Γαζέττα
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Γαζέττα (gazetta) ήταν μεταλλικό νόμισμα μικρής αξίας, χάλκινο, της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας που ήταν διαδεδομένο και στις κτήσεις της. Εκ του νομίσματος αυτού προήλθε και η πρώτη ονομασία των έντυπων ανακοινώσεων και εφημερίδων, ή χρήση της οποίας υφίσταται μέχρι και σήμερα.
Γενικά Επεξεργασία
Η γαζέττα ήταν ένα χάλκινο νόμισμα μικρής αξίας ίσης περίπου του δίλεπτου[ασαφές]. Κατά τον 15ο αιώνα για να διαβάσει κάποιος τα διάφορα βενετικά διατάγματα ή ανακοινώσεις που εκδίδονταν και τοιχοκολλούνταν σε δημόσιους χώρους και ειδικότερα τα χειρόγραφα ειδησεογραφικά δελτία που ερμήνευαν τα προηγούμενα ή παρείχαν και άλλες πληροφορίες, τα λεγόμενα «Notizie scritte», έπρεπε να καταβάλλει μία γαζέττα. Από τη χρήση αυτή γαζέττες «Gazette» επικράτησε να αποκαλούνται κατ' επέκταση και τα παραπάνω ακριβώς δελτία. Το 1600 υπό τον τίτλο Gazetta εκδόθηκε στη Βιέννη η πρώτη έντυπη εφημερίδα και μάλιστα εβδομαδιαία. Εξ αυτού γενικεύτηκε στη συνέχεια η χρήση του όρου ως ονομασία εφημερίδας που ισχύει ακόμα και σήμερα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και όχι μόνο. Πρώτες εφημερίδες με τον τίτλο αυτό ήταν η «Oxford Gazette» στην Αγγλία, η «Gazette de France» του Θεόφραστου Ρενωντό στο Παρίσι, ή «Gazette de Leopoli» στη Γαλικία κ.ά.
Περί της ετυμολογίας του όρου ο Αθανάσιος Σταγειρίτης, στη «Συνοπτική ιστορία του τύπου» που δημοσίευσε στην εφημερίδα «Καλιόπη» στη Βιέννη στο πρώτο φύλλο του Ιανουαρίου του 1819, εκτός από την παραπάνω εκδοχή προέλευσης, ως αξία επί αντικειμένου, πρόσθεσε ότι ο όρος γαζέττα κατά την έννοια της είδησης - εφημερίδας προέρχεται από την περσική λέξη «γάζα» που σημαίνει θησαυρός, ή χρήμα, εξ ου εκ του ευαγγελίου ο όρος γαζοφυλάκιο (= θησαυροφυλάκιο) αποδίδοντας κατ' έννοια αποθησαύριση ειδήσεων αλλά και γνώσεων. Κατ΄ άλλους δε η ονομασία κατ΄ έννοια εφημερίδας αποδίδεται περισσότερο ειρωνικά από τη λέξη γαζέττα όπου στη κοινή βενετική διάλεκτο ονομάζεται η κίσσα πτηνό φλύαρο που μαζεύει στη φωλιά της κάθε είδους μικροαντικείμενα. Εκ των δύο αυτών εκδοχών η πρώτη φέρεται και περισσότερο βάσιμη ως παράγωγη ετυμολογικά στην έννοια του νομίσματος εκ του περσικού «γάζα».
Πηγές Επεξεργασία
- Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια τ. Η΄, σ. 18