Βικιπαίδεια

Βασίλειο των Βανδάλων

Αυτό το λήμμα δεν ανήκει σε καμία κατηγορία. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας μία ή περισσότερες κατηγορίες σε αυτό.
Αφαιρέστε αυτό το πρότυπο μόλις προσθέσετε κατηγορίες στη σελίδα.

Το Βασίλειο των Βανδάλων (λατινικά: Regnum Vandalum) ή Βασίλειο των Βανδάλων και των Αλανών (λατινικά: Regnum Vandalorum et Alanorum) ιδρύθηκε από τη γερμανική φυλή των Βανδάλων την περίοδο εξουσίας του Γιζέριχου. Υπήρχε από το 435 μέχρι το 534 και ήλεγχε σημαντικό μέρος της Βόρειας Αφρικής και της Μεσογείου Θάλασσας.[1][2][3]

Βασίλειο των Βανδάλων και των Αλανών
Regnum Vandalorum et Alanorum
←
 
←
 
←
435 – 534 →
 
→


Νόμισμα του Γελίμερου (530–534)

Η επικράτεια του Βασιλείου των Βανδάλων κατά τη μέγιστη ακμή του (περ. 476)
Πρωτεύουσα Ιππώνη
(435–439),
Καρχηδόνα
(439-534)
Γλώσσες Λατινικά, Αφρικανικά Ρομανικά, Βανδαλικά, Καρχηδονιακά, Μεσαιωνικά Ελληνικά
Θρησκεία Αρειανισμός,
Χαλκηδόνιος Χριστιανισμός
Πολίτευμα Προφεουδαρχική Μοναρχία
Βασιλιάς
 -  435–477 Γιζέριχος
 -  530–534 Γελίμερος
Ιστορία
 -  Άφιξη των Βανδάλων στη Μαυριτανία και τη Νουμιδία 435
 -  Κατάλυση του Βασιλείου των Βανδάλων 534

Το 429 μ.Χ., οι Βάνδαλοι, που εκτιμάται ότι αριθμούσαν 80.000 άτομα, κατέφθασαν με πλοία από την Ισπανία στη βόρεια Αφρική. Προχώρησαν ανατολικά, κατακτώντας τις παράκτιες περιοχές του σημερινού Μαρόκου, της Αλγερίας και της Τυνησίας.[4] Το 435, όταν έγινε σαφές ότι ο στρατός των Βανδάλων δεν μπορούσε να ηττηθεί από τις ρωμαϊκές στρατιωτικές δυνάμεις, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, που τότε κυβερνούσε τη Βόρεια Αφρική, επέτρεψε στους Βάνδαλους να εγκατασταθούν στις επαρχίες της Νουμιδίας και της Μαυριτανίας. Το 439 οι Βάνδαλοι προωθήθηκαν ακόμη ανατολικότερα καταλαμβάνοντας την Καρχηδόνα, τη σημαντικότερη τότε πόλη της βόρειας Αφρικής. Έπειτα, το νεοσύστατο Βασίλειό τους κατέκτησε τα ρωμαϊκά νησιά Μαγιόρκα, Σικελία, Σαρδηνία και Κορσική στη δυτική Μεσόγειο. Κατά τη δεκαετία του 460, οι Ρωμαίοι πραγματοποίησαν δύο αποτυχημένες στρατιωτικές αποστολές δια θαλάσσης σε μια προσπάθεια να ανατρέψουν τους Βάνδαλους και να ανακτήσουν τη βόρεια Αφρική. Η κατάκτηση της βόρειας Αφρικής από τους Βάνδαλους επέφερε ένα σημαντικό πλήγμα στην παραπαίουσα Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, καθώς η βόρεια Αφρική αποτελούσε μια σημαντική πηγή εσόδων και σιτηρών για την πόλη της Ρώμης.[5]

Το Βασίλειο των Βανδάλων καταλύθηκε το 534, όταν κατακτήθηκε από τον Βυζαντινό στρατηγό Βελισάριο, κατά τον Βανδαλικό Πόλεμο, και ενσωματώθηκε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Οι επιζώντες Βάνδαλοι είτε αφομοιώθηκαν στον αυτόχθονα αφρικανικό πληθυσμό είτε διασκορπίστηκαν μεταξύ των βυζαντινών εδαφών.[6][7]

ΙστορίαΕπεξεργασία

ΊδρυσηΕπεξεργασία

Οι Βάνδαλοι, υπό τον ηγεμόνα τους Γιζέριχο, έφθασαν στην Αφρική το 429.[8][9] Αν και ο ακριβής αριθμός τους είναι άγνωστος, γνωρίζουμε ότι ο Βυζαντινός ιστορικός Προκόπιος ο Καισαρεύς εκτιμούσε τον αριθμό των Βανδάλων και των Αλανών που μετακινήθηκαν στη βόρεια Αφρική σε περίπου 80.000 άτομα.[10][11] Σύμφωνα με τον Προκόπιο, οι Βάνδαλοι μετέβησαν στην Αφρική κατόπιν αιτήματος του Βονιφάτιου, στρατιωτικού κυβερνήτη της περιοχής.[12] Εντούτοις, εκτιμάται ότι μετανάστευσαν σε αναζήτηση ασφαλούς τόπου εγκατάστασης, καθώς οι σχέσεις τους με τους Ρωμαίους ήταν εχθρικές. Προχωρώντας ανατολικά κατά μήκος των αφρικανικών ακτών, οι Βάνδαλοι πολιόρκησαν την τειχισμένη πόλη Ιππώνη (430).[8] Μέσα σε αυτήν, ο Άγιος Αυγουστίνος και οι ιερείς του προσεύχονταν για τη σωτηρία από τους εισβολείς, θεωρώντας βέβαιο ότι η πτώση της πόλης θα σηματοδοτούσε μεταστροφή ή θάνατο για πολλούς Χριστιανούς. Στις 28 Αυγούστου του 430, τρεις μήνες μετά την έναρξη της πολιορκίας, ο 75χρονος Άγιος Αυγουστίνος πέθανε, ίσως από πείνα ή στενοχώρια, καθώς τα χωράφια σιταριού έξω από την πόλη ήταν ακαλλιέργητα και είχαν αποξηρανθεί.[13] Μετά από 14 μήνες, η πείνα και οι ασθένειες μάστιζαν τόσο τους κατοίκους της πόλης όσο και τους Βανδάλους που βρίσκονταν έξω από τα τείχη. Η πόλη τελικά έπεσε στα χέρια των τελευταίων, οι οποίοι την έκαναν πρωτεύουσα του νεοσύστατου βασιλείου τους.[14]

Η ειρήνη μεταξύ των Ρωμαίων και των Βανδάλων επιτεύχθηκε το 435, με τη σύναψη συνθήκης μεταξύ του Αυτοκράτορα Βαλεντινιανού Γ΄ και του Γιζέριχου. Σύμφωνα με τους όρους της, ο τελευταίος αποκτούσε τον έλεγχο των παράκτιων περιοχών της Νουμιδίας και τμημάτων της Μαυριτανίας. Το 439, όμως, αποφάσισε να παραβιάσει τη συνθήκη, εισβάλλοντας στην Επαρχία της Αφρικής και καταλαμβάνοντας την Καρχηδόνα.[15] Η πόλη καταλήφθηκε αιφνιδιαστικά μέσα σε μία ημέρα, την ώρα που οι κάτοικοί της παρακολουθούσαν αγώνες στον ιππόδρομο. Ο Γιζέριχος όρισε την Καρχηδόνα ως νέα πρωτεύουσα του και αυτοανακηρύχθηκε Βασιλιάς των Βανδάλων και των Αλανών, υποδηλώνοντας με αυτόν τον τρόπο τη σημασία των συμμάχων του, Αλανών, στο Βασίλειό του. Μετέπειτα κατέλαβε τη Σικελία, τη Σαρδηνία, την Κορσική, τη Μάλτα και τις Βαλεαρίδες Νήσους, δημιουργώντας μια περιφερειακή δύναμη στη δυτική Μεσόγειο.[16]

Η εντύπωση που δίνεται από ιστορικές πηγές όπως ο Βίκτωρ της Βίτας, ο Κουοντβουλτντέους και ο Φουλγέντιος του Ρούσπε είναι ότι η κατάληψη της Καρχηδόνας και της βόρειας Αφρικής από τους Βάνδαλους οδήγησε σε εκτεταμένη καταστροφή. Ωστόσο, πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες αμφισβητούν αυτόν τον ισχυρισμό.[17] Αν και το Ωδείο της Καρχηδόνας καταστράφηκε, το οδικό δίκτυο παρέμεινε ίδιο και κάποια δημόσια κτίρια ανακαινίστηκαν. Ο ιστορικός Άντι Μέριλς θεωρεί ότι οι μεγάλες ποσότητες αφρικανικών κεραμικών σκευών, που ανακαλύφθηκαν σε όλη τη Μεσόγειο και χρονολογούνται στην περίοδο των Βανδάλων, αμφισβητούν την υπόθεση ότι η περίοδος της βανδαλικής κυριαρχίας της βόρειας Αφρικής ήταν μια εποχή οικονομικής αστάθειας.[18] Όταν οι Βάνδαλοι εισέβαλαν στη Σικελία το 440, η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ήταν απασχολημένη με πολέμους στη Γαλατία και ήταν αδύνατον να αντιδράσει. Ο Θεοδόσιος Β΄, Αυτοκράτορας της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, πραγματοποίησε μια εκστρατεία για να αντιμετωπίσει τους Βανδάλους το 441, αλλά προωθήθηκε μόνο μέχρι τη Σικελία. Η Δυτική Αυτοκρατορία υπό τον Βαλεντινιανό Γ΄ συνήψε ειρήνη με τους Βανδάλους το 442.[19] Σύμφωνα με αυτή τη συνθήκη, οι Βάνδαλοι εξασφάλιζαν την επαρχία Βυζακινής, την Τριπολιτανία και μέρος της Νουμιδίας, ενώ επιβεβαιωνόταν η εξουσία τους στην Επαρχία της Αφρικής.[20]

Εμπόριο σιτηρώνΕπεξεργασία

Ιστορικοί, από τον 18ο αιώνα και εξής, θεωρούν ότι η κατάληψη της βόρειας Αφρικής από τους Βανδάλους και τους Αλανούς αποτέλεσε θανάσιμο πλήγμα για τη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και τον αγώνα που έδινε για να επιβιώσει.[21][22] Πριν από τους Βάνδαλους, η βόρεια Αφρική ήταν ευημερούσα και ειρηνική, διατηρώντας ένα μικρό σχετικά ποσοστό των στρατιωτικών δυνάμεων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ενώ αποτελούσε μια σημαντική πηγή φόρων και σιτηρών για την αυτοκρατορία και την ίδια τη Ρώμη.[21] Ο ιστορικός του 1ου αιώνα μ.Χ., Ιώσηπος Φλάβιος, ανέφερε ότι η βόρεια Αφρική τροφοδοτούσε τη Ρώμη οκτώ μήνες κάθε έτους, με τους υπόλοιπους τέσσερις μήνες να λαμβάνει τα απαραίτητα σιτηρά από την Αίγυπτο.[23] Οι ρωμαϊκές ανάγκες για σιτηρά από τη βόρεια Αφρική πιθανόν τον 5ο αιώνα να είχαν μειωθεί, καθώς ο πληθυσμός της Ρώμης και των Ρωμαίων στρατιωτών είχε ελαττωθεί. Η συνθήκη του 442, μεταξύ Ρώμης και Βανδάλων, φαίνεται να διασφάλισε τη συνέχιση του εμπορίου σιτηρών.[24] Ωστόσο, όσον αφορά την ανάσχεση των εχθροπραξιών, η συνθήκη παραβιάστηκε, καθώς οι Ρωμαίοι είχαν σε άμεση προτεραιότητα την ανάκτηση της βόρειας Αφρικής και τον έλεγχο των σιτηρών της περιοχής.[21]

Λεηλασία της ΡώμηςΕπεξεργασία

Η συνθήκη ειρήνης του 442 δεν σταμάτησε τις επιδρομές των Βανδάλων στη δυτική Μεσόγειο. Για τα επόμενα 35 χρόνια, ο Γιζέριχος χρησιμοποίησε τον μεγάλο ναυτικό στόλο του για να λεηλατεί τις ακτές τόσο της Ανατολικής όσο και της Δυτικής Αυτοκρατορίας. Μετά το θάνατο του Αττίλα των Ούννων, το 453, οι Ρωμαίοι έστρεψαν την προσοχή τους στους Βανδάλους, οι οποίοι είχαν υπό τον έλεγχό τους μερικά από τα πλουσιότερα εδάφη που κατείχε άλλοτε η Ρώμη.

Σε μια προσπάθεια να φέρει τους βάνδαλους υπό την κυριαρχία της Αυτοκρατορίας, ο Ουαλεντινιανός Γ΄ πρόσφερε το χέρι της κόρης του, Ευδοκίας, σε γάμο με τον γιο του Γιζέριχου, τον Ονώριχο. Ο γάμος, όμως, δεν είχε πραγματοποιηθεί μέχρι το 455, όταν ο Βαλεντιανός δολοφονήθηκε από συνεργούς του Πετρόνιου Μάξιμου, ο οποίος σφετερίστηκε το θρόνο της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Πετρόνιος Μάξιμος παντρεύτηκε αμέσως τη χήρα του Βαλεντιανού, την Αυτοκράτειρα Λικινία Ευδοξία, και ακύρωσε τον αρραβώνα της Ευδοκίας με τον Ονώριχο. Πάντρεψε μάλιστα την Ευδοκία με τον γιο του Παλλάδιο. Η διπλωματία μεταξύ Ρώμης και Βανδάλων κατέρρευσε. Η Λικινία Ευδοξία, σε επιστολή της προς τον Γιζέριχο, ικέτευε τον βασιλιά των Βανδάλων να μεταβεί στη Ρώμη και να τη βοηθήσει. Ισχυριζόμενος ότι ο διαλυμένος αρραβώνας μεταξύ του Ονώριχου και της Ευδοκίας ακύρωνε τη συνθήκη ειρήνης του που είχε επιτευχθεί επί Βαλεντιανού, ο Γιζέριχος λεηλάτησε τη Ρώμη, διασώζοντας τη Λικινία Ευδοξία, την Ευδοκία και τη μικρότερη κόρη της Λικινίας Ευδοξίας, την Πλακιδία. Ο Πετρόνιος Μάξιμος και ο Παλλάδιος δολοφονήθηκαν από έναν εξαγριωμένο όχλο καθώς εγκατέλειπαν τη Ρώμη.

Ο χρονικογράφος Πρόσπερος της Ακουιτανίας περιγράφει τα γεγονότα που συνέβησαν στις 2 Ιουνίου του 455, όταν ο Πάπας Λέων Α΄ υποδέχτηκε τον Γιζέριχο, παρακαλώντας τον να σταματήσει τις δολοφονίες και τις πυρπολήσεις και ζητώντας του να αρκεστεί στη λεηλασία. Οι Βάνδαλοι αναχώρησαν με αμέτρητα πολύτιμα είδη, συμπεριλαμβανομένων σπάνιων κειμηλίων που προέρχονταν από το Δεύτερο Ναό της Ιερουσαλήμ. Η Λικινία Ευδοξία και οι κόρες της μεταφέρθηκαν στην Καρχηδόνα, όπου η Ευδοκία παντρεύτηκε τον Ονώριχο λίγο αργότερα.[20]

Η λεηλασία της Ρώμης από τους Βανδάλους συσχέτισε το λαό αυτό με την άκρατη καταστροφή και ετυμολογικά αποδίδει τον όρο βανδαλισμός.[25][26]

ΠαραπομπέςΕπεξεργασία

  1. ↑ https://www.britannica.com/place/North-Africa/The-Vandal-conquest
  2. ↑ https://www.worldhistory.org/Gaiseric/
  3. ↑ https://www.livescience.com/46150-vandals.html
  4. ↑ https://www.worldhistory.org/Vandals/
  5. ↑ https://www.worldhistory.biz/middle-ages/21324-the-growth-of-the-vandal-kingdom.html
  6. ↑ https://byzantium.gr/battle.php?byzbat=b6_07a
  7. ↑ https://etheses.whiterose.ac.uk/24564/1/Final%20Full%20Draft.pdf
  8. ↑ 8,0 8,1 Collins 2000, σελ. 124
  9. ↑ «The Vandal conquest». 
  10. ↑ Procopius Wars 3.5.18–19 in Heather 2005, σελ. 512
  11. ↑ Heather 2005, σελίδες 197–198
  12. ↑ Procopius Wars 3.5.23–24 in Collins 2000, σελ. 124
  13. ↑ Newadvent.org
  14. ↑ Andrew Merrills and Richard Miles, The Vandals (Blackwell Publishing, 2007), 60.
  15. ↑ Collins 2000, σελίδες 124–125
  16. ↑ Cameron 2000, σελίδες 553–554
  17. ↑ Merrills 2004, σελ. 10
  18. ↑ Merrills 2004, σελ. 11
  19. ↑ Collins 2000, σελ. 125
  20. ↑ 20,0 20,1 Cameron 2000, σελ. 553
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Goldsworthy, Adrian (2009). How Rome Fell: Death of a Superpower . New Haven: Yale University Press. σελίδες 358–59. ISBN 978-0-300-13719-4. 
  22. ↑ Linn, Jason (2012). «The Roman Grain Supply, 442–455». Journal of Late Antiquity 5 (2): 298–321. doi:10.1353/jla.2012.0015. 
  23. ↑ Rickman, G.E. (1980), "The Grain Trade under the Roman Empire," Memoirs of the American Academy in Rome, Vol 36, The Seaborne Commerce of Ancient Rome, p. 264. Downloaded from JSTOR; Heather, pp. 275-276.
  24. ↑ Linn, pp. 298-299, 317-321
  25. ↑ https://www.etymonline.com/word/vandalism
  26. ↑ http://www.todayifoundout.com/index.php/2015/07/origin-word-vandalism/
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βασίλειο_των_Βανδάλων&oldid=10054693"