Γενικές εκλογές της Τόνγκα 2021

(Ανακατεύθυνση από Γενικές εκλογές των Τόνγκα 2021)

Γενικές εκλογές διεξήχθησαν στην Τόνγκα στις 18 Νοεμβρίου 2021 για να εκλεγούν 17 από τις 26 έδρες της Νομοθετικής Συνέλευσης. [1] Μετά τις εκλογές έχασαν τις έδρες τους 4 βουλευτές, λόγω δωροδοκίας.[2]


Ιστορικό Επεξεργασία

Οι γενικές εκλογές του 2017 είχαν ως αποτέλεσμα τη συντριπτική νίκη για το Δημοκρατικό Κόμμα των Φιλικών Νήσων (PTOA), [3] και ο Ακιλίσι Ποχίβα επανεξελέγη πρωθυπουργός, νικώντας τον πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Σιαόσι Σοβαλένι με 14 ψήφους έναντι 12. [4] Τον Σεπτέμβριο του 2019 ο Ποχίβα πέθανε [5] και ο Ποχίβα Τουιονετόα εξελέγη πρωθυπουργός με την υποστήριξη των ευγενών, των ανεξάρτητων βουλευτών και 5 πρώην μελών του PTOA. [6] [7] Το υπουργικό του συμβούλιο περιελάμβανε τρεις ευγενείς, οι οποίοι προηγουμένως είχαν αποκλειστεί επί πρωθυπουργίας Ποχίβα. [8]

Τον Δεκέμβριο του 2020 ο αρχηγός του Δημοκρατικού κόμματος Σεμίσι Σίκα υπέβαλε πρόταση δυσπιστίας κατά του πρωθυπουργού Τουιονετόα. [9] Η κίνηση υποστηρίχθηκε από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Σιόβε Βούνα Φαοτούσια, [10] που παραιτήθηκε στη συνέχεια από μέλος της κυβέρνησης. [9] [11] Η Νομοθετική Συνέλευση απέρριψε την πρόταση δυσπιστίας με ψήφους 13-9 στις 12 Ιανουαρίου 2021. [12]

Μετά τον θάνατο του Ποχίβα το PTOA κατακερματίστηκε, με αντιπαλότητες που αναδύθηκαν μεταξύ του Σιαόσι Ποχίβα και του κουνιάδου του Ματένι Ταπουέλου . [13] Ενόψει των εκλογών, αυτό οδήγησε σε μια επίσημη διάσπαση, με τον Ποχίβα να αποχωρεί από το διοικητικό συμβούλιο του κόμματος και την «ομάδα-πυρήνα». [14]

Ενόψει των εκλογών, η υπουργός Υποδομών και Τουρισμού Ακοσίτα Λαβουλάβου και ο σύζυγός της ʻΕτουάτε Λαβουλάβου, ο οποίος είχε υπηρετήσει στο παρελθόν ως υπουργός, κρίθηκαν ένοχοι και οι δύο για απόκτηση χρημάτων με ψευδή προσχήματα [15] [16] και καταδικάστηκαν σε έξι χρόνια φυλάκιση από το Ανώτατο Δικαστήριο. [17] [18]

Εκλογικό σύστημα Επεξεργασία

Η Νομοθετική Συνέλευση των Τόνγκα έχει έως και 30 μέλη, από τα οποία τα 17 εκλέγονται απευθείας με ψηφοφορία με το πλειοψηφικό σύστημα από μονοεδρικές περιφέρειες. Το νησί Τονγκατάπου έχει δέκα εκλογικές περιφέρειες, το Βαβάου τρεις, το Χααπάι δύο και τα νησιά Έουα και Νιουατοπουτάπου / Νιουαφόου από μία. [19] Εννέα έδρες κατέχουν μέλη των ευγενών που εκλέγουν αντιπροσώπους μεταξύ τους. [20] Το Υπουργικό Συμβούλιο που σχηματίζεται από τον Πρωθυπουργό μπορεί να περιλαμβάνει έως τέσσερα μέλη που δεν εκλέγονται στη Συνέλευση, τα οποία στη συνέχεια γίνονται αυτόματα μέλη του νομοθετικού σώματος. [20] Γύρω στις 60.000 ψηφοφόροι είχαν δικαίωμα ψήφου. [21]

Εκστρατεία Επεξεργασία

Το Κοινοβούλιο διαλύθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου. [22] 75 υποψήφιοι, μεταξύ των οποίων 12 γυναίκες, εγγράφηκαν για να διεκδικήσουν έδρα στις εκλογές. [23] [24] Ένας υποψήφιος, ο Σιόνε Φόνουα αποχώρησε αργότερα, ενώ ένας δεύτερος πέθανε, αφήνοντας 73 υποψηφίους συνολικά. [25] Παρά το απαγορευτικό διάρκειας μιας εβδομάδας λόγω κρούσματος COVID-19, οι εκλογές δεν καθυστέρησαν. [26]

Ο πρωθυπουργός Ποχίβα Τουιονετόα δεν προώθησε το Λαϊκό Κόμμα της Τόνγκα κατά τη διάρκεια της εκστρατείας και αρκετοί υπουργοί έθεσαν υποψηφιότητα ως ανεξάρτητοι. [27]

Αποτελέσματα Επεξεργασία

Οι ψηφοφόροι εξέλεξαν ένα κοινοβούλιο αποτελούμενο αποκλειστικά από άνδρες, με εννέα νέους αντιπροσώπους του λαού. [28] Οι ηγέτες και του Δημοκρατικού Κόμματος των Φιλικών Νήσων (PTOA), Σεμίσι Σίκα και Σιαόσι Ποχίβα, έχασαν τις έδρες τους, όπως και άλλοι σημαίνοντες βουλευτές του PTOA. [29] Ενώ το PTOA κέρδισε τις πλειοψηφίες στις περισσότερες εκλογικές περιφέρειες, η διάσπαση των ψήφων μεταξύ των αντίπαλων παρατάξεων τους οδήγησε να χάσουν έδρες από ανεξάρτητους υποψηφίους. [30] Μόνο τρεις υποψήφιοι από το PTOA εξελέγησαν: οι Σεμίσι Φακαχάου, Βεϊβόσα Τάκα και Σάια Πιούκαλα. [31] Το Λαϊκό Κόμμα διατήρησε επίσημα μόνο μία έδρα, [32] αλλά μπορεί να διορίσει τα μέλη του μετά τις εκλογές. [33]

Η Εκλογική Επιτροπή ανέφερε ότι η συμμετοχή των ψηφοφόρων ήταν 62%. [34]

Εθνικά αποτελέσματα Επεξεργασία

Αποτελέσματα βουλευτικών εκλογών των Τόνγκα 2021[35]
 
Κόμμα Ψήφοι % +/- Έδρες +/-
TPPI Λαϊκό Κόμμα Νέο 6  +6
DPFI Δημοκρατικό Κόμμα των Φιλικών Νήσων 4  −10
Ανεξ. Ανεξάρτητοι 7  +4
Ευγ. Ευγενείς 9  0
Έγκυρα
Άκυρα και λευκά ψηφοδέλτια
Σύνολο 38.550 100 - 26  0
Αποχή 23.703 38,08
Εγγεγραμμένοι/Προσέλευση 62.253 61,92

Έδρες εκλεγμένες από το λαό Επεξεργασία

Εκλογική περιφέρεια Εκλεγμένος Κόμμα[36] [37] Ψήφοι
Τονγκατάπου 1 Τεβίτα Φαταφέχι Πουλόκα Ανεξάρτητος 1.695
Τονγκατάπου 2 Ουχιλαμοελάνγκι Φάσι Ανεξάρτητος 962
Τονγκατάπου 3 Σιαόσι Σοβαλένι Ανεξάρτητος 2.084
Τονγκατάπου 4 Τατάφου Μοεάκι Ανεξάρτητος 1.237
Τονγκατάπου 5 Αϊσάκε Έκε Ανεξάρτητος 958
Τονγκατάπου 6 Ποάσι Τέι Ανεξάρτητος [38] 1.771
Τονγκατάπου 7 Σιόνε Σάνγκστερ Σαουλάλα Ανεξάρτητος 810
Τονγκατάπου 8 Σεμίσι Φακαχάου Δημοκρατικό Κόμμα των Φιλικών Νήσων 1.020
Τονγκατάπου 9 Σεβενιτίνι Τουμούα Ανεξάρτητος 828
Τονγκατάπου 10 Ποχίβα Τουιονετόα Λαϊκό Κόμμα Τόνγκα 1.303
Ευρώπη 11 Τανιέλα Φουσιμαλόχι Ανεξάρτητος 1.072
Χααπάι 12 Βιλιάμι Χιγκάνο Ανεξάρτητος 475
Χααπάι 13 Βεϊβόσα Τάκα Δημοκρατικό Κόμμα των Φιλικών Νήσων 731
Βαβάου 14 Σάια Πιούκαλα Δημοκρατικό Κόμμα των Φιλικών Νήσων 1.010
Βαβάου 15 Σαμίου Βαϊπούλου Ανεξάρτητος 747
Βαβάου 16 Βιλιάμι Λάτου Ανεξάρτητος 1.047
Όνγκο Νιούα 17 Βατάου Χούι Ανεξάρτητος 367
Πηγή: [39]

Ανά εκλογική περιφέρεια Επεξεργασία

Ευγενείς Επεξεργασία

Εκλογική περιφέρεια Εκλεγμένος υποψήφιος Ψήφοι
Έουα Λόρδος Νούκου 11
Χααπάι Λόρδος Τουιχαανγκάνα 5
Φαταφέχι Φακαφάνουα 4
Νιουατοπουτάπου και Νιουαφόου Πρίγκιπας Φοτοφίλι 2
Τονγκατάπου Σιαλεαταόνγκο Τουιβακάνο 12
Αλίπατε Τουιβανουάβου Βαέα 13
Σιόνε Σιάλε Φόχε 10
Βαβάου Μαλακάι Φακατουφιφίτα 8
Τόνγκα Τουιαφίτου 9
Πηγή: Matangi Tonga

Επακόλουθα Επεξεργασία

Μετά τις εκλογές ο Βιλιάμι Τάνγκι διορίστηκε προσωρινός πρόεδρος της Βουλής. [40] Τρεις υποψήφιοι ανακοίνωσαν αρχικά την υποψηφιότητά τους για την πρωθυπουργία: ο μεταβατικός πρωθυπουργός Ποχίβα Τουιονετόα, ο πρώην υπουργός Οικονομικών ʻΑϊσάκε Έκε και ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Σιαόσι Σοβαλένι. [41] [42] Ο Τουιονετόα απέσυρε αργότερα την υποψηφιότητά του, αφήνοντας τον Σοβαλένι να έχει το προβάδισμα. [43]

Η Νομοθετική Συνέλευση συνεδρίασε στις 15 Δεκεμβρίου για να εκλέξει πρωθυπουργό, με υποψήφιους τόσο τον Σοβαλένι όσο και τον Έκε. [44] Ο Σοβαλένι εξελέγη με 16 ψήφους. [45] [46] Ο Φαταφεχί Φακαφάνουα επανεξελέγη Πρόεδρος της Βουλής. [47] Ο Σοβαλένι διορίστηκε επίσημα πρωθυπουργός στις 27 Δεκεμβρίου [48] και ανακοίνωσε το υπουργικό του συμβούλιο στις 29 Δεκεμβρίου. [49] [50] Το Κοινοβούλιο συνεδρίασε για πρώτη φορά με τη νέα του σύνθεση στις 11 Ιανουαρίου 2022. [51]

Μετά τις εκλογές ο Ποχίβα Τουιονετόα κρίθηκε ένοχος για δωροδοκία και του αφαιρέθηκε η έδρα του.[52][53] Ο Σάνγκστερ Σαουλάλα κρίθηκε ένοχος για δύο αδικήματα δωροδοκίας στις 2 Μαΐου 2022 και ακυρώθηκε η εκλογή του.[54][55] Στις 6 Μαΐου κρίθηκε ένοχος για δωροδοκία και ο βουλευτής και υπουργός Τατάφου Μοεάκι[56] και ο Ποάσι Τέι στις 13 Μαΐου.[57] Στις 9 Αυγούστου 2022 απορρίφθηκαν οι εφέσεις των Σαουλάλα, Τέι και Μοεάκι και η εκλογή τους ακυρώθηκε.[58] Η έφεση του Τουιονετόα έγινε δεκτή και παρέμεινε βουλευτής.[59][60] Οι Σαουλάλα, Τέι και Μοεάκι επίσημα έχασαν τις έδρες τους και ακυρώθηκε η εκλογή τους στις 10 Αυγούστου.[61] Για την πλήρωση των κενωθεισών εδρών προκηρύχθηκαν επαναληπτικές εκλογές στο Τονγκατάπου.[62]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Tonga general election set for November 18 Parliament of Tonga, 8 Σεπτεμβρίου 2021
  2. «Four MPs have now lost seats in Tonga». RNZ. 13 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2022. 
  3. «Landslide victory for Democrats in Tongan election». New Zealand Herald. 16 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2020. 
  4. «Pohiva retains Tonga prime ministership». Radio New Zealand. 18 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2020. 
  5. «Tongan PM 'Akilisi Pohiva dies, aged 78». Radio New Zealand. 12 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2019. 
  6. «Parliament elects Dr Pōhiva Tu'i'onetoa as new PM». The World News. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2019. 
  7. «Tonga MPs choose Tu'i'onetoa as new prime minister». Radio New Zealand. 27 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2020. 
  8. «New Tonga PM: 'We need to be united'». Radio New Zealand. 4 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2020. 
  9. 9,0 9,1 «Tonga Deputy PM resigns amidst no confidence motion». Radio New Zealand. 14 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2020. 
  10. «PM Pōhiva Tu'i'onetoa "has to go" says Deputy PM Vuna Fa'otusia as he and others submit vote of no confidence motion against PM». Kaniva Tonga. 10 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2020. 
  11. Pesi Fonua (14 Δεκεμβρίου 2020). «Deputy PM Fa'otusia resigns from Cabinet». Matangi Tonga. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2020. 
  12. «Tonga's PM survives motion of no confidence». Radio New Zealand. 13 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2021. 
  13. Kalafi Moala (11 Μαρτίου 2021). «Will the PTOA Party survive the latest crisis in leadership?». Fangongo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2021. 
  14. «Why Siaosi Pohiva quit the ruling board of PTOA?». Talanoa O Tonga. 9 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2021. 
  15. «Lavulavu couple plundered education fund, used political connections to steal money, Judgment finds». Matangi Tonga. 4 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2021. 
  16. «Tongan cabinet minister convicted of major fraud». RNZ. 5 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2021. 
  17. «Tongan MP and former MP sentenced to six years jail». RNZ. 2021-07-02. https://www.rnz.co.nz/international/pacific-news/446053/tongan-mp-and-former-mp-sentenced-to-six-years-jail. Ανακτήθηκε στις 2021-07-02. 
  18. «Judge points to serious breach of trust in Lavulavu couple's criminal offending». Matangi Tonga. 2 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2021. 
  19. «TONGA (Fale Alea), Electoral system». Inter-Parliamentary Union. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2021. 
  20. 20,0 20,1 «TONGA (Fale Alea), Last elections». Inter-Parliamentary Union. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2021. 
  21. «Polls in Tonga open for 2021 election». RNZ. 18 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2021. 
  22. «King Tupou VI: Tonga faces many challenges in election year». Matangi Tonga. 16 Σεπτεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2021. 
  23. «75 candidates register for November 18 General Election». Matangi Tonga. 30 Σεπτεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2021. 
  24. «New-look Tongan parliament likely». RNZ. 30 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2021. 
  25. «Two removed, 73 candidates remain for General Election». Matangi Tonga. 11 Νοεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2021. 
  26. «Tonga's Nov. 18 General Election not delayed». Matangi Tonga. 3 Νοεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2021. 
  27. Kalino Latu (18 Οκτωβρίου 2021). «Is the Prime Minister's party still functioning? PAK name missing from Cabinet Ministers' campaign literature». Kaniva Tonga. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2021. 
  28. «Twelve new MPs in Tonga election - but no women elected». RNZ. 19 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2021. 
  29. «Tonga elects all-male parliament with nine new People's Reps». Matangi Tonga. 18 Νοεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2021. 
  30. «A sobering reality hits PTOA after election losses; voters elect nine new faces». Kaniva Tonga. 18 Νοεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2021. 
  31. «New faces, no women and disappointments». Nukualofa Times. 19 Νοεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2021. 
  32. Kalafi Moala (21 Νοεμβρίου 2021). «Election 2021 – the end of an era!». Talanoa O Tonga. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2021. 
  33. «Party MPs, independents and Nobles prepare to make deals and form alliances to elect PM». Kaniva Tonga. 22 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2021. 
  34. «Election results reveal end to Akalisi Pohiva legacy in Tonga». Australian Broadcasting Corporation. 19 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2021. 
  35. «Election 2021 - the end of an era!». TALANOA O TONGA (στα Αγγλικά). 20 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2021. .
  36. «New faces, no women and disappointments». Nukualofa Times. 19 Νοεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2021. "New faces, no women and disappointments" Αρχειοθετήθηκε 2021-11-23 στο Wayback Machine.. Nukualofa Times. 19 Νοεμβρίου 2021. Retrieved 22 Νοεμβρίου 2021.
  37. Kalafi Moala (21 Νοεμβρίου 2021). «Election 2021 – the end of an era!». Talanoa O Tonga. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2021. Kalafi Moala (21 Νοεμβρίου 2021). "Election 2021 – the end of an era!". Talanoa O Tonga. Retrieved 22 Νοεμβρίου 2021.
  38. Kalino Latu (18 Οκτωβρίου 2021). «Is the Prime Minister's party still functioning? PAK name missing from Cabinet Ministers' campaign literature». Kaniva Tonga. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2021. Kalino Latu (18 Οκτωβρίου 2021). "Is the Prime Minister's party still functioning? PAK name missing from Cabinet Ministers' campaign literature". Kaniva Tonga. Retrieved 22 Νοεμβρίου 2021.
  39. «Tonga elects all-male parliament with nine new People's Reps». Matangi Tonga. 18 Νοεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2021. "Tonga elects all-male parliament with nine new People's Reps". Matangi Tonga. 18 Νοεμβρίου 2021. Archived από το αρχικό στις 18 Νοεμβρίου 2021. Retrieved 18 Νοεμβρίου 2021.
  40. «Lord Tangi is interim Speaker of the House». Nukualofa Times. 22 Νοεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2021. 
  41. «Tonga: Three contenders for prime minister's job». RNZ. 7 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2021. 
  42. «ANALYSIS: Tonga in search for viable, credible PM; the best of best has yet to come». Kaniva Tonga. 6 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2021. 
  43. «First photo emerges as Sovaleni gets support of 11 MPs; Tu'i'onetoa allegedly withdraws from premiership race». Kaniva Tonga. 7 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2021. 
  44. «Two nominees for PM Designate revealed, meeting underway». Matangi Tonga. 15 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2021. 
  45. «Emotional, Siaosi Sovaleni elected PM Designate». Matangi Tonga. 15 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2021. 
  46. «MPs choose Siaosi Sovaleni as new prime minister». Kaniva Tonga. 15 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2021. 
  47. «School drop-outs, illegal drugs and health three major concerns for Tonga's new PM Designate». Matangi Tonga. 15 Δεκεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2021. 
  48. «King Tupou VI appoints new Prime Minister». Matangi Tonga. 28 Δεκεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2021. 
  49. «PM names new government». Matangi Tonga. 29 Δεκεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2021. 
  50. «Tonga's PM names new government». RNZ. 29 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2021. 
  51. «Tonga's King opens Parliament». RNZ. 11 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2022. 
  52. «Disgraced former PM Pōhiva Tu'i'onetoa loses seat through electoral petition: reports». Kaniva Tonga. 29 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2022. 
  53. Philip Cass (1 Μαΐου 2022). «If I had wanted to buy votes I would have made sure they got the money, former PM tells court, but judge says bribery occurred, voids election». Kaniva Tonga. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2022. 
  54. «Saulala 'commits bribery', court says : another Tongan MP loses seat in election petitions». Kaniva Tonga. 2 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2022. 
  55. «Court finds Sangster Saulala committed bribery, Tongatapu no. 7 PR election void». Matangi Tonga. 2 Μαΐου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2022. 
  56. «Another election result cancelled as Moeaki found guilty of bribery in Tongatapu 4 contest». Kaniva Tonga. 6 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2022. 
  57. «Third Cabinet Minister disqualified as Tei found guilty of bribery in Tongatapu 6 contest». Kaniva Tonga. 13 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2022. 
  58. «Appeals dismissed, three Cabinet Ministers elections void». Matangi Tonga. 9 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2022. 
  59. «Tonga court dismisses three Cabinet Ministers' electoral fraud appeals; upholds former PM's appeal». Kaniva Tonga. 9 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2022. 
  60. Linny Folau (10 Αυγούστου 2022). «Former PM successful in appeals, others dismissed». Matangi Tonga. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2022. 
  61. «Three Cabinet Ministers unseated». Matangi Tonga. 10 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2022. 
  62. «Tongatapu by-election date announced by Speaker». Kaniva Tonga. 12 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2022.