Αντάνας Σνιέτσκους
Ο Αντάνας Σνιέτσκους (γεν. 7 Ιανουαρίου 1903 - 22 Ιανουαρίου 1974) ήταν Λιθουανός κομμουνιστής πολιτικός που υπηρέτησε ως Πρώτος Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Λιθουανίας από τις 15 Αυγούστου 1940 έως τις 22 Ιανουαρίου 1974.
Βιογραφία Επεξεργασία
Ο Σνιέτσκους γεννήθηκε το 1903 στο χωριό Μπουμπλελιάι, κοντά στο Σακιάι. Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η οικογένειά του κατέφυγε στη Ρωσία όπου έζησαν από κοντά τη ρωσική επανάσταση του 1917. Το 1919, η οικογένειά του επέστρεψε στη Λιθουανία. Το 1920 είχε ήδη γίνει μέλος του κόμματος των Μπολσεβίκων. Την ίδια χρονιά συνελήφθη για συμμετοχή σε αντικυβερνητικές δραστηριότητες. Απελευθερώθηκε από τη φυλακή με εγγύηση, αλλά κατέφυγε στη Μόσχα και έγινε πράκτορας της Κομιντέρν. Στη Μόσχα, κέρδισε την εμπιστοσύνη των λιθουανών κομμουνιστών Ζίγκμας Ανγκαριέτις και Βίντσας Μιτσκεβίτσιους-Καπσούκας, όπου έγινε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Λιθουανίας. Το 1926, η Κομιντέρν έστειλε τον Σνιέτσκους στη Λιθουανία για να αντικαταστήσει το προσφάτως εκτελεσθέντα Καρόλις Ποζέλα ως επικεφαλής του απαγορευμένου και υπόγειου Κομμουνιστικού Κόμματος της Λιθουανίας.[2]
Από το 1926 έως το 1930, ασχολήθηκε με αντικαθεστωτικές δραστηριότητες στη Λιθουανία και συνελήφθη και φυλακίστηκε στη Φυλακή Κάουνας το 1930.[3] Το 1933, ο Σνιέτσκους απελευθερώθηκε σε αντάλλαγμα για Λιθουανούς πολιτικούς κρατούμενους που κρατούνταν στην ΕΣΣΔ. Το 1936 επέστρεψε στη Λιθουανία. Το 1939 συνελήφθη ξανά και καταδικάστηκε σε οκτώ χρόνια φυλάκισης. Μετά το σοβιετικό τελεσίγραφο του 1940 στη Λιθουανία και την επακόλουθη στρατιωτική κατοχή, ο Σνιέτσκους απελευθερώθηκε από τη φυλακή στις 18 Ιουνίου 1940, και έγινε επικεφαλής του Τμήματος Εθνικής Ασφάλειας. Ο Επίτροπος Εξωτερικών Υποθέσεων Βλαντιμίρ Ντεκανόζοφ έφτασε στη Λιθουανία λίγες μέρες νωρίτερα στις 15 Ιουνίου, για να οργανώσει την ενσωμάτωση της Λιθουανίας στη Σοβιετική Ένωση. Ως γραμματέας του κόμματος, ο Σνιέτσκους εξέδωσε τις εντολές του Βλαντίμιρ Ντεκανόζοφ στο όνομα του κόμματος. Ο Σνιέτσκους βοήθησε στη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας τρόμου πριν από τις εκλογές του νεοσύστατου, από τις σοβιετικές αρχές, Λαϊκού Σέιμας, στις 14 Ιουλίου. Μόνο το Κομμουνιστικό Κόμμα της Λιθουανίας και οι συνεργάτες του μπορούσαν να ορίσουν υποψηφίους. Οι άνθρωποι απειλήθηκαν να συμμετάσχουν στις εκλογές με διάφορους τρόπους αλλά τα αποτελέσματα ήταν παραποιημένα όπως και να'χει. Στις 21 Ιουλίου, το λαϊκό Σέιμας, δήλωσε ότι ο λιθουανικός "λαός" ήθελε να ενταχθεί στη Σοβιετική Ένωση, και στις 3 Αυγούστου, το Ανώτατο Σοβιέτ της ΕΣΣΔ προσάρτησε τη Λιθουανία στη Σοβιετική Ένωση. Η παράνομη διαδικασία προσάρτησης έληξε επίσημα και δημιουργήθηκε η Λιθουανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία. Από τις 15 Αυγούστου και για όλη την υπόλοιπη ζωή του ο Σνιέτσκους ήταν Πρώτος Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Λιθουανίας.
Ο Σνιέτσκους ήταν αυτός που ξεκίνησε τις πρώτες μαζικές απελάσεις Λιθουανών στις 14-19 Ιουνίου 1941. Απέλασε ακόμη και τον αδελφό του με την οικογένεια του στη Σιβηρία, όπου πέθανε ο αδερφός του.
Στις 26 Νοεμβρίου 1942, το λιθουανικό παρτιζανικό κίνημα (Lietuvos partizaninio judėjimo štabas) δημιουργήθηκε στη Μόσχα, υπό τη διοίκηση του Σνιέτσκους, ο οποίος είχε υποχωρήσει με τον Κόκκινο Στρατό στη Μόσχα, το 1941. Η ύπαρξη της διοίκησης του Λιθουανικού παρτιζανικού κινήματος έπρεπε να δείξει τη λιθουανική φύση των σοβιετικών παρτιζανικών ενεργειών στη Λιθουανία, αλλά στην πραγματικότητα ομάδες σαμποτέρ που εστάλησαν στη χώρα από τη Μόσχα δεν ανέφεραν τις δραστηριότητες τους στη διοίκηση του λιθουανικού παρτιζανικού κινήματος αλλά αναφέρονταν απευθείας στην κεντρική Διοίκηση του κομματικού κινήματος. Εκτιμάται ότι στη Λιθουανία 5-10 χιλιάδες άνθρωποι ασχολήθηκαν με σοβιετικές υπόγειες δραστηριότητες κατά τη διάρκεια του πολέμου.[4]
Το 1944, λόγω της προέλασης του Κόκκινου Στρατού, η μητέρα του έφυγε από τη Λιθουανία προς τη Δύση και αποκήρυξε τον γιο της. Δύο αδέλφια και τρεις αδελφές του Σνιέτσκους κατέφυγαν επίσης στη Δύση. Ο Σνιέτσκους επέστρεψε από τη Ρωσία το 1944 με τους κομμουνιστές αξιωματούχους που είχαν υποχωρήσει κατά τη διάρκεια της γερμανικής εισβολής της 22ας Ιουνίου 1941.
Ο Σνιέτσκους οργάνωσε και πάλι μαζικές απελάσεις Λιθουανών μετά τον πόλεμο. Το 1948, ο Σνιέτσκους ξεκίνησε την κολεκτιβοποίηση της γεωργίας. Οι περισσότεροι αγρότες είχαν κολεκτιβοποιηθεί από το 1952 μέσω της τρομοκρατίας, των δολοφονιών και των απελάσεων. Η γεωργική παραγωγή μειώθηκε δραματικά στο επίπεδο των άλλων δημοκρατιών της ΕΣΣΔ.[5] Όταν ο αρχηγός του σοβιετικού κόμματος Νικήτα Χρουστσόφ εξέδωσε πρόγραμμα αμνηστίας, πολλοί πολιτικοί κρατούμενοι και απελαθέντες απελευθερώθηκαν από φυλακές και στρατόπεδα εργασίας, αλλά ο Σνιέτσκους δεν τους επέτρεψε να επιστρέψουν στη Λιθουανία.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών της κυριαρχίας του Σνιέτσκους, ο εθνικός προσανατολισμός ήταν αξιοσημείωτος στις δραστηριότητές του. Η πρώτη αντιπαράθεση με τη Μόσχα συνέβη το 1949-1950, όταν έπρεπε να υπερασπιστεί τους παλιούς κομμουνιστές φίλους του από τις διώξεις, οι οποίοι ήταν και τα άτομα με τα οποία δούλευε μαζί υπογείως. Η Λιθουανία ήταν η μόνη Δημοκρατία της ΕΣΣΔ όπου δεν έγιναν μαζικές διώξεις παλαιών κομμουνιστών αλλά δεν συνελήφθη και κατηγορήθηκε ούτε ένας κομμουνιστής της προσοβιετικής εποχής. Γύρω από αυτό το διάστημα οι πολιτικές του άρχισαν να αποκτούν εθνικό χαρακτήρα. Αυτή η πολιτική είχε τη μορφή του σαμποταρίσματος κάποιων διαταγών της Μόσχας, ζητώντας κάποια προνόμια για τη Λιθουανία αλλά και άλλες μορφές.
Η γυναίκα του Μίρα Μπορντοναϊτέ ήταν επίσης πεπεισμένη κομμουνίστρια και πέρασε πολλά χρόνια στη φυλακή. Ο Σνιέτσκους είχε δύο παιδιά, τους Βλάντας και Μαριτέ.[6]
Μετά τον θάνατό του Επεξεργασία
Το Σνιέτσκους, ένα χωριό για τους υπαλλήλους του Πυρηνικού σταθμού Ιγκναλίνα στις όχθες της λίμνης Ντρουκσιάι, ιδρύθηκε το 1975. Το 1992 η πόλη μετονομάστηκε σε Βισαγκίνας και το 1995 έλαβε δικαιώματα πόλης.
Έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες στη Λιθουανία για την αποκατάσταση του Σνιέτσκους, ο οποίος ήταν περισσότερο ή λιγότερο επιτυχώς μυθοποιημένος καθ'όλη τη διάρκεια αρκετών δεκαετιών.
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ Audronė Urbonaitė. Antano Sniečkaus mitas (Myth of Antanas Sniečkus), Ekstra, 6 January 2002, No.1 (213) Αρχειοθετήθηκε 28 May 2006 στο Wayback Machine.
- ↑ (in Lithuanian) Vytautas Tininis. Sniečkus 33 metai valdžioje (Sniečkus 33 Years in Power). Vilnius, 2000 Αρχειοθετήθηκε 2011-09-28 στο Wayback Machine.
- ↑ Audronė Janavičienė Soviet Saboteurs in Lithuania (1941-1944), 2004 (in Lithuanian) I. Altman Holocaust and Jewish Resistance in the Occupied Soviet Territories Αρχειοθετήθηκε 2009-10-13 στο Wayback Machine. (in ρωσική)
- ↑ (in Lithuanian) Kazys Blaževičius. Antanas Sniečkus. Kas jis? (Who was Antanas Sniečkus?). XXI amžius, No. 7 (1111), 2003
- ↑ (in Lithuanian) [1]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Antanas Sniečkus στο Wikimedia Commons