Αυτόνομο νευρικό σύστημα

Το αυτόνομο νευρικό σύστημα είναι το τμήμα του νευρικού συστήματος το οποίο ρυθμίζει τις σπλαχνικές λειτουργίες. Διακρίνεται σε συμπαθητικό και παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, τα οποία έχουν ανταγωνιστική λειτουργία: το συμπαθητικό ετοιμάζει τον οργανισμό για μια οξεία κατάσταση όπου θα σπαταλήσει μεγάλη ενέργεια, ενώ το παρασυμπαθητικό έχει αντίθετη λειτουργία.

Αυτόνομο νευρικό σύστημα
Identifiers
TA	A14.3.00.001
FMA	9905

Ανατομία

Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα

Τα σώματα των απαγωγών νευρώνων του συμπαθητικού, βρίσκονται στην φαιά ουσία του νωτιαίου μυελού από το ύψος του πρώτου θωρακικού σπονδύλου έως το δεύτερο οσφυϊκό σπόνδυλο. Πιο συγκεκριμένα, συγκροτούν το πλάγιο κέρας της φαιάς ουσίας του νωτιαίου μυελού. Από τα εκεί σώματα εκπορεύονται νευράξονες (μακρυές αποφυάδες των νευρικών σωμάτων), οι οποίες μέσω της πρόσθιας ρίζας και του λευκού αναστομωτικού κλάδου (white rami communicantis), εισέρχονται στα παρασπονδυλικά γάγγλια, όπου τα περισσότερα εξ αυτών θα συνδεθούν με χολινεργική νευρική σύναψη (δηλαδή το πρώτο κύτταρο εκκρίνει ακετυλοχολίνη) με άλλα νευρικά κύτταρα. Το νευρικό κύτταρο με το σώμα στον νωτιαίο μυελό και τον νευράξονα που καταλήγει στο γάγγλιο, ονομάζεται προγαγγλιακό, ενώ το επόμενο μεταγαγγλιακό. Ωστόσο, ορισμένοι προγαγγλιακοί νευράξονες, ίσως αντί να συνδεθούνε με δεύτερο νευρικό άξονα, ίσως ταξιδέψουν προς τα άνω, δηλαδή τα αυχενικά νευρικά γάγγλια ή προς τα κάτω, για να σχηματίσουν τα 3 σπλαχνικά νεύρα (μεγαλύτερα, μικρότερα και κατώτερα σπλαχνικά νεύρα). Τα παρασπονδυλικά γάγγλια είναι δυο μεγάλες ταινίες νευρικού ιστού που είναι παράλληλες με την σπονδυλική στήλη και ενώνονται στην ιερή χώρα για να σχηματίσουν το µονοφυές κοκκυγικό γάγγλιο.

Οι προσαγωγοί νευρώνες του συμπαθητικού, ξεκινάνε από τα περιφερικά όργανα και χωρίς σύναψη εισέρχονται στο γάγγλιο της οπίσθιας νωτιαίας ρίζας.

Παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα

Τα απαγωγά σώματα των νευρώνων του παρασυμπαθητικού βρίσκονται εντός του κρανίου και στην ιερή μοίρα του νωτιαίου μυελού. Αυτά που εντοπίζονται στο κρανίο, σχηματίζουν τους πυρήνες της III (κοινό κινητικό νεύρο), VII (προσωπικό), IX (γλωσσοφαρυγγικό) και Χ (πνευμονογαστρικό) εγκεφαλικής συζυγίας. Τα κύτταρα στην ιερή μοίρα θα δώσουν νευράξονες που θα σχηματίσουν το ιερό πλέγμα. Οι νευράξονες των κυττάρων του παρασυμπαθητικού, συνάπτονται με τα επόμενα (μεταγαγγλιακά νευρικά κύτταρα) σε περιφερικά γάγγλια.

Τα προσαγωγά σώματα των νευρώνων του παρασυμπαθητικού ταξιδεύουν από τα περιφερικά όργανα που νευρώνουν προς τα αισθητικά γάγγλια των κρανιακών νεύρων είτε προς τους νευρώνες στον νωτιαίο μυελό. Από εκεί, οι κεντρικοί νευράξονες των νευρώνων ταξιδεύουν προς το κεντρικό νευρικό σύστημα, όπως τα σωματικά νεύρα.

Φυσιολογία

Η φυσιολογική αποστολή του Αυτόνομου νευρικού συστήματος είναι να καθορίζει μια σειρά από παραμέτρους του σώματος, όπως τον καρδιακό και αναπνευστικό ρυθμό, την αρτηριακή πίεση, θερμοκρασία, την πέψη, τον μεταβολισμό και άλλα. Γενικά το συμπαθητικό νευρικό σύστημα ετοιμάζει τον οργανισμό για "μάχη ή φυγή" ενώ το παρασυμπαθητικό προετοιμάζει τον οργανισμό για διατήρηση της ενέργειας.