Αρίστη Ιωαννίνων
Συντεταγμένες: 39°56′4.142″N 20°40′19.495″E / 39.93448389°N 20.67208194°E
Η Αρίστη είναι χωριό του νομού Ιωαννίνων του δήμου Ζαγορίου, χτισμένη σε υψόμετρο 642 μέτρων[2] σε απόσταση 48 χλμ ΒΔ των Ιωαννίνων.[3] Η αρχική ονομασία του οικισμού ήταν Αρτσίστα ενώ το 1928 έλαβε τη σημερινή του ονομασία.[4] Ο πληθυσμός της Αρίστης σύμφωνα με την απογραφή του 2021είναι 115 κάτοικοι ενώ παράλληλα, είναι χαρακτηρισμένη ως παραδοσιακός οικισμός.[2]
| Αρίστη | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ιωαννίνων |
| Υψόμετρο | 642 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 115 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Αρτσίστα[1] |
| Ταχ. κώδικας | 440 04 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Γενικά στοιχεία
Επεξεργασία
Η Αρίστη πιστεύεται προς δημιουργήθηκε ή, κατά άλλη εκδοχή, πως εμπλουτίστηκε πληθυσμιακά με κατοίκους από τον εγκαταλελειμμένο οικισμό Βόπατη και τον Άγιο Μηνά[5]. Κατά τον 19ο αιώνα παρατηρήθηκε ισχυρό μεταναστευτικό κύμα από την Αρίστη προς τη Σερβία[6]. Η Αρίστη, συγκαταλέγεται χρονικά στα πρώτα των Ζαγοροχωρίων που απέκτησαν σχολείο[7], το οποίο συντηρούσαν οικονομικά οι εισφορές της γειτονικής μονής Σπηλαιώτισσας[8]. Κατά την οθωμανική απογραφή του 1895, ο πληθυσμός της Αρίστης ανερχόταν σε 899 κατοίκους[9]. Κατά τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας, ο οικισμός διέθετε ένα αρρεναγωγείο με 50 μαθητές και ένα παρθεναγωγείο με 40 μαθήτριες[10].
Σύμφωνα με τα στοιχεία της πρώτης απογραφής μετά την απελευθέρωση της Αρίστης, ο πληθυσμός του οικισμού ανερχόταν το 1913 σε 574 κατοίκους[11]. Στα πλαίσια του ελληνικού κράτους, ο οικισμός υπήχθη αρχικά στην επαρχία Δωδώνης ενώ το 1997, έπειτα από τις αλλαγές στην τοπική αυτοδιοίκηση στα πλαίσια του σχεδίου «Καποδίστριας», συμπεριλήφθηκε στο δήμο Κεντρικού Ζαγορίου[2]. Από την 1η Ιανουαρίου 2011, το χωριό υπάγεται στο δήμο Ζαγορίου.
Σε μικρή απόσταση από το χωριό, βρίσκονται ερείπια οικισμού - φρουρίου της βυζαντινής περιόδου καθώς και η ιερά μονή Θεοτόκου Σπηλαιώτισσας, η ίδρυση της οποίας χρονολογείται γύρω στο 1579[8][12].
Επιφανείς κάτοικοι
Επεξεργασία- Γιώργης Ζωίδης (1916 - 1999), συγγραφέας[13].
- Ιωάννης Κόκκινος, τοπικός ευεργέτης[14].
- Κωνσταντίνος Λούμας, τοπικός ευεργέτης[14]
- Νικόλαος Μανδαλάκης, τοπικός ευεργέτης[15].
- Ιωάννης Μιχαηλίδης, λόγιος[16].
- Φαίδων Μουδόπουλος-Αθανασίου, διδάκτωρ αρχαιολογίας τοπίου[17].
- Φώτης Πέτσας (1918 - 2004), αρχαιολόγος[2].
- Γιάννης Σαραλής (1906 - 1985), εκπαιδευτικός και λογοτέχνης[18].
Απογραφές πληθυσμού
Επεξεργασία| Απογραφή | 1895 | 1913 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 899[9] | 574[11] | 458[2] | 424[2] | 438[2] | 329[2] | 204[2] | 225[2] | 174[2] | 176[19] | 128[20] |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Ζερμαίν Αλεξάκη, Θοδωρής Αθανασιάδης, Ζήστε στα ομορφότερα ορεινά χωριά της Ελλάδας, Ατραπός, β΄ έκδοση, Αθήνα 2003, σελ. 78.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α΄ τόμος, σελ. 98.
- ↑ «Ζαγοροχώρια: Δυτικό Ζαγόρι - Αρίστη». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2014.
- ↑ Πανδέκτης - Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών
- ↑ Ιωάννου Λαμπρίδου, Ζαγοριακά οις προσετέθησαν και τινά περί Ηπείρου, Εκ του Τυπογραφείου της Αυγής, Εν Αθήναις, 1870, σελ. 19 - 20.
- ↑ Λαμπρίδου, 1870, σελ. 20.
- ↑ Λαμπρίδου, 1870, σελ. 21.
- ↑ 8,0 8,1 Ιωάννου Λαμπρίδου, Περί των εν Ηπείρω αγαθοεργημάτων, Τύποις Γεωργίου Κιούση, Εν Αθήναις, 1880, τόμος Α', σελ. 58.
- ↑ 9,0 9,1 Μιχάλης Κοκολάκης, Η τουρκική στατιστική της Ηπείρου στο Σαλναμέ του 1895, στο Τετράδια Εργασίας, τεύχος 18, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών, Αθήνα 2008, σελ 265.
- ↑ Γεωργίου Δημητρακοπούλου, Ζαγόριον - ήτοι εξιστόρησις των κατά το τμήμα της ευάνδρου Ηπείρου 46 χωρίων, Τύποις "Αυγής" Αδελφών Σακελλαρίδων, Εν Σουφλίω, 1909, σελ. 30.
- ↑ 11,0 11,1 Βασίλειον της Ελλάδος, Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, Απαρίθμησις των κατοίκων των νέων επαρχιών της Ελλάδος του έτους 1913, σελ. 59.
- ↑ Φώτιος Μ. Πέτσας, Σελίδες από την Ιστορία των Ηπειρωτών από τους μυθικούς χρόνους ως τις μέρες μας, εκδόσεις ΙΜΙΑΧ, Ιωάννινα 1993, σελ. 141-144.
- ↑ «"Εφυγε" ο ιστορικός Γιώργης Ζωίδης». rizospastis.gr. Ριζοσπάστης. 10 Αυγούστου 1999. Ανακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2018.
- ↑ 14,0 14,1 Αλεξάκη - Αθανασιάδης, 2003, σελ. 80.
- ↑ Αλεξάκη - Αθανασιάδης, 2003, σελ. 79.
- ↑ Λαμπρίδου, 1870, σελ. 22.
- ↑ «Φαίδων Μουδόπουλος-Αθανασίου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ «ΣΑΡΑΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ (1906 - 1985)». izagori.gr. Ζαγόρι, Φύση και Πολιτισμός - Ψηφιακός Οδηγός. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ Απογραφή 2001, σελ. 144.
- ↑ epirusonline: Πόσοι κατοικούμε στην Ήπειρο - Όλη η απογραφή του 2011 Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine..
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Ζερμαίν Αλεξάκη - Θοδωρής Αθανασιάδης, Ζήστε στα ομορφότερα ορεινά χωριά της Ελλάδας, Ατραπός, β΄ έκδοση, Αθήνα 2003.
- Γεωργίου Δημητρακοπούλου, Ζαγόριον - ήτοι εξιστόρησις των κατά το τμήμα της ευάνδρου Ηπείρου 46 χωρίων, Τύποις "Αυγής" Αδελφών Σακελλαρίδων, Εν Σουφλίω, 1909.
- Μιχάλης Κοκολάκης, Η τουρκική στατιστική της Ηπείρου στο Σαλναμέ του 1895, στο Τετράδια Εργασίας, τεύχος 18, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών, Αθήνα 2008.
- Ιωάννου Λαμπρίδου, Ζαγοριακά οις προσετέθησαν και τινά περί Ηπείρου, Εκ του Τυπογραφείου της Αυγής, Εν Αθήναις, 1870.
- Ιωάννου Λαμπρίδου, Περί των εν Ηπείρω αγαθοεργημάτων, Τύποις Γεωργίου Κιούση, Εν Αθήναις, 1880.
- Φώτιος Μ. Πέτσας, Σελίδες από την Ιστορία των Ηπειρωτών από τους μυθικούς χρόνους ως τις μέρες μας, εκδόσεις ΙΜΙΑΧ, Ιωάννινα 1993.
- Μιχαήλ Σταματελάτος- Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012.
- Βασίλειον της Ελλάδος, Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, Απαρίθμησις των κατοίκων των νέων επαρχιών της Ελλάδος του έτους 1913.