Οι Γαλαταίοι (Βενετικά ιταλικά: Galati) είναι μια παλιά οικογένεια ευγενών από το νησί της Ιθάκης, Ελλάδα, που ήρθαν πρώτα στο προσκήνιο ως τοπικοί ευγενείς υπό την κυριαρχία των Τόκκων τους 14ο και 15ο αιώνες.[1][2] Η οικογένεια καταγράφεται ύστερα στους καταλόγους ιθακησίων ευγενών του 1803 και του 1804. [3] Επιφανείς προσωπικότητες της οικογένειας είναι ο προ-επαναστατικός Φιλικός Νικόλαος Γαλάτης (1792-1819) και ο Αθηναίος σχεδιαστής μόδας Γιάννης Γαλάτης.

Γαλάτης (ή Galati στα ιταλικά)
Γαλάτης
Ελληνικός οίκος ευγενών
Τωρινή περιοχήΑκόμη υπάρχει στην Ιθάκη, και αλλού στην Ελλάδα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη), Ρουμανία, και στην Ελληνική διασπορά
ΚαταγωγήΕπτάνησα (ίσως καταγωγή από Ιταλία)
ΜέληΝικόλαος Γαλάτης (1792-1819)
Γιάννης Γαλάτης
ΔιακρίσειςΤίτλοι και προνόμια από τους Τόκκους, ύστερα αναγνωρίστηκαν από τους Βενετούς

Προέλευση Επεξεργασία

Η οικογένεια βρίσκεται στις ιστορικές πηγές για πρώτη φορά σε μια αναφορά ενός Κλινιέτου Γαλάτη, κυβερνήτης της Λευκάδας το 1335. [4] Υποτίθεται ότι η οικογένεια κατάγεται από την νότια Ιταλία, ιδιαίτερα ίσως από την Απουλία όπου υπάρχει παλαιά ομώνυμη οικογένεια.[2]

Τα πρώτα προνόμια ευγένειας λαμβάνονται μετά την εξυπηρέτηση της οικογένειας Τόκκο που τότε κυβερνούσε την Κεφαλονιά, την Ιθάκη και τη Ζάκυνθο . Το 1403, ο Λεονάρδος Β' Τόκκος επιβεβαίωσε και αναγνώρισε τα προνόμια που ανήκαν στον Φράγκυλο (ή Franculo) Πελεγάνο (Pelegano), τα οποία είχαν παραχωρηθεί προηγουμένως από τον Λεονάρδο Α' στους γονείς του, τον Νικόλαο Πελεγάνο και την Ευδοκία (κόρη του Νικόλαου Γαλάτη).[1][5] Στο νησί της Ιθάκης ο Λεονάρδος Τόκκος (είτε Α' ή Β') παραχώρησε κτήματα και προνόμια στους ιθακησίους Γαλαταίους, "καταλέγων εξ αυτών τον Καίσαρα [Γαλάτη] μετά των ευγενών της επικρατείας και απαλλάτων παντός βάρους και αγγαρίας και παραχωρών κτήματα'.[1]

Βενετική περίοδος Επεξεργασία

Ύστερα όταν τα Επτάνησα έρχονται υπό την Ενετική εξουσία, οι Βενετοί προσπάθησαν να αυξήσουν τον πληθυσμό της Ιθάκης και να προωθούν την γεωργία στο νησί.[6][7] Με διάταγμα της Βενετικής Γερουσίας το 1504 η Ιθάκη εποικίστηκε από ανθρώπους από άλλα νησιά του πελάγους. Ωστόσο, οι Βενετικές αρχές βρήκαν τους Γαλαταίους ήδη στο νησί λίγους μήνες νωρίτερα, ανεξάρτητα από το επίσημο εποικισμό του νησιού.[8] Πιθανό να είχαν φύγει οι Γαλαταίοι από το νησί τα τέλη του 15ου αιώνα όταν κατέλαβαν τη περιοχή οι Οθωμανοί. Στην επιστροφή, οι Γαλαταίοι υποστήριζαν ότι το νησί τους ανήκε 'κληρονομικώ δικαιώματι', δηλαδή επειδή τους είχαν δώσει εκεί προνόμια και κτήματα οι Τόκκοι. Μαζί τους, η οικογένεια έφερε 15-20 ζεύγη βοδιών και σπόρους να καλλιεργηθεί το νησί.[8][9]

Συνεπώς η οικονομία του νησιού άλλαξε, αλλά οι Γαλαταίοι διατήρησαν ορισμένα προνόμια και συμφέροντα στο νησί, που αναγνωρίστηκαν το 1558 από τον τότε Προβλεπτή της Κεφαλονιάς, τον Ζουάν Ντολφίν (Δολφίνος) και από είκοσι από τους διαδόχους του· [10][11]

'la famiglia Galati al tempo del signor Lunardo De Tochis erano tornati, et trattati per persone civili et non erano sottoposti a niuna gravezza.' [η οικογένεια Γαλάτη επέστρεψε την εποχή του Λεονάρδου Τόκκου, και φέρθηκαν ως civili (δηλαδή η τάξη των αστών) και απαλλάγκαν από κάθε βάρος.][1]

Το ευγενές στοιχείο της οικογένειας διατηρήθηκε επί αιώνες παρόλο τη μεταβαλλόμενη οικονομική κατάσταση, αφού η οικογένεια καταγράφεται στα δυο Libri d'Oro του 1803 και του 1804, οι κατάλογοι των ευγενών του νησιού.[3][12]

 
Οικόσημο της οικογένειας Γαλάτη εξ Ιθάκης
 
Πλάκα στη πλατεία του χωριού Ανωγής Ιθάκης που γράφει το όνομα του Νικολάου Γαλάτη και τα τελευταία λόγια του «Τί σας έκαμα;».

Οι Γαλαταίοι ήταν οι μόνοι ευγενείς και κάτοχοι προνομίων στο νησί της Ιθάκης επί Τόκκων και υπό τους Ενετούς. [13][6][11] Η οικογένεια κατοικούσε αρχικά το παλιό χωριό Anogi (ή Anogi), κοντά στο όρος Neriton και συνέχισε να υπάρχει εκεί στον 20ο αιώνα. [14] [15][16][17] Υπήρχε μετά ένας κλάδος στο Κιόνι, χωριό στη θάλασσα κοντά στην Ανωγή, όπου πιθανώς γεννήθηκε ο Νικόλαος Γαλάτης ο Φιλικός.[18]

Σχέσεις με άλλες οικογένειες Επεξεργασία

Η ιθακήσια οικογένεια Γαλάτη δεν υποτίθεται να έχει σχέση με την ομώνυμη χιακή οικογένεια, η οποία ήρθε στο φως αρκετά αργότερα με οικονομικά συμφέροντα στον τραπεζικό τομέα της Ευρώπης και στη ναυτιλία.[19] Ωστόσο οι δυο ομώνυμες οικογένειες συχνά συνδυάζονται από ιστορικούς και γενεαλόγους, από τους οποίους κάποιοι αποδίδουν τον ιθακήσιο Φιλικό Νικόλαο Γαλάτη (1792-1819) στη χιακή οικογένεια με την οποία δεν είχε καμία σχέση.[20]

Ο φιλικός Νικόλαος Γαλάτης (1792-1819) υποστήριζε ότι ήταν ξάδερφος του κόντε Ιωάννη Καποδίστρια αλλά ο ίδιος το αρνήθηκε και η σαφής σχέση δεν επεξηγήθηκε ποτέ.[2]

Επιφανή μέλη Επεξεργασία

Πηγές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Chiotes, Panagiotes (1858). Historika amomneumoneumata tes nesou Zakynthou. 2. σελ. 228. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Moraitin-Patriarcheas, Eleutherios (2002). Nikolaos Galatis member of the friendly company. Kedros. σελίδες 25–9. ISBN 960-04-2189-7. 
  3. 3,0 3,1 Elenē G. Griba· Geōrgios N. Moschopoulos (1997). To "Libro d'oro" tēs Ithakēs, 1803. Etaireia Kefallēniakōn Istorikōn Ereunōn. 
  4. 4,0 4,1 Chiotes, Panagiotes (1858). Historika amomneumoneumata tes nesou Zakynthou. 3. σελ. 26. 
  5. Hopf, Karl (1868) [1977]. Geschichte Griechenlands vom Beginn des Mittelalters bis auf unsere Zeit. 2. Burt Franklin. σελ. 105. 
  6. 6,0 6,1 Pratt, Michael (1978). Britain's Greek empire : reflections on the history of the Ionian Islands from the fall of Byzantium. Rex Collings. σελ. 18. ISBN 0-86036-025-3. 
  7. Callinicos, P.G. «Ο πληθυσμός της Ιθάκης το 16ο αιώνα». Επτανησιακά. 
  8. 8,0 8,1 Ζαπάντη, Σταματούλα. «Η Ιθάκη στα πρώτα χρόνια τησ Βενετοκρατίας (1500-1571)». Κεφαλληνιακά Χρονικά 7: 129-133. 
  9. Sanuto, Marino (1881). I Diarii di Marino Sanuto. 5. σελ. 883.  |first1= missing |last1= in Editors list (βοήθεια)
  10. Monatsbericht der Königlich-Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin. Aus dem Jahre 1864. Preußische Akademie der Wissenschaften (Berlin). 1865. σελ. 229. 
  11. 11,0 11,1 Miller, William, M. A. (1908). The Latins in the Levant, a history of Frankish Greece (1204-1566), by William Miller, ... J. Murray. σελίδες 556–7. 
  12. «"Το Libro d'Oro στην Επτάνησο"». Άνθη χάριτων (18: 395–405). 1998. 
  13. Johann Gottfried Ersch· Johann Samuel Gruber (1868). Allgemeine Enzyklopädie der Wissenschaften und Künste. entry by Carl Hopf. Akad. Dr.- und Verl.-Anst. σελ. 160. 
  14. Angelopoulou, VE· Gerontis, SA (2014). Priests' books of baptisms, marriages and funerals in Ithaca Volume I Church of the Assumption of the Holy Virgin Mary in Anoghi. 1749-1922. 
  15. Εκκλησιαστικά αρχεία. Εκκλησία της Ελλάδος. Ιερός Ναός Υπεραγίας Θεοτόκου Κοιμήσεως (Ανωγή, Ιθάκης, Κεφαλληνίας) - Φωτογραφήθηκε από την Γενεαλογική Εταιρεία της Γιούτα. 1981. 
  16. George Paxinos. Passage to Ithaca : history, surnames, identity. σελ. 100. ISBN 978-0-646-59224-4. 
  17. Callinicos, P.G. (1991). Επτανησιακά (κατα το πλείστο Ιθακησιακά) Σύμμεικτα. Δόμος. ISBN 960-7217-40-3. 
  18. Lekatsas, Gerasimos D (1931). Nikolaos Galates kai Filike Hetaireia. Kavala: -. σελ. 3. 
  19. Ζολωτας, Γεωργιος Ιωαννου, (1921–1928). Ιστορια της Χιου. 3. Typois P.D. Sakellariou. σελ. 724. 1103479136. 
  20. Sturdza, Mihail Dimitri. (1983). Grandes familles de Grèce, d'Albanie et de Constantinople. M.D. Sturdza. σελ. 297. 32433951. 
  21. Γαρμπής, Διονύσιος Γ (2018). «Στοιχεία για την κοινωνία του Αργοστολίου κατά τα έτη 1728-1757 στις πράξεις του νοταρίου Αναστάσιου Γαλάτη». Ι΄ Διεθνές Πανιόνιο Συνέδριο, Τα πρακτικά. (6): 87-104. 
  22. «Διονύσιος Σ. Γαλάτης». www.eleftheria.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2020. 
  23. «ΠΛΑΤΩΝ ΓΑΛΑΤΗΣ (1919-1993) Μικρό αφιέρωμα στη μνήμη ενός αφανούς ήρωα της κλασικής κιθάρας. (του Στάθη Γαλάτη)[κιθαριστικά πορτραίτα] - TAR - Διαδικτυακό Περιοδικό με αφορμή την Κιθάρα». www.tar.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2020.