Απόστολος Κλειδωνάρης
Ο Απόστολος Κλειδωνάρης (στην ΕΣΣΔ Γκεόργκι Ντμίτριεβιτς Ψηλέας, ρωσικά: Георгий Дмитриевич Псилеас, 1894 ή 1896, Πινακάτες Πηλίου - 1946, Μόσχα, ΡΣΟΣΔ, ΕΣΣΔ) ήταν ανώτατο στέλεχος του ΚΚΕ και βουλευτής το 1932 με το Ενιαίο Μέτωπο Εργατών - Αγροτών. Απέδρασε από τις φυλακές της Αίγινας το 1934 και διέφυγε στη Σοβιετική Ένωση, όπου και έζησε το υπόλοιπο της ζωής του.
| Απόστολος Κλειδωνάρης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1894 Πήλιο |
| Θάνατος | 1946 Μόσχα |
| Εθνικότητα | ελληνική |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά Ρωσικά |
| Σπουδές | Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | βουλευτής |
Βιογραφικό Επεξεργασία
Νεανικά χρόνια - Η δράση του σαν στέλεχος του ΚΚΕ Επεξεργασία
Ο Απόστολος Κλειδωνάρης γεννήθηκε το 1894 στις Πινακάτες Πηλίου. Παιδί αγροτικής οικογένειας, ήταν και ο ίδιος αγρότης και διετέλεσε πρόεδρος στην κοινότητα του χωριού του.[1] Εντάχθηκε από νεαρή ηλικία στο ΣΕΚΕ και ανέπτυξε πλούσια δράση για τη διάδοση των ιδεών και της πολιτικής του ΚΚΕ στη Μαγνησία. Ανέβηκε την κομματική ιεραρχία και αναδείχτηκε ο πρώτος κομμουνιστής βουλευτής Μαγνησίας, με το Ενιαίο Μέτωπο Εργατών - Αγροτών στις εκλογές του Σεπτέμβρη 1932.[2][3]
Συνελήφθη με τον Ιδιώνυμο νόμο τον Οκτώβριο του 1932, καταδικάστηκε σε 4,5 χρόνια φυλάκιση, κλείστηκε στις φυλακές της Λάρισας και κατόπιν της Αίγινας απ' όπου δραπέτευσε τον Μάιο του 1934 και διέφυγε με πλοίο στη Σοβιετική Ένωση.[4] Οι υπόλοιποι επτά που απέδρασαν μαζί με τον Κλειδωνάρη ήταν οι:
Νίκος Βαβούδης, γραμματέας του Ενωτικού Εργατικού Κέντρου Πειραιά, Δημήτρης Σακαρέλος, συνδικαλιστής, Ευάγγελος Θωμάζος, ναυτεργάτης, Τζανής Φλαράκος, τσαγκάρης, Μόσχος Δουλγέρης, Αβραάμ Δερβίσογλου και Κώστας Σαρίκας, εργάτες.[5][6]
Στη Σοβιετική Ένωση Επεξεργασία
Ο Κλειδωνάρης στη Μόσχα φοίτησε στο Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής (ΚΟΥΤΒ) και στη συνέχεια στάλθηκε να δουλέψει ως τεχνικός συντάκτης στην ελληνική εφημερίδα "ΚΟΛΛΕΚΤΙΒ" στη Μαριούπολη.[7][8]. Εκεί παντρεύτηκε με ρωσίδα και απέκτησε το 1937 ένα γιο, τον Βλαδίμηρο. Πήρε το ψευδώνυμο "Ψηλέας Γεώργιος του Δημητρίου", λόγω του μεγάλου αναστήματός του.
Συνελήφθη από την NKVD στις 22 Νοεμβρίου 1937 ως πράκτορας της Ελλάδας και υπονομευτής της ΕΣΣΔ και φυλακίστηκε[9]. Ήταν η περίοδος των λεγόμενων Αζοφικών, όπου με την κατηγορία "εχθρός του Λαού" και του κατασκόπου συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν πολλοί πολίτες της ΕΣΣΔ.[10]
Με την οδηγία Νο 50215 της NKVD της 11ης Δεκεμβρίου 1937 του Λαϊκού Κομισαρίου Νικολάι Γιεζόφ, προσήχθη σε δίκη στις 15 Ιανουαρίου 1938 και καταδικάστηκε σε θάνατο.[11] Ωστόσο η εκτέλεση δεν πραγματοποιήθηκε, φυλακίστηκε και πέθανε στη φυλακή από περιτονίτιδα το 1946[12][13]
Μετά θάνατον αποκατάσταση Επεξεργασία
Στις 24 Οκτωβρίου 1958 το γραφείο της περιοχής του Κιέβου του ΚΚΣΕ αποκατέστησε τον Κλειδωνάρη με απόφασή του, η οποία ανακοινώθηκε εγγράφως και στην οικογένειά του. Η απόφαση αυτή αναφέρει:
"Η υπόθεση της κατηγορίας του Ψηλέα Γεωργίου του Δημητρίου (Κλειδωνάρης Απόστολος του Γεωργίου), που εργαζόταν μέχρι τη σύλληψή του ως τεχνικός συντάκτης στην ελληνική εφημερίδα "ΚΟΛΛΕΚΤΙΒ" στη Μαριούπολη, επανεξετάστηκε. Η κατηγορία ακυρώθηκε και η υπόθεση έκλεισε. Ο Ψηλέας Γεώργιος του Δημητρίου (Κλειδωνάρης Α. Γ.) αποκαθίσταται μετά θάνατον"[14]
Επίσης, η 10η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ τον Ιανουάριο του 1967 αποφάσισε να αποκαταστήσει ηθικά και κομματικά 13 μέλη του ΚΚΕ που έπεσαν θύματα την περίοδο της προσωπολατρείας στη Σοβιετική Ένωση. Ανάμεσά τους ήταν και ο Απόστολος Κλειδωνάρης.[15][16]
Ο γιος του Κλειδωνάρη, Βλαδίμηρος, ζούσε στη Μόσχα και εργαζόταν ως μηχανικός. Πέθανε το 1989 και είχε ένα γιο τον Απόστολο, στο όνομα του παππού του.[17]
Πηγές Επεξεργασία
- Κώστας Γκριτζώνας "Κόκκινοι δραπέτες 1920-1944", Εκδόσεις Γλάρος, Αθήνα 1985
- Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος 1919-1949, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
- Άγγελος Ελεφάντης "Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης", Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1976
- Νίκος Παπαδάτος "Ο Μπεζεντάκος μάς άφησε γεια", Εκδόσεις ΚΨΜ, Αθήνα 2021
- Γρηγόρης Φαράκος "Β' Παγκόσμιος Πόλεμος: Σχέσεις του ΚΚΕ και Διεθνούς Κομμουνιστικού Κέντρου", εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2004
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Γκριτζώνας (1985), σελ. 85
- ↑ "Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ (2012), σελ. 239-240
- ↑ Ελεφάντης (1976), σελ. 422 κ.ε
- ↑ "Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ (2012), σελ. 254
- ↑ Γκριτζώνας (1985), σελ. 73
- ↑ εφημερίδα Ριζοσπάστης, Φύλλο: 9/5/1934, Σελίδα: 6
- ↑ Γκριτζώνας (1985), σελ. 86
- ↑ Παπαδάτος (2021), σελ. 226
- ↑ Παπαδάτος (2021), σελ. 226-227
- ↑ Μαρκοβίτης (2017), σελ. 194
- ↑ Παπαδάτος (2021), σελ. 226-227
- ↑ Γκριτζώνας (1985), σελ. 86
- ↑ http://www.rizospastis.gr/story.do?id=1585479
- ↑ Γκριτζώνας (1985), σελ. 87
- ↑ http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=366923
- ↑ ΠΟΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΠΟΥ ΣΥΚΟΦΑΝΤΗΘΗΚΑΝ ΚΑΙ ΕΞΟΝΤΩΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ ΤΗΣ
- ↑ http://www.rizospastis.gr/story.do?id=1585479