Βαστίλη

παλαιό παριζιάνικο φρούριο

Συντεταγμένες: 48°51′11.99″N 2°22′9.01″E / 48.8533306°N 2.3691694°E / 48.8533306; 2.3691694

Η Βαστίλη (γαλλικά: Bastille ή επίσημα Bastille Saint-Antoine) ήταν ένα φρούριο στο Παρίσι, γνωστό επίσημα ως Βαστίλη Σεν-Αντουάν. Πρόκειται για οκτώ πύργους που έχτισε το 1370, κατά τη διάρκεια του Εκατονταετούς πολέμου, ο Ούγος Ομπριό κοντά στο προάστιο Σεν-Αντουάν. Έπαιξε έναν σημαντικό ρόλο στις διαμάχες στο εσωτερικό της Γαλλίας και κατά το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της χρησιμοποιήθηκε ως κρατική φυλακή από τους βασιλείς της Γαλλίας. Πυρπολήθηκε από τον γαλλικό λαό στις 14 Ιουλίου 1789, γεγονός που αποτέλεσε την απαρχή της Γαλλικής Επανάστασης και έκανε τη Βαστίλη ένα σημαντικό σύμβολο του κινήματος της Γαλλικής Δημοκρατίας.[2] Αργότερα κατεδαφίστηκε και αντικαταστάθηκε από την Πλατεία της Βαστίλης.[3]

Βαστίλη
Bastille
Χάρτης
Είδοςκάστρο[1], φυλακή και πρώην κτίριο ή κατασκευή
Γεωγραφικές συντεταγμένες48°51′12″N 2°22′9″E
Διοικητική υπαγωγή4ο δημοτικό διαμέρισμα του Παρισιού
ΤοποθεσίαΠλατεία της Βαστίλης και Παρίσι
ΧώραΓαλλία
Έναρξη κατασκευής1370
Κατεδάφιση1789
Χρήσηφρούριο και φυλακή
Υλικάπέτρα
ΧρηματοδότηςΚάρολος Ε΄ της Γαλλίας
Commons page Πολυμέσα

Η Βαστίλη χτίστηκε για να προστατεύεται η ανατολική πλευρά της πόλης του Παρισιού από την αγγλική απειλή στον Εκατονταετή Πόλεμο. Οι εργασίες ξεκίνησαν το 1357 αλλά η βασική κατασκευή πραγματοποιήθηκε από το 1370 και έπειτα, δημιουργώντας ένα ισχυρό φρούριο με οκτώ πύργους που προστάτευαν τη στρατηγική πύλη του λιμανιού Σεν Αντουάν στην ανατολική πλευρά του Παρισιού. [4]Το καινοτόμο σχέδιο άσκησε επιρροή τόσο στη Γαλλία όσο και στην Αγγλία και αντιγράφηκε ευρέως. Η Βαστίλη έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στις διαμάχες στο εσωτερικό της Γαλλίας, συμπεριλαμβανομένης της διαμάχης μεταξύ των αντίπαλων παρατάξεων των Βουργουνδών και των Αρμανιάκ (εμφύλιος πόλεμος Βουργουνδών και Αρμανιάκ) τον 15ο αιώνα αλλά και των θρησκευτικών πολέμων τον 16ο αιώνα. Το φρούριο έγινε κρατική φυλακή το 1417: ο ρόλος του επεκτάθηκε αρχικά από τους Άγγλους κατακτητές της δεκαετίας του 1420 και του 1430 και έπειτα από τον Λουδοβίκο XI τη δεκαετία του 1460. Οι άμυνες στη Βαστίλη ενισχύθηκαν μπροστά στην αγγλική και την αυτοκρατορική απειλή κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1550, με ένα προπύργιο να χτίζεται στα ανατολικά του φρουρίου. Η Βαστίλη έπαιξε έναν ρόλο κλειδί στην εξέγερση της Σφενδόνης και στη μάχη στο προάστιο Σεν Αντουάν το 1652.[5]

Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ χρησιμοποίησε τη Βαστίλη ως φυλακή για τα μέλη της ανώτερης κοινωνικής τάξης της Γαλλίας, τα οποία αντιτάσσονταν στις διαταγές του ή τον εξόργιζαν, συμπεριλαμβανομένων των Γάλλων προτεσταντών, μετά την ανάκληση του διατάγματος της Νάντης. Από το 1659 και μετά, η Βαστίλη λειτουργούσε αρχικά ως κρατικό σωφρονιστικό ίδρυμα: από το 1789, 5.279 φυλακισμένοι πέρασαν από τις πύλες της. Υπό τη βασιλεία του Λουδοβίκου IE΄ και του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄, η Βαστίλη χρησιμοποιούνταν για να αποτρέπει τους φυλακισμένους να διαπράττουν εγκλήματα και για να υποστηρίζει τη δουλειά της παρισινής αστυνομίας, κυρίως στο να ενδυναμώνει τη λογοκρισία της κυβέρνησης απέναντι στα μέσα ενημέρωσης. Παρόλο που οι τρόφιμοι ζούσαν σε σχετικά καλές συνθήκες, η κριτική για τη Βαστίλη άρχισε να αυξάνεται κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα και ενισχύθηκε από αυτοβιογραφίες πρώην φυλακισμένων. Εφαρμόστηκαν μεταρρυθμίσεις κι μειώθηκε σημαντικά ο αριθμός των φυλακισμένων. Το 1789 η οικονομική κρίση της βασιλικής κυβέρνησης και η δημιουργία της Εθνοσυνέλευσης ανέπτυξαν τα δημοκρατικά αισθήματα στους κατοίκους της πόλης. Στις 14 Ιουλίου, η Βαστίλη πυρπολήθηκε από ένα επαναστατημένο πλήθος, κυρίως από κατοίκους του προαστίου Σεν Αντουάν, οι οποίοι προσπάθησαν να φτάσουν στην πολύτιμη πυρίτιδα που φυλασσόταν μέσα στο φρούριο. Οι επτά εναπομείναντες φυλακισμένοι βρέθηκαν και απελευθερώθηκαν ενώ ο κυβερνήτης της Βαστίλης, Bernard-René de Launay, σκοτώθηκε από το πλήθος. Η Βαστίλη κατεδαφίστηκε μετά από εντολή μιας επιτροπής του δημαρχείου του Παρισιού. [6]Τα αναμνηστικά του φρουρίου μεταφέρθηκαν σε όλη τη Γαλλία και εκτέθηκαν ως εικόνες της ανατροπής του δεσποτισμού. Κατά τη διάρκεια του επόμενου αιώνα, ο χώρος και η ιστορική κληρονομιά της Βαστίλης εμφανιζόταν κυρίως στις αναφορές για τη Γαλλική Επανάσταση, τις πολιτικές διαμαρτυρίες και τη λογοτεχνική παραγωγή με θέμα τη λαϊκή φαντασία ενώ παρέμεινε ένα σημαντικό σύμβολο για το γαλλικό δημοκρατικό κίνημα.[7]

Σχεδόν τίποτα δεν απέμεινε από τη Βαστίλη, εκτός από μερικά υπολείμματα των πέτρινων θεμελίων, που μεταφέρθηκαν στη λεωφόρο Henri IV. Στις αρχές του 19ου αιώνα οι ιστορικοί μελετητές άσκησαν κριτική στη Βαστίλη και πίστευαν ότι το φρούριο ήταν ένα σχετικά καλά διοικούμενο ίδρυμα αλλά ενεπλάκη έντονα στο σύστημα της γαλλικής αστυνόμευσης και του πολιτικού ελέγχου κατά τον 18ο αιώνα.

Στην περίοδο της βασιλείας του Καρόλου Στ΄ (1380-1422) χρησιμοποιήθηκε τμήμα της ως τόπος κράτησης. Σε πραγματική κρατική φυλακή τη μετέτρεψε ο Ρισελιέ, και από τότε είχε διατηρήσει κάποιον αριστοκρατικό χαρακτήρα. Μπορούσε να στεγάσει μόνο 42 φυλακισμένους, οι οποίοι έμεναν σε ξεχωριστά κελιά ο καθένας και ήταν κατά κανόνα μόνο ευγενείς και μεγάλοι συνωμότες κατά της κρατικής ή θρησκευτικής εξουσίας. Τους φυλάκιζαν εκεί με μυστικές διαταγές.
Εκεί φυλακίστηκαν κατά καιρούς οι Καλιόστρο, Μαρκήσιος ντε Σαντ, ο Βολταίρος κ.ά.[8]

Η κατάληψη Επεξεργασία

Κύριο λήμμα: Άλωση της Βαστίλης
 
Η κατάληψη της Βαστίλης

Σύμβολο της αυθαιρεσίας και της καταπίεσης, κατελήφθη από τον επαναστατημένο λαό του Παρισιού στις 14 Ιουλίου 1789. Ο διοικητής της, Λονέ, είχε διατάξει να πυροβολήσουν κατά του πλήθους που την πολιορκούσε. Στη μάχη που επακολούθησε, σκοτώθηκαν περίπου εκατό άτομα. Μετά την κατάληψή της, το πλήθος έκοψε το κεφάλι του Λονέ και κάποιων ανδρών του και τα περιφέρανε πάνω σε κοντάρια στους δρόμους του Παρισιού. Οι φυλακισμένοι ελευθερώθηκαν και το κτήριο κατεδαφίστηκε. [6]Η ημερομηνία της πτώσης της Βαστίλης, που σήμαινε για τη Γαλλία το τέλος της βασιλικής αυθαιρεσίας, καθιερώθηκε από το 1880 ως εθνική γιορτή της Γαλλίας.[9]

Η Βαστίλη σήμερα Επεξεργασία

Στην τοποθεσία όπου βρισκόταν κάποτε το φρούριο είναι σήμερα η Πλατεία της Βαστίλης, όπου υπάρχει και η ομώνυμη Όπερα. Η τάφρος πίσω από τη φυλακή προς Νότο έχει μετατραπεί σε λιμανάκι για μικρά σκάφη (Bassin de l'Arsenal), και προς Βορρά σε καλυμμένο κανάλι (Canal Saint Martin).[10]

Βλέπε επίσης Επεξεργασία

Πηγές Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία