Αραβική επανάσταση

στρατιωτική εξέγερση αραβικών δυνάμεων κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο

Η αραβική επανάσταση ( αραβικά: الثورة العربية‎‎ , al-Thawra al-‘Arabiyya ; τουρκικά: Arap İsyanı‎‎ ή η μεγάλη αραβική επανάσταση ( الثورة العربية الكبرى , al-Thawra al-‘Arabiyya al-Kubrá ) ήταν στρατιωτική εξέγερση των αραβικών δυνάμεων κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο θέατρο επιχειρήσεων της Μέσης Ανατολής του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Με βάση την αλληλογραφία McMahon – Hussein, υπήρξε συμφωνία μεταξύ της βρετανικής κυβέρνησης και του Χουσεΐν μπιν Αλί, του Σαρίφ της Μέκκας, η εξέγερση ξεκίνησε επίσημα στη Μέκκα στις 10 Ιουνίου 1916. [α] Ο στόχος της εξέγερσης ήταν να δημιουργήσει ενιαίο και ανεξάρτητο αραβικό κράτος που θα εκτεινόταν από το Χαλέπι της Συρίας έως το Άντεν στην Υεμένη, το οποίο οι Βρετανοί είχαν υποσχεθεί να αναγνωρίσουν.

Ο Σαραφινικός Στρατός με επικεφαλής τον Χουσεΐν και τους Χασεμίτες, με στρατιωτική υποστήριξη από τη Βρετανική Αιγυπτιακή Εκστρατευτική Δύναμη, πολέμησε με επιτυχία και απώθησε την οθωμανική στρατιωτική παρουσία από μεγάλο μέρος του Χεζάτζ και της Υπεριορδανίας. Οι επαναστατικές δυνάμεις τελικά κατέλαβαν τη Δαμασκό και ίδρυσαν Αραβικό Βασίλειο της Συρίας μια βραχύβια μοναρχία με επικεφαλής τον Φαϊζάλ, γιο του Χουσεΐν.

Μετά τη συμφωνία Σάικς-Πικό, η Μέση Ανατολή διαιρέθηκε αργότερα από τους Βρετανούς και τους Γάλλους σε «εδάφη με εντολή», δεδομένοι ότι οι Βρετανοί υπαναχώρησαν από την υπόσχεσή τους να υποστηρίξουν ένα ενοποιημένο ανεξάρτητο αραβικό κράτος.

Ο Λώρενς της Αραβίας στο Rabegh, βόρεια της Τζέντα, 1917
Άραβες μαχητές στην Άκαμπα στις 28 Φεβρουαρίου 1918. Έγχρωμη φωτογραφία autochrone.

Υπόβαθρο Επεξεργασία

 
Σημαία της Αραβικής Εξέγερσης στο Μνημείο των Μαρτύρων, Αμμάν, Ιορδανία.

Η άνοδος του εθνικισμού στην Οθωμανική Αυτοκρατορία χρονολογείται τουλάχιστον από το 1821. Ο αραβικός εθνικισμός έχει τις ρίζες του στο Μασρίκ (τα αραβικά εδάφη ανατολικά της Αιγύπτου), ιδιαίτερα σε χώρες του Λεβάντε. Ο πολιτικός προσανατολισμός των Αράβων εθνικιστών πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν γενικά μέτριος. Τα αιτήματά τους ήταν μεταρρυθμιστικού χαρακτήρα και γενικά περιορίζονταν στην πολιτική αυτονομία, σε μεγαλύτερη χρήση της αραβικής γλώσσας στην εκπαίδευση και αλλαγές στη στράτευση εν καιρώ ειρήνης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία για να επιτραπεί στους Άραβες στρατεύσιμους να υπηρετούν τοπικά στον οθωμανικό στρατό. [2]

Η Επανάσταση των Νεότουρκων ξεκίνησε στις 3 Ιουλίου 1908 και γρήγορα εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την αυτοκρατορία. Ως αποτέλεσμα, ο σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β ' αναγκάστηκε να αναγγείλει την αποκατάσταση του συντάγματος του 1876 και την εκ νέου σύγκληση του οθωμανικού κοινοβουλίου. Η περίοδος αυτή είναι γνωστή ως Δεύτερη Συνταγματική Εποχή. Στις εκλογές του 1908, η Επιτροπή Νεοτουρκικών Ενώσεων και Προόδου (ΕΝΕΠ) κατάφερε να πάρει το πάνω χέρι ενάντια στη Φιλελεύθερη Ένωση, με επικεφαλής τον Σουλτανζάντ Σαμπαχαντίν . Το νέο κοινοβούλιο είχε 142 Τούρκους, 60 Άραβες, 25 Αλβανούς, 23 Έλληνες, 12 Αρμένιους (συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων Ντασνάκων και δύο Χουντσάκων ), πέντε Εβραίους, τέσσερις Βούλγαρους, τρεις Σέρβους και έναν Βλάχο.

Η ΕΝΕΠ έδωσε τώρα μεγαλύτερη έμφαση στον συγκεντρωτισμό και στον εκσυγχρονισμό. Διακήρυξε ένα μήνυμα που ήταν ένα μείγμα πανισλαμισμού, οθωμανισμού και παντουρκισμού, το οποίο προσαρμόστηκε ανάλογα με τις συνθήκες. Στην καρδιά, το CUP αποτελούνταν από Τούρκους εθνικιστές που ήθελαν να δουν τους Τούρκους ως την κυρίαρχη ομάδα εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία ανταγωνίστηκε τους Άραβες ηγέτες και τους ώθησε να σκεφτούν με παρόμοιους εθνικιστικούς όρους. [3] Άραβες μέλη του κοινοβουλίου υποστήριξαν το αντιπραξικόπημα του 1909, το οποίο είχε ως στόχο να διαλύσει το συνταγματικό σύστημα και να αποκαταστήσει την απόλυτη μοναρχία του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β' . Ο εκθρονισμένος σουλτάνος προσπάθησε να αποκαταστήσει το Οθωμανικό Χαλιφάτο βάζοντας τέλος στις κοσμικές πολιτικές των Νεότουρκων, αλλά με τη σειρά του οδηγήθηκε στην εξορία στο Σελάνικ από το περιστατικό της 31ης Μαρτίου στο οποίο οι Νεότουρκοι νίκησαν το αντιπραξικόπημα και τελικά αντικαταστάθηκε από τον αδελφό του Μωάμεθ Ε΄ .

Το 1913, διανοούμενοι και πολιτικοί από το Μασρίκ συναντήθηκαν στο Παρίσι στο Α' Αραβικό Συνέδριο . Εκεί υπέβαλαν μια σειρά από αιτήματα για μεγαλύτερη αυτονομία και ισότητα εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, συμπεριλαμβανομένης της στοιχειώδους και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα αραβικά εδάφη που θα παραδίδονται στην αραβική γλώσσα, για τους Άραβες στρατεύσιμους σε καιρό ειρήνης στον οθωμανικό στρατό να υπηρετούν κοντά στην περιοχή καταγωγής τους και για τουλάχιστον τρεις Άραβες υπουργοί να είναι στο οθωμανικό υπουργικό συμβούλιο. [4]

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. Αν και οι γιοί του Αλί και Φαϊζάλ είχαν ήδη αρχίσει τις εχθροπραξίες στη Μεδίνα στις 5 Ιουνίου[1]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. The Arab Movements in World War I, Eliezer Tauber, Routledge, 2014 (ISBN 9781135199784) p =80-81
  2. Zeine N. Zeine (1973) The Emergence of Arab Nationalism (3rd ed.
  3. Zeine, pp. 79–82.
  4. Zeine, pp. 91–93.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Cleveland, William L. και Martin Bunton. (2016) Μια ιστορία της σύγχρονης Μέσης Ανατολής. 6η έκδοση Westview Press.
  • Falls, Cyril (1930) Επίσημη Ιστορία του Μεγάλου Πολέμου Με βάση Επίσημα Έγγραφα από Διεύθυνση του Ιστορικού Τμήματος της Επιτροπής Αυτοκρατορικής Άμυνας. Στρατιωτικές επιχειρήσεις Αίγυπτος & Παλαιστίνη από τον Ιούνιο του 1917 έως το τέλος του πολέμου Vol. 2. Λονδίνο: HM Stationary
  • Erickson, Edward. Διέταξε να πεθάνει: Μια ιστορία του Οθωμανικού Στρατού στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Westport, CT: Greenwood.(ISBN 978-0-313-31516-9)ISBN 978-0-313-31516-9.
  • Khalidi, Rashid (1991). The Origins of Arab Nationalism. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-07435-3. Khalidi, Rashid (1991). The Origins of Arab Nationalism. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-07435-3.  Khalidi, Rashid (1991). The Origins of Arab Nationalism. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-07435-3. 
  • Murphy, David (2008) Η Αραβική Επανάσταση 1916–18 Ο Λόρενς θέτει τον Άβλαϊν Φλεγόμενο . Osprey: Λονδίνο.(ISBN 978-1-84603-339-1)ISBN 978-1-84603-339-1.
  • Parnell, Charles L. (Αύγουστος 1979) CDR USN "Lawrence of Arabia's Debt to Seapower" United States Naval Institute Proceedings.

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

  • Άντερσον, Σκοτ (2014). Λόρενς στην Αραβία: Πόλεμος, Πλάνη, Αυτοκρατορική Τρελή και Δημιουργία της Σύγχρονης Μέσης Ανατολής . Βιβλία Atlantic.
  • Fromkin, David (1989). Μια ειρήνη για τον τερματισμό όλης της ειρήνης . Βιβλία Avon.
  • Korda, Michael, Hero: Η ζωή και ο θρύλος του Lawrence of Arabia .(ISBN 978-0-06-171261-6)ISBN 978-0-06-171261-6 .
  • Lawrence, ΤΕ (1935). Επτά πυλώνες της σοφίας . Doubleday, Doran και Co.
  • Oschenwald, William. «Ιωνική προέλευση: αραβικός εθνικισμός στο Hijaz, 1882–1914» στο The Origins of Arab Nationalism (1991), ed. Rashid Khalidi, σελ. 189-203. Πανεπιστημιακός Τύπος Columbia.
  • Wilson, Mary C. «Οι Χασεμίτες, η Αραβική Επανάσταση και ο Αραβικός Εθνικισμός» στο The Origins of Arab Nationalism (1991), ed. Rashid Khalidi, σελ. 204-24. Πανεπιστημιακός Τύπος Columbia.
  • "Αραβική εξέγερση: Η αραβική εξέγερση του 1916 συνέβαλε σημαντικά στις στρατιωτικές και πολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή;" στο Dennis Showalter, ed. Ιστορία σε Διαφωνία: Παγκόσμιος Πόλεμος Τόμος 8 (Gale, 2003) online

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία