Ο Αντρέ-Ντιεντονέ Κολινγκμπά (γαλλικά:André-Dieudonné Kolingba, 12 Αυγούστου 19367 Φεβρουαρίου 2010)[7] ήταν ο τέταρτος πρόεδρος της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας από την 1η Σεπτεμβρίου 1981 ως την 1η Οκτωβρίου 1993. Κατέλαβε την εξουσία έπειτα από αναίμακτο πραξικόπημα κατά το οποίο ανατράπηκε ο πρόεδρος Νταβίντ Ντακό το 1981 και απώλεσε την εξουσία από τον Ανζ Φελίξ Πατασέ, έπειτα από τη διεξαγωγή δημοκρατικών εκλογών, το 1993. Ο Κολίνγκμπα απολάμβανε της ευρείας υποστήριξης από τη Γαλλία ως την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989, οπότε εξωθήθηκε στη διενέργεια προεδρικών εκλογών, τις οποίες και έχασε.

Αντρέ Κολίνγκμπα
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
André Dieudonné Kolingba (Γαλλικά)
Γέννηση12  Αυγούστου 1936[1]
Μπανγκί[1]
Θάνατος7  Φεβρουαρίου 2010[2][3]
5ο δημοτικό διαμέρισμα του Παρισιού[1]
Αιτία θανάτουκαρκίνος του προστάτη
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
ΕθνικότηταYakoma people[4]
Χώρα πολιτογράφησηςΚεντροαφρικανική Δημοκρατία
ΘρησκείαΚαθολικισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[5]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδιπλωμάτης
στρατιωτικός
πολιτικός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαAfrican Democratic Rally
Οικογένεια
ΤέκναDesire Kolingba
ΣυγγενείςAnatole Koué (ανιψιός)
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαambassador of the Central African Republic to Canada
πρόεδρος της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας (1981–1993)[6]
ΒραβεύσειςΤάγμα της αξίας της Κεντρικής Αφρικής
Order of recognition
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Κατά τη διάρκεια της 12χρονης θητείας του αυξήθηκε η επιρροή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας στη λήψη αποφάσεων από κράτη-δωρητές αναφορικά με την οικονομική υποστήριξη και τη διαχείριση της οικονομίας της κεντροαφρικανικής χώρας. Πολλά μέλη της εθνοτικής ομάδας του Κολίνγκμπα, που είναι η Γιακόμα, απέκτησαν καίριες θέσεις σε δημόσιους, ιδιωτικούς και άλλους τομείς της οικονομίας της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας στη διάρκεια εκείνης της περιόδου. Αυτό είχε αποτέλεσμα να αυξηθεί η ένταση ανάμεσα στους αποκαλούμενους "νότιους" (συμπεριλαμβανομένων και των ποτάμιων Γιακόμα) και στους "βόρειους" (μεταξύ των οποίων και οι Γκμπάγια της σαβάνας και να λάβουν χώρα βίαιες συγκρούσεις μεταξύ των δύο αυτών εθνοτικών ομάδων, την περίοδο της προεδρίας του Πατασέ (1993–2003).

Πρώτα χρόνια και εκπαίδευση Επεξεργασία

Ο Κολίνγκμπα γεννήθηκε στο Μπανγκί την πρωτεύουσα της γαλλικής τότε αποικίας Ουμπανγκί-Σαρί στην Γαλλική Ισημερινή Αφρική. Το όνομα του στην τοπική γλώσσα σημαίνει "αρσενικό βουβάλι". Κατατάχθηκε στον γαλλικό στρατό και μετά την ανεξαρτησία της χώρας του (1960) μετατάχθηκε στις ένοπλες δυνάμεις της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας, φθάνοντας στο βαθμό του Ταξίαρχου (Brigadier General) στις 3 Απριλίου 1973. Ορίστηκε τεχνικός σύμβουλος του υπουργείου άμυνας , βετεράνων και θυμάτων πολέμου το 1977 και στη συνέχεια σύμβουλος (Aide de Camp) του Αυτοκράτορα Μποκάσα του Πρώτου. Εν συνεχεία υπηρέτησε ως πρεσβευτής στον Καναδά και στη Γερμανία. Το Μάρτιο του 1979 διορίστηκε υπουργός άμυνας. Μετά την ανατροπή του Μποκάσα του 1979 οι Γάλλοι αποκατέστησαν στην εξουσία τον πρόεδρο Ντακό. Ο Στρατηγός Κολίνγκμπα απέκτησε και την εύνοια του τελευταίου, με αποτέλεσμα να διοριστεί αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, τον Ιούλιο του 1981.

Ανατροπή του Ντακό Επεξεργασία

Το Σεπτέμβριο του 1981 ο στρατηγός Κολίνγκμπα προέβη σε αναίμακτο πραξικόπημα και έγινε αρχηγός κράτους, ανατρέποντας τον Ντακό. Εν συνεχεία τέθηκε επικεφαλής της Στρατιωτικής Επιτροπής για την Εθνική Ανασυγκρότηση από το Σεπτέμβριο του 1981 ως τις 21 Σεπτεμβρίου 1985, και ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας και αρχηγός κράτους από τις 21 Σεπτεμβρίου 1985 ως τις 22 Οκτωβρίου 1993. Πιστεύεται ότι ο στρατηγός υποστηρίχθηκε από Γάλλους συμβούλους, οι οποίοι τον βοήθησαν στην εκδήλωση πραξικοπήματος χωρίς την έγκριση του προέδρου Φρανσουά Μιτεράν (Delayan 1985, Kalck 2004). Οι ακριβείς λεπτομέρειες της υπόθεσης παραμένουν ένα μυστήριο.

Διακυβέρνηση Επεξεργασία

Μετά την ανατροπή του Ντακό το 1981 συστάθηκε από τον Κολίνγκμπα επιτροπή για τη διακυβέρνηση της χώρας, στην πραγματικότητα όμως ο ίδιος κυβέρνησε ως δικτάτορας. Το 1986 τέθηκε σε δημοψήφισμα ένα Σύνταγμα το οποίο εγκρίθηκε και στις συνακόλουθες εκλογές ο Κολίνγκμπα ορίστηκε πρόεδρος για μία εξαετία. Το Μάιο του 1986 ο Αφρικανός ηγέτης ανακοίνωσε την ίδρυση ενός νέου κόμματος με το όνομα Δημοκρατικός Συναγερμός της Κεντρικής Αφρικής (Rassemblement Démocratique Centrafricain ή RDC).

Μετά το 1989 ο Κολίνγκμπα, έπειτα από πιέσεις στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, αναγκάστηκε να προβεί σε αλλαγές στη δομή του καθεστώτος. Το 1991 συμφώνησε να μοιραστεί την εξουσία με τον Εντουάρ Φρανκ, τον οποίο διόρισε πρωθυπουργό. Έπειτα συγκρότησε μια επιτροπή για την αναθεώρηση του Συντάγματος και την μετάβαση σε ένα πολυκομματικό καθεστώς. Το 1992 διεξήχθησαν πολυκομματικές εκλογές στις οποίες ο Κολίνγκμπα έλαβε μόλις το 10% των ψήφων και αρνήθηκε να δεχτεί το αποτέλεσμα. Οι εκλογές ακυρώθηκαν από τον ίδιο με απόφαση του Συνταγματικού Συμβουλίου. Ενώ η προεδρική του θητεία έληγε κανονικά στις 28 Νοεμβρίου 1992, εκείνος επεξέτεινε τη θητεία του για άλλες 90 ημέρες, διενεργώντας , όπως θεωρήθηκε από πολλούς, "συνταγματικό πραξικόπημα".

Εκλογή του Πατασέ Επεξεργασία

Στις 3 Φεβρουαρίου 1993 συστάθηκε από τον Κολίνγκμπα ένα προσωρινό όργανο, το Προσωρινό Εθνικό και Πολιτικό Συμβούλιο της Δημοκρατίας (Conseil National Politique Provisoire de la République). Ο ηγέτης των Δημοκρατικών Δυνάμεων για το Διάλογο της αντιπολίτευσης, Αμπέλ Γκουμπά, ανακοίνωσε στις 28 Φεβρουαρίου 1993, ότι ο Κολίνγκμπα δεν ήταν πλέον πρόεδρος. Απρόθυμος να παραιτηθεί, ο Κολίνγκμπα παρέμεινε στην προεδρία. Ωστόσο, οι ΗΠΑ και η Γαλλία τον εξανάγκασαν να διενεργηθούν νέες εκλογές για πρόεδρο. Οι εκλογές διενεργήθηκαν στις 19 Σεπτεμβρίου 1993 και νέος πρόεδρος εξελέγη ο Ανζ Φελίξ Πατασέ.

Απόπειρα πραξικοπήματος 2001 Επεξεργασία

Στις 28 Μαΐου 2001 εκδηλώθηκε απόπειρα πραξικοπήματος εναντίον του προέδρου Πατασέ αλλά απέτυχε. Ο Πατασέ κατηγόρησε τον Κολίνγκμπα και τους υποστηρικτές του για απόπειρα αποσταθεροποίησης της κυβέρνησής του και ζήτησε την παραπομπή του σε δίκη. Ο πραξικοπηματίας του 1981 κατέφυγε στην Ουγκάντα και ο πρόεδρος Πατασέ ανατράπηκε σε ένα επιτυχημένο αυτήν τη φορά πραξικόπημα, το 2003. Νέος αρχηγός κράτους έγινε ο Φρανσουά Μποζιζέ, ο οποίος αμνήστευσε τους επίδοξους πραξικοπηματίες του 2001. Στις 5 Οκτωβρίου 2003 ο Κολίνγκμπα επέστρεψε στο Μπανγκί και παρακολούθησε την εθνική διάσκεψη για τη συμφιλίωση. Στη διάρκεια του γεγονότος, ζήτησε συγνώμη για όσες ατασθαλίες συνέβησαν την περίοδο του καθεστώτος του. Εν συνεχεία έφυγε στο Παρίσι, όπου υποβλήθηκε σε εγχείριση για προστάτη. Πέθανε στην γαλλική πρωτεύουσα, στις 7 Φεβρουαρίου 2010.

Βραβεία και οικογενειακή ζωή Επεξεργασία

Τιμήθηκε με τον τίτλο του Ιππότη του Τάγματος της Επιχείρησης Μποκάσα (Οfficier de l’Ordre de l’Opération Bokassa) την 1η Δεκεμβρίου 1971 και επίσης με τον τίτλο Οfficier de l’Ordre de la Médaille de la Reconnaissance Centrafricaine το 1972, Chevalier de l’Ordre du Merite Postal to 1972, commandeur(Διοικητής) (1975) και dignité de Grand-Croix (Μεγαλόσταυρος) (1η Δεκεμβρίου 1981) de l’Ordre du Mérite Centrafricain (του Τάγματος Τιμής της Κεντρικής Αφρικής).

Παραπομπές Επεξεργασία

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Kalck, Pierre. Historical Dictionary of the Central African Republic. 3rd ed. Trans. Thomas O'Toole. Metuchen, N.J. & London: The Scarecrow Press, 2004.
  • Delayen, Julie Anne. “Origins and Causes of Military Rule in the Central African Republic.” M.A. thesis, University of Florida, 1985.
  • Webb, Raymond Porter. “State Politics in the Central African Republic” Ph.D. dissertation, University of Michigan?, Wisconsin?, 1996.
  • Titley, Brian. Dark Age: The Political Odyssey of Emperor Bokassa. London & Montreal: McGill-Queen's University Press, 1997.
  • Saulnier, Pierre. Le Centrafrique: Entre mythe et réalité. Paris: L’Harmattan, 1998.