Το Βελγικό Κονγκό (γαλλικά: Congo Belge‎‎, ολλανδικά: Belgisch-Congo‎‎) ήταν Βελγική Αποικία στην Κεντρική Αφρική από το 1908 ως το 1960, εκεί που σήμερα βρίσκεται η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.

Βελγικό Κονγκό
  • Congo Belge (Γαλλικά)
  • Belgisch-Congo (Ολλανδικά)
Αποικία του Βελγίου

1908 – 1960
Σημαία Έμβλημα
Σύνθημα
Travail et Progrès
"Εργασία και Πρόοδος"
Ύμνος
Brabançonne
"Brabantian"


Τοποθεσία {{{κοινό_όνομα}}}
Το Κονγκό (σκούρο πράσινο) με το το επίσης Βελγικό Ρουάντα-Ουρουντί (ανοιχτό πράσινο), 1935
Πρωτεύουσα Λεοπολνοβίλ
Γλώσσες
Θρησκεία Χριστιανισμός, Θρησκεία Μπαλούμπα, Θρησκεία Μπαντού
Πολίτευμα Αποικία (Μοναρχία του Βελγίου)
Βασιλιάς
 -  1908–1909 Λεοπόλδος Β΄ του Βελγίου
 -  1909–1934 Αλβέρτος Α΄ του Βελγίου
 -  1934–1951 Λεοπόλδος Γ΄ του Βελγίου
 -  1951–1960 Βαλδουίνος του Βελγίου
Γενικός Κυβερνήτης Théophile Wahis (πρώτος)
Henri Cornelis (τελευταίος)
Ιστορία
 -  Προσάρτιση από το Βέλγιο 15 Νοεμβρίου 1908
 -  Ανακήρυξη ανεξαρτησίας 30 Ιουνίου 1960
Έκταση
 -  1960 2.344.858 km²
Πληθυσμός
 -  1960 εκτ. 16.610.000 
     Πυκνότητα 7,1 /km²
Νόμισμα Κονγκολέζικο Φράγκο
Σήμερα Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό

Η Αποικιοκρατία έφτασε στο Κονγκό στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο Βασιλιάς Λεοπόλδος ο Β’ του Βελγίου προσπάθησε να πείσει την βελγική κυβέρνηση και να υποστηρίξει την εξάπλωση αποικιοκρατίας στο ανεξερεύνητο έως τότε Κονγκό. Με την υποστήριξη ενός σημαντικού αριθμού δυτικών χωρών, ο Λεοπόλδος κέρδισε την διεθνή αναγνώριση μιας προσωπικής του αποικίας, την Ελεύθερη Πολιτεία του Κονγκό το 1885. Όμως, η βία που χρησιμοποιούσαν οι επίσημοι εναντίον των αυτοχθόνων και ένα αδίστακτο σύστημα οικονομικής εκμετάλλευσης οδήγησε στον επίσημο έλεγχο του Κονγκό από το Βέλγιο το 1908. Έτσι, δημιουργήθηκε το βελγικό Κονγκό.

Η βελγική κυριαρχία στο Κονγκό βασιζόταν στην «αποικιακή τριάδα» (trinité coloniale) των κρατικών, ιεραποστολικών και ιδιωτικών εταιρικών συμφερόντων. Το προνόμιο των εμπορικών συμφερόντων του Βελγίου σήμαινε ότι μεγάλος αριθμός κεφαλαίων έπεσε στο Κονγκό και ότι οι μεμονωμένες περιφέρειες εξειδικεύτηκαν. Σε πολλές περιπτώσεις, τα συμφέροντα της κυβέρνησης και των ιδιωτικών επιχειρήσεων συνδέθηκαν στενά και το κράτος βοήθησε τις εταιρείες να σπάσουν τις απεργίες και να άρουν άλλα εμπόδια που έθεσε ο αυτόχθονος πληθυσμός. Η αποικία χωρίστηκε σε ιεραρχικά οργανωμένες διοικητικές υποδιαιρέσεις και διεξήχθη ομοιόμορφα σύμφωνα με μια σειρά «ιθαγενών πολιτικών» (politique indigène). Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την πρακτική της βρετανικής και της γαλλικής αποικιακής πολιτικής, η οποία γενικά ευνοούσε τα συστήματα έμμεσης κυριαρχίας, διατηρώντας τους παραδοσιακούς ηγέτες σε θέσεις εξουσίας υπό αποικιακή εποπτεία.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1940 και του 1950, το βελγικό Κονγκό γνώρισε εκτεταμένη αστικοποίηση και η αποικιακή διοίκηση ξεκίνησε διάφορα αναπτυξιακά προγράμματα με στόχο να καταστήσει το έδαφος "μοντέλο αποικίας". Ένα αποτέλεσμα έβλεπε την ανάπτυξη μιας νέας μεσαίας τάξης Ευρωπαίων "Αιγλουέζ" στην Ευρώπη. Μέχρι τη δεκαετία του 1950 το Κονγκό είχε μισθολογικό εργατικό δυναμικό δύο φορές μεγαλύτερο από αυτό σε οποιαδήποτε άλλη αφρικανική αποικία.

Το 1960, υπό τον Πατρίς Λουμούμπα και τον πρόεδρο Τζόσεφ Κάσα Βούμπου, το Κονγκό έγινε ανεξάρτητο. Το 1960 ξεκινά η Κρίση του Κονγκό, καθώς υπήρχε πόλεμος, πολιτική αστάθεια και πολλά προβλήματα στη χώρα. Τελικά, η κρίση έληξε τον Νοέμβριο του 1965.

Ελεύθερη πολιτεία του Κονγκό

Επεξεργασία

Κύριο λήμμα: Ελεύθερη Πολιτεία του Κονγκό

Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, ελάχιστοι Ευρωπαίοι είχαν επισκεφθεί το Κονγκό. Τα αφιλόξενα τροπικά δάση που φιλοξενούσαν πολλούς κινδύνους και διάφορες τροπικές ασθένειες καθιστούσαν δύσκολη την εξερεύνηση. Το 1876, ο Λεοπόλδος Β’ του Βελγίου οργάνωσε την «International African Association» με την βοήθεια Ευρωπαίων Εξερευνητών και την στήριξη πολλών δυτικών κρατών για την εξερεύνηση και αποικιοποίηση της Μαύρης Ηπείρου. Αφού ο Χένρυ Στάνλεϊ εξερεύνησε την περιοχή του Κονγκό το 1878, ο Βέλγος Βασιλιάς προσκάλεσε τον ερευνητή για να τον βοηθήσει στα ενδιαφέροντά του περί της περιοχής.

Ο Λεοπόλδος ενδιαφερόταν να δημιουργήσει μια Αποικία για το Βέλγιο, πολύ πριν το 1865 όπου ανέβηκε στον θρόνο. Η βελγική κυβέρνηση από την άλλη, λίγο ενδιαφέρον έδειξε για τις φιλοδοξίες του μονάρχη και την ίδρυση μιας Αυτοκρατορίας. Αυτό δεν πτόησε τον βασιλιά και αποφάσισε να υλοποιήσει τα όνειρά του μόνος.

Ο ευρωπαϊκός ανταγωνισμός στην Κεντρική Αφρική οδήγησε σε διπλωματικές εντάσεις, ιδίως σε σχέση με την ευρέως απορριφθείσα λεκάνη του ποταμού Κονγκό. Το Νοέμβριο του 1884 ο Γερμανός καγκελάριος, Όττο φον Μπίσμαρκ συγκάλεσε μια διάσκεψη με 14 κράτη (τη Διάσκεψη του Βερολίνου) για να βρει μια ειρηνική λύση στην Κρίση του Κονγκό. Παρόλο που η Διάσκεψη δεν ενέκρινε επίσημα τις εδαφικές διεκδικήσεις των ευρωπαϊκών δυνάμεων στην Κεντρική Αφρική, συμφώνησε σε ένα σύνολο κανόνων που θα διασφάλιζαν μια χωριστή διαίρεση της περιοχής. Οι κανόνες αναγνώρισαν τη λεκάνη του Κονγκό ως Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου. Όμως, ο Λεοπόλδος του Βελγίου έφυγε θριαμβευτής από το Βερολίνο, καθώς του παραχωρήθηκε το Κονγκό ως ατομική ιδιοκτησία και ο φιλανθρωπικός οργανισμός του μεμονωμένου μετόχου έλαβε ένα μεγάλο μέρος της επικράτειας που οργανώθηκε ως το Ελεύθερο Κράτος του Κονγκό.

Η Ελεύθερη Πολιτεία του Κονγκό δημιουργήθηκε σαν μια ιδιωτική αποικία ελεγχόμενη από τον βασιλιά του Βελγίου, διαμέσου μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης, την «Association Internationale Africaine». Το κράτος βρισκόταν στα εδάφη της σημερινής Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό και υπήρξε από το 1885 έως το 1908, όταν η Κυβέρνηση του Βελγίου πήρε την περιοχή. Ωστόσο, η μεταφορά ασθενειών με τους Δυτικούς, έφερε ολέθρια αποτελέσματα στους αφρικανικούς πληθυσμούς,ενώ η Force Publique (Η Βασιλική Φρουρά) καταπίεζε τους ιθαγενείς, έκαψε τα χωριά τους και τους υποχρέωνε να δουλεύουν στις φυτείες καουτσούκ, ενώ εκτελούσε όποιον προσπαθούσε να αντισταθεί. Όταν οι κτηνωδίες αυτές αποκαλύφθηκαν, ο Λεοπόλδος σταμάτησε να ελέγχει προσωπικά την περιοχή και η εποπτεία της χώρας πέρασε στην κυβέρνηση.

Τα Πρώτα Χρόνια

Επεξεργασία
 
Χάρτης του Βελγικού Κονγκό

Στις 18 Οκτωβρίου 1908, το Βελγικό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της προσάρτησης του Κονγκό ως Βελγικής Αποικίας. Σαφώς υπήρχε και ένας σημαντικός αριθμός ατόμων που αντιτάχθηκαν σθεναρά σε αυτήν την προσάρτηση και κέρδισαν τα εκλογικά οφέλη από την αντιαποικιακή εκστρατεία τους. Ωστόσο, ορισμένοι από αυτούς πίστευαν ότι η χώρα πρέπει να προσαρτήσει το Κονγκό και να διαδραματίσει ανθρωπιστικό ρόλο σε σχέση με τον Πληθυσμό του Κονγκό. Τελικά δύο βουλευτές του Καθολικού και ο μίσος αριθμός των Φιλελεύθερων απέρριψαν τον Χάρτη των Αποικιών (48 ψήφοι κατά) και σχεδόν όλοι οι Καθολικοί και το άλλο μισό των Φιλελεύθερων βουλευτών ενέκρινε το χάρτη (90 ψήφοι υπέρ και 7 αποχές). Έτσι, στις 15 Νοεμβρίου 1908 το Βελγικό Κονγκό έγινε Αποικία του Βελγικού Βασιλείου. Αυτό συνέβη αφού ο Βασιλιάς Λεοπόλδος Β' είχε εγκαταλείψει κάθε ελπίδα να αποκλείσει μια τεράστια περιοχή του Κονγκό από τον έλεγχο της κυβέρνησης προσπαθώντας να διατηρήσει ένα σημαντικό τμήμα του ελεύθερου κράτους του Κονγκό ως ξεχωριστή ιδιοκτησία στέμματος.

Όταν η βελγική κυβέρνηση έλαβε την διοίκηση της αφρικανικής χώρας το 1908, η κατάσταση βελτιώθηκε. Η βία και η εκμετάλλευση σε βάρος των ιθαγενών μειώθηκε, με το έγκλημα της «κόκκινης γόμας» να έχει πάψει να υφίσταται. Το άρθρο 3 της αποικιακής νομοθεσίας στις 18 Οκτωβρίου 1908 άρχιζε με το ότι:

«κανείς δεν μπορεί να υποχρεωθεί να δουλεύει στο όνομα ή για εταιρίες».

Καθαυτά, ο νόμος αυτός δεν ήταν υποχρεωτικός, και οι Βέλγοι Άποικοι συχνά υποχρέωναν τους ιθαγενείς να δουλεύουν στις φυτείες με λιγότερο προφανείς μεθόδους.

Η μεταστροφή από Ελεύθερη Πολιτεία του Κονγκό σε Βελγικό Κονγκό είχε μια σημαντική αρχή. Αν και οι συνθήκες καλυτέρεψαν σε σχέση με αυτές την εποχή του Λεοπόλδου Β', ορισμένοι ιατροί και άλλοι που επισκέφτηκαν στην χώρα έδειξαν ολίγον ενδιαφέρον από πλευρά της βελγικής κυβέρνησης για βασικά υγειονομικά ζητήματα και εκπαίδευση στους ντόπιους.

Με την περαιτέρω Εξερεύνηση του Κογκό και την ανακάλυψη φυσικού και μεταλλικού πλούτου για την Βελγική οικονομία δημιουργήθηκε ένα σημαντικό κίνητρο για την Αποικιακή Επέκταση, και βασικά ζητήματα, όπως η υγεία και η βασική εκπαίδευση πήραν την απαραίτητη προσοχή.

Κυβέρνηση

Επεξεργασία

Η Διακυβέρνηση του Βελγικού Κονγκό περιεγράφηκε στον Χάρτη των Αποικιών του 1908. Η Εκτελεστική Εξουσία ήταν καθήκον του Βέλγου Υπουργού Αποικιακών Υποθέσεων, επικουρούμενο από ένα Αποικιακό Συμβούλιο (Conseil Colonial), όπου και οι δύο κατοικούσαν στις Βρυξέλλες. Το Βελγικό Κοινοβούλιο άσκησε Νομοθετική Εξουσία σχετικά με το Κονγκό.

Παραπομπές

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Belgian Congo στο Wikimedia Commons