Αποσπάσματα αποτροπής υποχώρησης
Τα αποσπάσματα αποτροπής υποχώρησης είναι σχηματισμοί στρατιωτών τοποθετημένων πίσω από τα κανονικά στρατεύματα, προκειμένου να εμποδίσουν με κάθε μέσον, (ακόμη και πυροβολώντας αδιακρίτως), τον πανικό ή την άτακτη οπισθοχώρηση των στρατιωτών της πρώτης γραμμής.
Ιστορικό Επεξεργασία
Η ιδέα είναι πολύ παλιά. Οι Ρωμαϊκές λεγεώνες διέθεταν τέτοιες μονάδες, τους Τριάρι (Triarius, Triarii), οι οποίοι αποτελούνταν από βετεράνους και καταλάμβαναν την τρίτη σειρά στη θέση μάχης. Το ίδιο συνέβαινε και κατά τους Ναπολεόντειους Πολέμους. Μάλιστα, οι απώλειες από τους λιποτάκτες κατά τη διάρκεια της μάχης υπερέβαιναν τις απώλειες εξ αιτίας της ίδιας της μάχης. Καθόσον οι λιποταξίες ήταν σχετικώς ευκολότερες την εποχή εκείνη, η χρήση των μονάδων ανάσχεσης έδινε τη δυνατότητα στους στρατηγούς να διατηρούν το στράτευμά τους σε συνοχή κατά, ιδιαιτέρως κατά τις μακρόχρονες εκστρατείες.
Μονάδες ανάσχεσης στον Κόκκινο Στρατό Επεξεργασία
Στον Κόκκινο Στρατό της Σοβιετικής Ένωσης, η ιδέα των Μονάδων Ανάσχεσης ηγέρθη τον Αύγουστο του 1918, με τον σχηματισμό των Ζαγκραντιτέλνιε Οτριάντι (Заградительные Отряды). Τα στρατεύματα αυτά αποτελούνταν από αποσπάσματα της Τσε Κα, που είχαν στρατολογηθεί από ποινικούς υπόδικους του Κόκκινου Στρατού. Η πρώτη χρήση τους έγινε το Καλοκαίρι με Φθινόπωρο στο Ανατολικό Μέτωπο, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, όταν ο διοικητής Μιχαήλ Τουχατσέφσκυ εξουσιοδοτήθηκε από τον Επίτροπο Πολέμου Λέοντα Τρότσκυ, να τοποθετήσει μονάδες πεζικού στα μετόπισθεν αναξιόπιστων συνταγμάτων της Α’ Στρατιάς, με εντολή να πυροβολούν όσους λιποτακτούν ή υποχωρούν χωρίς διαταγή[1]. Τον Δεκέμβριο του 1918, ο Τρότσκυ διέταξε την ανάπτυξη πρόσθετων τέτοιων στρατευμάτων, σε κάθε μονάδα πεζικού του Κόκκινου Στρατού. Πέραν αυτών των καθηκόντων είχαν επιφορτιστεί και με την εξασφάλιση των προμηθειών προς τους μπολσεβίκους στις περιοχές που βρίσκονταν υπό τον έλεγχό τους, ρόλος που τους έκανε αντιπαθείς στον πληθυσμό[2]. Η τακτική αυτή επανήλθε σε μεγαλύτερη κλίμακα κατά τον Β’ΠΠ. Στις 27 Ιουνίου 1941, σε απάντηση αναφορών για λιποταξίες από τις τάξεις του Κόκκινου Στρατού, το 3ο Γραφείο εξέδωσε οδηγία για τη δημιουργία Μονάδων Ανάσχεσης, που θα τις στελεχώνουν προσωπικό της NKVD. Οι μονάδες αυτές ονομάζονταν ΣΜΕΡΣ, από το ακρωνύμιο Смерть шпионам, ΣΜΕΡτ Σπινιόναμ, που στα ρωσικά σημαίνει ″Θάνατος στους κατασκόπους″ [3]. Σύμφωνα με μία αναφορά του Επίτροπου Κρατικής Ασφάλειας, Λαυρέντι Μπέρια της 10ης Οκτωβρίου 1941, είχαν συλληφθεί 25.878 λιποτάκτες, και από αυτούς εκτελέστηκαν οι 10.201.
Στον κινηματογράφο Επεξεργασία
Στην κινηματογραφική ταινία ″Ο εχθρός προ των Πυλών″ (Enemy at the Gates), περιγράφεται η δράση των μονάδων αυτών, καθώς προσπαθούν να αποτρέψουν με τη χρήση όπλων την υποχώρηση πανικόβλητων Ρώσσων στρατιωτών, κατά τη Μάχη του Στάλινγκραντ.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Dmitri Volkogonov, Trotsky (1996). Harold Shukman, επιμ. The Eternal Revolutionary. London: Harper Collins Publishers. σελ. 180.
- ↑ Lih, Lars T. (1990). Bread and Authority in Russia, 1914–1921. University of California Press. σελίδες 131.
- ↑ Stephan, Robert, "Smersh: Soviet Military Counter-Intelligence during the Second World War", Journal of Contemporary History, Vol. 22, No. 4, Intelligence Services during the Second World War: Part 2 (October, 1987), pp. 585–613