Γ΄ Σώμα Στρατού (Ελλάδα)

στρατιωτικός σχηματισμός της Ελλάδας

Το Γ΄ Σώμα Στρατού (αγγλικά: NATO Rapid Deployable Corps – Greece, Γ΄ ΣΣ/NRDC-GR) είναι επιχειρησιακό αρχηγείο του Ελληνικού Στρατού, που προορίζεται στην κατεύθυνση των διεθνών δραστηριοτήτων που αναλαμβάνονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ.

Γ΄ ΣΣ
Σημαία του Γ΄ ΣΣ
Ενεργό1913–1941, 1946–σήμερα (ως Γ΄ ΣΣ)
2004–σήμερα (ως NRDC-GR)
ΧώραΕλλάδα Ελλάδα
ΚλάδοςΕλληνικός Στρατός
ΥπαγωγήΓΕΣ (ως Γ΄ ΣΣ)
SHAPE (ως NRDC-GR)
ΑρχηγείοΘεσσαλονίκη
ΣυμπλοκέςΜακεδονικό Μέτωπο
Μικρασιατική εκστρατεία
Ελληνοϊταλικός Πόλεμος
Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος
Πραξικόπημα της 21ης Απριλίου
Διοίκηση
ΔιοικητήςΑντιστράτηγος Αθανάσιος Γαρίνης
Αξιοσημείωτοι
διοικητές
Αντγος Κωνσταντίνος Μοσχόπουλος
Αντγος Γεώργιος Πολυμενάκος
Αντγος Αλέξανδρος Παπάγος
Αντγος Αθανάσιος Φροντιστής
Αντγος Στυλιανός Μανιδάκης
Αντγος Γεώργιος Ζωιτάκης
Αντγος Ιωάννης Ντάβος
Αντγος Αγαμέμνων Γκράτζιος

Το αρχηγείο επρόκειτο αρχικά να αντικαταστήσει το Γ΄ Σώμα Στρατού στο σύνολό του, παίρνοντας τον έλεγχο των μονάδων ταχείας αντίδρασης, αλλά αυτό άλλαξε το 2009, έτσι ώστε τα δύο στρατηγεία ουσιαστικά να συνυπάρξουν ως κοινός σχηματισμός, με το καθένα να διευθύνει διαφορετικές μονάδες του παλαιού Σώματος Στρατού. Το Σώμα εδρεύει επί της Λεωφόρου Στρατού, στην πόλη της Θεσσαλονίκης από το 1946.

Το Γ΄ Σώμα Στρατού συστάθηκε μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους, στις 16 Αυγούστου του 1913, με προσωρινή έδρα τα Ιωάννινα και περιλάμβανε τη 2η Μεραρχία Πεζικού στο Μεσολόγγι, την 3η Μεραρχία Πεζικού στην Κορυτσά, και η 9η Μεραρχία Πεζικού στα Ιωάννινα.[1]

Ένα νέο βασιλικό διάταγμα της 23ης Δεκεμβρίου του 1913, ολοκλήρωσε την εν καιρώ ειρήνης δομή του Ελληνικού Στρατού και το Γ΄ Σώμα Στρατού μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη, περιλαμβάνοντας τη 10η Μεραρχία Πεζικού στη Βέροια, 11η Μεραρχία Πεζικού στη Θεσσαλονίκη και τη 12η Μεραρχία Πεζικού στην Κοζάνη, καθώς και τις απαραίτητες για το Σώμα μονάδες (5ο Σύνταγμα Πυροβολικού, 3ο Σύνταγμα Σκαπανέων, 3ο Σύνταγμα Υγειονομικού και 3ο Τάγμα Μεταφορών).[1] Το Γ΄ Σώμα Στρατού παρέμεινε στη Θεσσαλονίκη μέχρι τον Οκτώβριο του 1916, όταν η σύσταση του Κινήματος Εθνικής Αμύνης στην πόλη ολοκλήρωσε τον Εθνικό Διχασμό. Οι δυνάμεις της Αντάντ απαίτησαν και εξασφάλισαν την απόσυρση των βασιλόφρονων σχηματισμών στη Θεσσαλία, ενώ το Γ΄ Σώμα Στρατού έδρευε στην Τσαρίτσαινα και μετά τα Νοεμβριανά ακόμα νοτιότερα προς την Πελοπόννησο. Το σώμα παρέμεινε εκεί μέχρι τον Ιούνιο του 1917 όταν η Ελλάδα, επανενωμένη υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο, εισήλθε επισήμως Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Με την αναδιοργάνωση του στρατού για επιχειρήσεις στο Μακεδονικό Μέτωπο, το Γ΄ Σώμα Στρατού διαλύθηκε.[1]

Το Δεκέμβριο του 1919, μετά την κατάληψη της Σμύρνης, συστάθηκε το Σώμα Στρατού Σμύρνης, το οποίο περιλάμβανε την πρόσφατα συσταθείσα Μεραρχία Σμύρνης και το τμήμα του Αρχιπελάγους, στην οποία προστέθηκε τον Ιανουάριο του 1920, η 12η Μεραρχία Πεζικού. Μετά τη βενιζελική εκλογική ήττα το Νοέμβριο του 1920, το σώμα μετονομάστηκε σε «Γ΄ Σώμα Στρατού» και συνέχισε να συμμετέχει στην Μικρασιατική Εκστρατεία υπό αυτή την ονομασία.[1] Στην περίοδο του μεσοπολέμου, το σώμα επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη. Συμμετείχε στον ελληνοϊταλικό πόλεμο και συνθηκολόγησε με το υπόλοιπο του Ελληνικού Στρατού, μετά τη γερμανική εισβολή στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1941.[1]

Μετά την απελευθέρωση, άρχισαν και πάλι να δημιουργούνται σχηματισμοί επιπέδου σώματος το Μάρτιο του 1946, όταν οι μέχρι τότε ανώτερες στρατιωτικές διοικήσεις μετατράπηκαν σε Σώματα Στρατού. Στις 16 Μαΐου του 1946, η Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκηση Κεντρικής Μακεδονίας έγινε Γ΄ Σώμα Στρατού, για μια ακόμη φορά με έδρα τη Θεσσαλονίκη, με την 11η Μεραρχία Πεζικού (31η, 32η, 33η Ταξιαρχίες, 592ο Τάγμα Πεζικού, 616ο Τάγμα Εθνοφρουράς) και τη 10η Μεραρχία Πεζικού (35η, 36η, 37η Ταξιαρχίες, 603ο Τάγμα Πεζικού, 615ο Τάγμα Εθνοφρουράς) στη Θεσσαλονίκη και την 7η Μεραρχία Πεζικού (25η, 26η, 27η Ταξιαρχίες) στην Καβάλα. Συμμετείχε στο συνεχιζόμενο Ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο, με ζώνη ευθύνης που κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Ελλάδας, από τη γραμμή Καϊμακτσαλάν-Βέρμιο-Όλυμπο στα δυτικά μέχρι τα σύνορα με την Τουρκία στα ανατολικά.[1]

Με την αναδιοργάνωση του στρατού μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου, το Γ΄ Σώμα Στρατού, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, ανέλαβε την ευθύνη για την υπεράσπιση της βορειοανατολικής Ελλάδας ανατολικά του ποταμού Αξιού. Για το σκοπό αυτό, που αποτελούνταν από την 6η Μεραρχία Πεζικού στο Κιλκίς, 10η Μεραρχία Πεζικού στις Σέρρες, την 11η Μεραρχία Πεζικού στην Καβάλα και 12η Μεραρχία Πεζικού στην Αλεξανδρούπολη.[1] Η 6η Μεραρχία Πεζικού μεταφέρθηκε στο Β΄ Σώμα Στρατού το 1960, αλλά σχηματίστηκε μια νέα 16η Μεραρχία Πεζικού το 1975. Την επόμενη χρονιά, συστάθηκε το Δ΄ Σώμα Στρατού, το οποίο ανέλαβε την ευθύνη για τη Δυτική Θράκη και τα τουρκικά σύνορα, ενώ το Γ΄ Σώμα Στρατού περιορίστηκε στην 10η Μεραρχία (Σέρρες) και του 11η Μεραρχία (Καβάλα), με την 3η Ταξιαρχία Υποστήριξης στη Θεσσαλονίκη.[1]

Την 1η Ιανουαρίου του 1998, μια ευρεία αναδιοργάνωση του στρατού έλαβε χώρα και το Γ΄ Σώμα Στρατού ανέλαβε τη ζώνη του Β΄ Σώματος Στρατού, το οποίο περιλάμβανε την 6η Μεραρχία Πεζικού (Κιλκίς), τη 10η Μεραρχία Πεζικού (Σερρών), την 11η Μεραρχία Πεζικού (Καβάλα), την 4η Ταξιαρχία Πεζικού (Αξιούπολη), την 3η Ταξιαρχία Υποστήριξης (Θεσσαλονίκη) και το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων (Σκύδρα).[1]

Στις 30 Ιουνίου του 2004, το σώμα διαλύθηκε ως εθνική εδαφική διαμόρφωση και μειώθηκε ως έδρα για το NATO Deployable Corps – Greece (NDC-GR), με παράλληλη δευτερεύουσα αποστολή ως φρουρά της Θεσσαλονίκης. Η απόφαση για τη διάλυση του Γ΄ Σώματος Στρατού ως εδαφικός σχηματισμός σταδιακά αντιστράφηκε. Το 2006 επανασυγκροτήθηκε ως εθνικός σχηματισμός υπό την 1η Στρατιά σε συνδυασμό με το ρόλο της ως NDC-GR, ενώ το 2009 απέκτησε εκ νέου μια ξεχωριστή περιοχή ευθύνης με την κατανομή της 10ης Ταξιαρχίας Πεζικού στις Σέρρες.

Το 2013, μετά από μια άλλη ευρεία αναδιοργάνωση, ΙΙΙ Σώμα ανέλαβε τον έλεγχο 8ης Μεραρχίας Πεζικού στα Ιωάννινα (ένα σχηματισμό επιπέδου ταξιαρχίας) και την 9η Ταξιαρχία Πεζικού στην Κοζάνη, ενώ οι 10η και 15η Ταξιαρχίες Πεζικού είχαν μειωθεί σε επίπεδο συνταγμάτων.[2]

Το έμβλημα του Γ΄ Σώματος Στρατού περιλαμβάνει ένα σταυρό, στις γωνίες του οποίου υπάρχουν πυρέκβολα. Ο θυρεός εμπεριέχει το ρητό ΟΥ ΦΕΙΣΟΜΕΘΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΗΜΩΝ (δε θα λυπηθούμε τη ζωή μας).[3]

 
NRDC-GR

Το έμβλημα του NATO Rapid Deployable Corps – Greece (NRDC-GR) αποτελείται από ορισμένα στοιχεία του αντίστοιχου εμβλήματος του Γ΄ Σώματος Στρατού στην αριστερή πάνω πλευρά σε συνδιασμό με την Ελληνική σημαία, ενώ στη μέση υπάρχει ένα δόρυ που χωρίζει διαγώνια το θυρεό μαζί με μία μικρή ασπίδα (buckler) στο κέντρο, με το κάτω δεξιό μέρος να εμπεριέχει το σύμβολο του NATO σε τιρκουάζ φόντο. Στην κορυφή του θυρεού υπάρχει η επιγραφή TO CUT THE GORDIAN KNOT (για το κόψιμο του γόρδιου δεσμού) μία ευθεία αναφορά στο κόψιμο του γόρδιου δεσμού από το Μέγα Αλέξανδρο.[4]

Αποστολή

Επεξεργασία

Το Γ΄ Σώμα Στρατού ως NRDC-GR λειτουργεί σαν επιχειρησιακό αρχηγείο με δυνατότητα διεξαγωγής εκτεταμένων επιχειρήσεων. Για να μετέχει σε όλο το φάσμα των αποστολών του ΝΑΤΟ, που μπορεί να κυμαίνονται από υψηλή έως και χαμηλή ένταση, ένα αρχηγείο FLR (L) πρέπει να είναι σε θέση να εκπληρώσει συγκεκριμένες επιχειρήσεις της τάξεως ενός αρχηγείου HRF (L) ή AJFCC.

Το Γ΄ Σώμα Στρατού ως NRDC-GR δίνει αναφορά στο ΝΑΤΟ και υπάγεται στο OPCOM και στο διοικητή SACEUR, όσον αφορά τις αποστολές του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου. Το αρχηγείο μπορεί να αναπτυχθεί ως αρχηγείο FLR (L) σε ολόκληρη τη Συμμαχία. Είναι σε θέση να λειτουργεί σε όλο το φάσμα της αποστολής, που κυμαίνεται από χαμηλής έντασης πολεμικές επιχειρήσεις έως και υψηλής έντασης πολεμικές επιχειρήσεις, σε οποιοδήποτε φυσικό περιβάλλον.

Διάρθρωση

Επεξεργασία

Επιχειρησιακή διάρθρωση του 1915:

Έδρα Θεσσαλονίκη
Διοικητής: Αντιστράτηγος Κωνσταντίνος Μοσχόπουλος
Επιτελάρχης: Συνταγματάρχης Πυροβολικού Νικόλαος Τρικούπης
  • 10η μεραρχία (Χ ΜΠ)με έδρα την Βέροια
  • 11η μεραρχία (ΧΙ ΜΠ) με έδρα τη Θεσσαλονίκη
  • 12η μεραρχία (ΧΙΙ ΜΠ) με έδρα την Κοζάνη [5]

Επιχειρησιακή διάρθρωση του Γ΄ ΣΣ/NRDC-GR σήμερα:

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 «Οδηγός Νεοτοποθετημένων Στελεχών Γ' ΣΣ: Έμβλημα & Ιστορία Γ' ΣΣ». Γ' ΣΣ Γρ. Έρευνας Πληροφορικής. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2014. 
  2. «Μελλοντική Δομή Δυνάμεων: Επιτέλους συμμάζεμα, τα στοιχεία». defencepoint.gr. 25 Απριλίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2014. 
  3. Γ' ΣΣ Αρχειοθετήθηκε 2016-10-26 στο Wayback Machine. army.gr
  4. Emblem Αρχειοθετήθηκε 2016-03-15 στο Wayback Machine. nrdc.gr
  5. https://storiacontroversa.blogspot.com/2011/05/1915.html
  6. COM NRDC-GR visit to LCF-BU Αρχειοθετήθηκε 2016-04-20 στο Wayback Machine. NRDC-GR

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία