Αταλά (μυθιστόρημα)

μυθιστόρημα του Φρανσουά-Ρενέ ντε Σατωμπριάν

Αταλά, ή Οι έρωτες των δύο αγρίων στην έρημο (γαλλικός τίτλος: Atala, ou Les Amours de deux sauvages dans le désert) είναι μυθιστόρημα του Γάλλου συγγραφέα Φρανσουά-Ρενέ ντε Σατωμπριάν που εκδόθηκε το 1801.[1]

Αταλά
ΣυγγραφέαςΦρανσουά-Ρενέ ντε Σατωμπριάν
ΤίτλοςAtala
ΓλώσσαΓαλλικά
Ημερομηνία δημοσίευσης1801
Πολιτιστικό κίνημαρομαντισμός
Μορφήμυθιστόρημα
ΧαρακτήρεςAtala και Chactas
LC ClassOL230965W
ΕπόμενοΡενέ
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η Αταλά είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Σατωμπριάν και η πρώτη λογοτεχνική του επιτυχία, με πέντε εκδόσεις τον πρώτο χρόνο και μεταφράσεις τα αμέσως επόμενα χρόνια. Με τον Ρενέ (1802) σχηματίζει μια ενότητα: στην Αταλά, ο Ινδιάνος Σακτάς διηγείται στον Γάλλο Ρενέ την τραγική κατάληξη του έρωτά του για την Αταλά, στον Ρενέ παρουσιάζεται η αυτοβιογραφία του ήρωα.

Πρόδρομος του γαλλικού ρομαντισμού, το έργο περιλαμβάνει κάποια από τα χαρακτηριστικά θέματα αυτής της λογοτεχνικής τάσης: εξωτισμός, έρωτας και θάνατος, καθολικισμός.[2]

Υπόθεση Επεξεργασία

Στις όχθες του Μισισιπή, στη Λουιζιάνα, είναι εγκατεστημένη η φυλή Νατσέζ, στην οποία το 1755, ένας νεαρός Γάλλος, ο Ρενέ, οδηγημένος από βάσανα και κακοτυχίες, βρίσκει καταφύγιο. Ο Σακτάς, ένας από τους πιο σεβαστούς αρχηγούς αυτών των Ινδιάνων, τον υιοθετεί και κατά τη διάρκεια ενός κυνηγιού κάστορα του διηγείται τις περιπέτειες της νιότης του.[3]

Ο Σακτάς, υιοθετημένος γιος ενός χριστιανού ονόματι Λόπεζ, αιχμαλωτίζεται σε ηλικία 17 ετών από μια εχθρική φυλή Ινδιάνων και καταδικάζεται να καεί ζωντανός. Όμως η κόρη του αρχηγού αυτής της φυλής, Αταλά, μια νεαρή Ινδιάνα με χριστιανική μόρφωση, τον ερωτεύεται και τον σώζει. Διαφεύγουν μαζί μέσα στη σαβάνα, όπου η πρόνοια και η φύση τους προσφέρουν μια μαγευτική ζωή. Ένα ειδύλλιο μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών αναπτύσσεται όταν ο Σακτάς μαθαίνει ότι η Αταλά είναι κόρη μιας πρώτης ένωσης της μητέρας της με τον Λόπεζ, τον θετό πατέρα του.[4]

 
Ο θάνατος της Αταλά, Ροντόλφο Αμοέντο (1883)

Αφού περιπλανήθηκαν για πολύ καιρό, μέσα σε μια τρομερή καταιγίδα συναντούν έναν αξιοσέβαστο ιεραπόστολο, τον πατέρα Ωμπρί, ο οποίος είχε ιδρύσει μια αποικία Ινδιάνων που προσηλύτισε στον Χριστιανισμό εκεί κοντά. Αυτός αναλαμβάνει να ενώσει τον Σακτάς και την Αταλά με τους δεσμούς του γάμου μεταστρέφοντας τον Σακτάς στον Χριστιανισμό. Όμως η μητέρα της Αταλά, για να σώσει τη ζωή του παιδιού πριν γεννηθεί ακόμη, είχε κάνει τάμα στον Θεό ότι η κόρη της θα έμενε παρθένα. Παρά τη δογματική απαγόρευση που θέτει η ίδια της η θρησκεία, για να μην υποκύψει στον πειρασμό του Σακτάς και να παραμείνει πιστή στο τάμα της μητέρας της, η Αταλά δηλητηριάζεται, παρά τον έρωτά της για τον Σακτάς. Πριν πεθάνει, μαθαίνει ότι θα μπορούσε να είχε παντρευτεί τον Σακτάς «ακυρώνοντας» την υπόσχεση της μητέρας της. Η Αταλά ζητά από τον Σακτάς να ασπαστεί τον Χριστιανισμό για χάρη της. Έτσι πέθανε ειρηνικά η Αταλά, θύμα, σύμφωνα με τα λόγια του πατέρα Ωμπρί, «των κινδύνων του ενθουσιασμού και της έλλειψης διαφώτισης σε θέματα θρησκείας».[5]

Η συνέχεια της Αταλά βρίσκεται στο δεύτερο μυθιστόρημα του Σατωμπριάν, Ρενέ (1802).

Σχολιασμός Επεξεργασία

 
Οι Νατσέζ, Ευγένιος Ντελακρουά, 1835, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (Νέα Υόρκη)

Το μυθιστόρημα του Σατωμπριάν, διαποτισμένο από τις ιδέες του Ζαν-Ζακ Ρουσώ, είναι εμπνευσμένο από το ταξίδι του συγγραφέα στη Βόρεια Αμερική μετά το ξέσπασμα της Γαλλικής επανάστασης και είναι στην πραγματικότητα ένα εγκώμιο του Χριστιανισμού. [6]

Σχετικά με το θέμα του «ευγενούς αγρίου» των φιλοσόφων του Διαφωτισμού, ο Σατωμπριάν καταγγέλλει τους Ινδιάνους, αντιπαραβάλλοντας τη σκληρότητα και τον πόλεμο των ιθαγενών με την αγιότητα του ιεραπόστολου και τονίζει την υπεροχή του Χριστιανισμού έναντι όλων των άλλων θρησκειών και μορφών πνευματικότητας. Οι θετικές αξίες θεωρούνται λίγο πολύ συνώνυμες με τον χριστιανισμό και τον εξευρωπαϊσμό.[7]

Το βιβλίο αρχίζει με μια ζωηρή, λεπτομερή περιγραφή του φυσικού περιβάλλοντος της πρώην γαλλικής Βόρειας Αμερικής σε περισσότερες από δύο σελίδες, περιγράφοντας την άγρια παρθένα φύση και τη ζωή των Ινδιάνων της Αμερικής. Η περιοχή απεικονίζεται ως Εδέμ, αναφερόμενη στον βιβλικό κήπο της Εδέμ.

Διασκευές Επεξεργασία

Το μυθιστόρημα διασκευάστηκε το 1818 για την όπερα από τον συνθέτη Τζοβάννι Πατσίνι: Αταλά, όπερα σε 3 πράξεις και το 1851 για το θέατρο.

Ελληνική μετάφραση Επεξεργασία

  • Αταλά, μετάφραση: Ελένη Τσελέντη, εκδόσεις Printa, 1993[8]

Παραπομπές Επεξεργασία