Αυτόλυκος (μυθολογία)

Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Αυτόλυκος αναφέρονται τα παρακάτω δύο πρόσωπα:

• Γιος του θεού Ερμή και της Χιόνης ή του Δαιδαλίωνα και της Φιλωνίδας. Ο Αυτόλυκος ήταν δίδυμος αδελφός του Φιλάμμωνα. Νυμφεύθηκε την Αμφιθέα ή τη Νεαίρα και απέκτησαν την Αντίκλεια, τη μητέρα του Οδυσσέα. Παιδιά του Αυτολύκου ήταν ακόμα η Πολυμήδη, μητέρα του Ιάσονα, και ο Αίσιμος. Σύμφωνα με άλλη παράδοση, ο Αυτόλυκος είχε σύζυγό του τη Μήστρα, κόρη του Ερυσίχθονα. Ο Αυτόλυκος ζούσε στον Παρνασσό ;έχοντας δημιουργήσει λαμπρά κτήματα, πλούτο και οικογένεια με πολλούς γιους και θυγατέρες και έλαβε μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία. Επίσης είναι αυτός που έδωσε το όνομα στο βρέφος Οδυσσέα ως παππούς του. Ο Αυτόλυκος κατά τον Ησίοδο είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του Ερμή την ικανότητα να κλέβει και να μεταμορφώνει τα κλεμμένα: Από τον Αμύντορα έκλεψε ένα χάλκινο κράνος (την "κυνέη" όπως ονομάζετο) και το δώρισε στον Οδυσσέα, που το φορούσε στη νυχτερινή εισβολή του μαζί με τον Διομήδη στην πόλη της Τροίας. Ο Αυτόλυκος όμως νικήθηκε από τον Σίσυφο, του οποίου προσπάθησε ανεπιτυχώς να κλέψει τα ζώα. Ο Σίσυφος ενυμφεύθη την Αντίκλεια θυγατέρα του Αυτόλυκου, η οποία σύμφωνα με άλλες παραδόσεις, εγκατέλειψε τον Σίσυφο και έλαβε σύζυγο τον Λαέρτη εκ του οποίου εγεννήθη ο Οδυσσέας
• Γιος του Δημάχου από την Τρίκκη της Θεσσαλίας, ήρωας της Σινώπης. Το άγαλμά του που σμίλεψε ο Σθέννιος, μετέφερε στην Ρώμη ο Λούκουλλος. Αυτός ο Αυτόλυκος φέρεται ως ιδρυτής μαντείου. Ο Ηρακλής τον είχε αφήσει στη Σινώπη όταν περνούσε για την εκστρατεία του κατά των Αμαζόνων. Από εκεί, ύστερα, περνώντας οι Αργοναύτες τον πήραν μαζί τους.
• Στην Ελληνική Ιστορία με το όνομα Αυτόλυκος αναφέρονται και άλλα δύο πρόσωπα:
• Γιος του Λύκωνος και τινός γυναικός Ροδίας, Αθηναίος Θορίκιος (αρχαίος Δήμος της Αθήνας που διεσπάσθη σε κοινότητες Καλυβίων Θορικού, Κουβαρά, Κερατέας), υπερόχου καλλονής, νικητής στο παγκράτιον κατά τα μεγάλα Παναθήναια του 422 π.Χ. Ο εκτιμών αυτόν πλούσιος Αθηναίος ονόματι Καλλίας για τον εορτασμόν της νίκης του Αυτόλυκου παρέθεσε πολυτελές συμπόσιον και ο Λεωχάρης σμίλεψε τον ανδριάντα του, κατά τον Ξενοφώντα. Ο Αυτόλυκος εφονεύθη υπό των τριάκοντα τυράννων γιατί αντιτάχθηκε στην πολιτικοστρατιωτική εξουσία τους στην Αθήνα.
• Ο αρχαιότατος 'Ελλην μαθηματικός και αστρονόμος εκ Πιτάνης της Αιολίδος, ζήσας περί το 330 π.Χ. Υπήρξε διδάσκαλος του συμπατριώτη του ακαδημαϊκού Αρκεσιλάου. Εσώθησαν δύο μόνον συγγράμματά του "Περί κινουμένης σφαίρας" και "Περί επιτολών και δύσεως" στα οποία γίνεται για πρώτη φορά η εφαρμογή της γεωμετρίας στην εξέταση των ουρανίων φαινομένων. Κριτική έκδοσις των έργων του Αυτολύκου έγινε από τον Hultsch στην Λειψία το 1885.

Πηγές

• Emmy Patsi-Garin: Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, εκδ. οίκος «Χάρη Πάτση», Αθήνα 1969
• Graves, Robert: The Greek Myths. Penguin Books, αναθεωρημένη έκδοση (1960), ανατύπωση 1986