζει, σχεδόν λιποθυμά, χλωμιάζει, χάνει το χάρισμα της ευγλωττίας, αναστενάζει με λαχτάρα. Δεν νοιάζεται για τίποτα άλλο παρά για την ευτυχία της και θα πέθαινε ευχαρίστως για να ζήσει η Ανδρομέδα ευτυχισμένη.
- Ο γάμος του νεαρού ζευγαριού μεταφέρεται στην έδρα των θεών, όλες οι τροποποιήσεις αναφέρονται στον πρόλογο του έργου.[4]
Υπόθεση Επεξεργασία
Το έργο διαδραματίζεται στην Αιθιοπία. Ο Περσέας είναι ένας Έλληνας ήρωας που είχε την αποστολή να σκοτώσει τη Μέδουσα, ένα τέρας με μαλλιά πλεγμένα με φίδια που όποιος την κοιτούσε μετατρέπονταν σε πέτρινο άγαλμα. Ωστόσο, ο Περσέας κατάφερε να τη νικήσει και επιστρέφει, περνώντας από το βασίλειο της Αιθιοπίας, έχοντας μαζί του το κεφάλι της.[5]
Πρώτη πράξη. Η Κασσιόπη συζητά με τον Περσέα για την οργή των θεών και τις τρομερές συμφορές που έχουν πλήξει τη χώρα. Επαινώντας την ομορφιά της κόρης της Ανδρομέδας, που παντρευόταν τον ξάδερφό της Φινέα, καυχήθηκε ότι η κόρη της ήταν πιο όμορφη από τις Νηρηίδες, θαλάσσιες νύμφες που συνόδευαν τον Ποσειδώνα. Ντροπιασμένες οι νύμφες κρύφτηκαν στα βάθη της θάλασσας, που σύντομα κατέκλυσε τις ακτές και ένα φοβερό θαλάσσιο τέρας που έστειλε ο Ποσειδώνας άρχισε να σκοτώνει πολλούς κατοίκους της Αιθιοπίας. Συμβουλεύτηκαν τότε το μαντείο του Άμμωνα και ο χρησμός έλεγε ότι για να κατευνάσουν την οργή του θεού, έπρεπε να προσφέρουν μία παρθένο κάθε μήνα στο θαλάσσιο τέρας που τρομοκρατούσε το βασίλειο. Από εκεί και πέρα, κάθε μήνα η μοίρα επέλεγε ένα από τα κορίτσια που παραδίδονταν στο τέρας. Πέντε έχουν ήδη πεθάνει και τώρα ήρθε η μέρα να κληρωθεί η τελευταία. Μέχρι στιγμής, η μοίρα έχει γλιτώσει την Ανδρομέδα, της οποίας ο γάμος αναβλήθηκε από το μαντείο μέχρι να ικανοποιηθεί το θηρίο, αλλά η βασίλισσα αγωνιά για την τύχη της κόρης της. [6]
Εμφανίζονται ο βασιλιάς Κηφέας και ο Φινέας, ο οποίος προτρέπει τον θείο του να επισπευσθεί ο γάμος του με την Ανδρομέδα, όμως ο βασιλιάς αρνείται: ως πατέρας θέλει την ευτυχία της κόρης του, ως ηγεμόνας πιστεύει ότι πρέπει να σεβαστεί το νόμο. Η Αφροδίτη κατεβαίνει από τον ουρανό και προβλέπει ότι η Ανδρομέδα θα παντρευτεί εκείνη την ημέρα και συνιστά να προετοιμαστούν για τον γάμο. Ο Φινέας είναι πανευτυχής, ενώ ο Περσέας, που είναι ερωτευμένος με το κορίτσι, δεν βλέπει καμία πιθανότητα να το κερδίσει, ομολογεί όμως στη βασίλισσα ότι είναι τρελά ερωτευμένος με την κόρη της.
Ο Κηφέας φεύγει και πηγαίνει στο ναό για να παραστεί στην κλήρωση του τελευταίου θύματος.
Δεύτερη πράξη.
Στον κήπο, η Ανδρομέδα και οι θεραπενίδες της συζητούν ενώ υφαίνουν. Η Ανδρομέδα μιλάει για τον Περσέα και εξομολογείται ότι αν δεν ήταν ήδη μνηστευμένη με τον Φινέα, μπορεί να αγαπούσε αυτόν τον ξένο.
Ξαφνικά, ο αρχηγός των φρουρών του παλατιού φθάνει και ανακοινώνει ότι η μοίρα επέλεξε την Ανδρομέδα ως το επόμενο θύμα του τέρατος. Ο Φινέας κατηγορεί τον πατέρα της για την υπακοή του στη θέληση των θεών και για την άρνησή του να θέσει τη ζωή της κόρης του πάνω από τους νόμους των υπηκόων του. Ωστόσο, ο Κηφέας πιστεύει ότι δεν μπορεί να προδώσει τα καθήκοντά του ως θεματοφύλακας του νόμου και της τάξης στο κράτος. Αποχαιρετά την κόρη του, η οποία οδηγείται στον τόπο της εκτέλεσης. Η Ανδρομέδα είναι ήρεμη και παραιτημένη, δέχεται να πεθάνει για να σώσει τους ανθρώπους του βασιλείου από το θαλάσσιο τέρας. Ο Περσέας αρχίζει να ελπίζει ότι ο γάμος της Ανδρομέδας θα γίνει εκείνη την ημέρα, αλλά ο σύζυγός της θα είναι πιο άξιος από τον Φινέα και σπεύδει αμέσως να τη βοηθήσει.
Τρίτη πράξη
Η Ανδρομέδα είναι δεμένη από δύο ανέμους σε έναν παράκτιο βράχο μόνη της και περιμένει να πεθάνει. Η Κασιώπη εμφανίζεται και προσβάλλει τους άδικους θεούς που παρέδωσαν στο θάνατο μια αθώα κοπέλα. Ελπίζει να τους εξοργίσει και να στρέψει την οργή τους εναντίον της, αλλά ο ουρανός σιωπά. Στη συνέχεια προσβάλλει τον Φινέα που δεν έσπευσε να σώσει την αγαπημένη του, η Ανδρομέδα τον υπερασπίζεται. Όταν η Κασσιόπη θέλει να αυτοκτονήσει από απελπισία, ο Περσέας φτάνει πάνω στον Πήγασο. Η Κασσιόπη του υπόσχεται το χέρι της κόρης της αν τη σώσει. Ο νεαρός πολεμά το τέρας, το νικάει και μετά ελευθερώνει την Ανδρομέδα.
Τέταρτη πράξη
Η διασωθείσα Ανδρομέδα συμφωνεί με τη θέληση του πατέρα της να παντρευτεί τον νικητή. Ο Περσέας, όμως, της δίνει την ελευθερία της επιλογής, θέλει να είναι ευτυχισμένη, όχι σκλαβωμένη. Συγκινημένη από τον έρωτά του, η Ανδρομέδα ερωτεύεται τον σωτήρα της. Ο Φινέας την κατηγορεί ότι αθέτησε τον λόγο της. Η κοπέλα θεωρεί ότι αφήνοντάς την αβοήθητη, την απελευθέρωσε από τον λόγο της. Έξαλλος, ο Φινέας αποφασίζει να διεκδικήσει τα δικαιώματά του με τη βία και συγκεντρώνει ανθρώπους. Ενημερώνεται ότι ο Περσέας είναι ο γιος του ίδιου του Δία, αλλά υπολογίζει στη βοήθεια της Ήρας και του Ποσειδώνα. Η Κασσιόπη πηγαίνει στη θάλασσα για να ηρεμήσει τον Ποσειδώνα και τις Νηρηίδες με μια θυσία. Ο Περσέας προσφέρει θυσία στην Ήρα, την προστάτιδα του γάμου, πριν από τον γάμο.[7]
Πέμπτη πράξη
Ο Φινέας προσπαθεί να μαλακώσει την καρδιά της Ανδρομέδας για άλλη μια φορά. Η Κασσιόπη όμως του επαναλαμβάνει ότι έχοντας εγκαταλείψει την Ανδρομέδα στο έλεος του τέρατος, παραιτήθηκε από τα δικαιώματά του. Ο Φινέας της απαντά ότι δεν είχε ιπτάμενο άλογο ούτε το κεφάλι της Μέδουσας, όπως ο Περσέας, για να νικήσει το τέρας, η Κασσιόπη πιστεύει ότι οι θεοί βοηθούν τους τολμηρούς. Η Ανδρομέδα κατηγορεί τον Φινέα ότι θέλει να την παντρευτεί με απειλές ενώ ο Περσέας την αφήνει να αποφασίσει μόνη της. Ο Φινέας φεύγει απειλώντας με εκδίκηση. Ο Κηφέας φέρνει νέα για την εύνοια του Ποσειδώνα και του Δία για την ένωση της Ανδρομέδας με τον Περσέα.
Φθάνει η είδηση ότι ο Φινέας με τους άνδρες του, επιτέθηκε στον Περσέα που έβγαινε από το ναό της Ήρας. Η Κασσιόπη θέλει να στείλει φρουρούς να τον βοηθήσουν, ο Κηφέας, ωστόσο, είναι της άποψης ότι οι ίδιοι οι θεοί θα σώσουν τον ήρωά τους. Έρχεται το μήνυμα ότι ο Περσέας κάλεσε τον Φινέα σε μονομαχία, και όταν αυτός αρνήθηκε, έβγαλε το κεφάλι της Μέδουσας, η οποία, ακόμη και νεκρή, μετέτρεψε τους επιτιθέμενους με πέτρινα αγάλματα. Όταν το νεαρό ζευγάρι θέλει να μπει στο ναό, η πόρτα κλείνει. Εμφανίζονται οι θεοί: Ο Δίας, ο Ποσειδώνας, η Ήρα και ο Ερμής. Ο Δίας δηλώνει ότι η γη δεν αξίζει να είναι ο τόπος του γάμου του γιου του. Προσκαλεί τον Κηφέα, την Κασσιόπη, την Ανδρομέδα και τον Περσέα στον γάμο στον ουρανό, όπου από εδώ και πέρα θα ζουν μαζί με τους θεούς και τη νύχτα θα λάμπουν για τους ανθρώπους στον ουρανό. Όλοι πετούν μακριά ενώ η χορωδία τραγουδά. [2]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ . «ladissertation.com/Andromède de Corneille».
- ↑ 2,0 2,1 . «babelio.com/livres/Corneille-Andromede--tragedie-».
- ↑ . «operabaroque.fr/ASSOUCI_ANDROMEDE».
- ↑ . «theatre-classique.fr/pages/programmes//CORNEILLEP_ANDROMEDE».
- ↑ . «cosmovisions.com/textAndromede».
- ↑ . «gallica.bnf.fr/Andromède : tragédie représentée avec les machines sur le Théâtre royal de Bourbon / [de P. Corneille]».
- ↑ . «theatre-classique.fr//CORNEILLEP_ANDROMEDE/4».