Το επετειακό μετάλλιο «Αντάρτικη Μνήμη 1941»[1] (σέρβικα: Партизанска споменица 1941, κροατικά: Partizanska spomenica 1941, σλαβομακεδονικά: Партизанска споменица 1941‎‎) ήταν μία διαμνημονευτική ηθική αμοιβή από την πρώην Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, η οποία απονεμόταν σε κάθε πολίτη που εντάχθηκε στο εθνικό-απελευθερωτικό κίνημα με την έναρξη της εξέγερσης εναντίων των ξένων κατακτητών την περίοδο της κατοχής 1941-1945.

Το μετάλλιο «Αντάρτικη Μνήμη 1941» στην αριστερή τσέπη της στολής του στρατηγού Πέκο Ντάπτσεβιτς (Πολεμικό Μουσείο Βελιγράδι)
Το μετάλλιο «Αντάρτικη Μνήμη 1941» - δεύτερος τύπος (ΙΚΟΜ Zagreb)

Ιστορικό Επεξεργασία

Το μετάλλιο «Αντάρτικη Μνήμη 1941» θεσμοθετήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 1944 από την Εθνική Επιτροπή Απελευθέρωσης της Γιουγκοσλαβίας για να τιμηθούν οι εν ζωή αντάρτες που εντάχθηκαν στις γραμμές του τιτοϊκού κινήματος αντίστασης κατά την έναρξη του Εθνικό-Απελευθερωτικού Αγώνα 1941-1945. Με νόμο του 1946 – ήδη μετά την απελευθέρωση και την επικράτηση των τιτόϊκών δυνάμεων στην Γιουγκοσλαβία – συγκεκριμενοποιήθηκαν οι όροι απονομής. Ο νόμος αυτός επιβεβαίωσε πως το μετάλλιο της «Αντάρτικης Μνήμης 1941» είναι σύμβολο της εθνικής αναγνώρισης και ανταμοιβής για τους οργανωτές της λαϊκής εξέγερσης και για τους πρωτοπόρους του εθνικό-απελευθερωτικού αγώνα για πράξεις που τελέσθηκαν στο όνομα της απελευθέρωσης των λαών της Γιουγκοσλαβίας. Βασικότερη προϋπόθεση για την απονομή ήταν η ένταξη στην εξέγερση κατά το πρώτο έτος της αντίστασης δηλαδή το 1941[2].

Αιτήσεις για την απονομή γίνονταν δεκτές μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 1957, ενώ η τελευταία απονομή έγινε το 1963. Οι τιμηθέντες με το μετάλλιο της «Αντάρτικης Μνήμης 1941» απολάμβαναν μία σειρά από προνόμια[2] όπως η δωρεάν μεταφορά με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και υγειονομική περίθαλψη σε στρατιωτικά νοσοκομεία. Επίσης οι παρασημοφορημένοι με το μετάλλιο αυτό κηδεύονται δημοσία δαπάνη και με στρατιωτικές τιμές.

 
Η διεμβολή του μεταλλίου της «Αντάρτικης Μνήμης 1941»

Τα πρώτα μετάλλια κόπηκαν στο Νομισματοκοπείο της ΕΣΣΔ και ήταν φτιαγμένα από χαλκό. Αργότερα τα μετάλλια σχεδιάστηκαν και κόπηκαν στην Γιουγκοσλαβία (ΙΚΟΜ Zagreb) και ήταν ασημένια. Το μετάλλιο του δεύτερου τύπου σχεδιάστηκε από τον γλύπτη Άντουν Αουγκουστίντσιτς και το ζωγράφο Τζόρτζε Αντρέγεβιτς Κουν.

Συνολικά έλαβαν χώρα 27.269 απονομές του μεταλλίου της  «Αντάρτικης Μνήμης 1941»[3]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Нагрудный знак «1941» для югославских партизан. СССР, 1944 г. | PDF». Scribd (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2023. 
  2. 2,0 2,1 Vojna enciklopedija, Βελιγράδι, 1975
  3. Grbec, Klemen (2010) Partizanski spominski znak 1941. Λιουμπλιάνα, Πανεπιστήμιο Λιουμπλιάνας, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Κοινωνικών Επιστημών.