Γιαν Ματέικο
Ο Γιαν Ματέικο (πολωνικά: Jan Alojzy Matejko, 1838 – 1893) ήταν Πολωνός ζωγράφος και από το 1873 Διευθυντής της Σχολής Καλών Τεχνών της Κρακοβίας. Υπήρξε ο πιο σημαντικός εκπρόσωπος της ιστορικής και εθνικής ζωγραφικής στην Πολωνία.
| Γιαν Ματέικο | |
|---|---|
 | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Jan Matejko (Πολωνικά) |
| Γέννηση | 24 Ιουνίου 1838[1][2][3] ή 30 Ιουλίου 1838[4] Ελεύθερη Πόλη της Κρακοβίας[5][6] |
| Θάνατος | 1 Νοεμβρίου 1893[1][7][8] Κρακοβία[5][6] |
| Τόπος ταφής | Κοιμητήριο Ρακοβίτσκι (50°4′29″ s. š., 19°57′6″ v. d.) |
| Κατοικία | Κρακοβία |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελεύθερη Πόλη της Κρακοβίας Αυστροουγγαρία |
| Σπουδές | Ακαδημία Καλών Τεχνών «Γιαν Ματέικο» (1852, 1858), Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο[9], Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου και Bartłomiej Nowodworski High School |
| Ιδιότητα | ζωγράφος[3] και διδάσκων πανεπιστημίου |
| Σύζυγος | Τεοντόρα Ματέικο |
| Τέκνα | Χελένα Ουνιεζίσκα |
| Γονείς | Franciszek Ksawery Matejko |
| Αδέλφια | Franciszek Matejko |
| Είδος τέχνης | έργο ιστορικής θεματολογίας, πορτραίτο, ζωγραφική ζώων και έργο θρησκευτικής θεματολογίας |
| Σημαντικά έργα | Πρωσικός φόρος τιμής, Μάχη του Γκρούνβαλντ, Σύνταγμα της 3ης Μαΐου 1791 και Στάντσικ |
| Βραβεύσεις | Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής και Τάγμα του Σιδερένιου Στέμματος (Αυστρία)[10] |
| Υπογραφή | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ζωή και σπουδέςΕπεξεργασία
Ο Γιαν Ματέικο γεννήθηκε στις 24 Ιουνίου 1838 στην Κρακοβία, από πατέρα μουσικοδιδάσκαλο. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Κρακοβίας από το 1852 μέχρι το 1858. Τελειοποίησε περαιτέρω τις σπουδές του στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου υπό τον καθηγητή της και ιστορικό ζωγράφο Χέρμαν Άνσυτς (Hermann Anschuetz, 1802 – 1880).
Γίνεται ευρύτερα γνωστός εκθέτοντας το 1861 το έργο του "Η δηλητηρίαση της Βασίλισσας Μπόνα" (1859), με θέμα παρμένο από την ιστορία της Πολωνίας και τη δηλητηρίαση της Μπόνα Σφόρτσα, Μεγάλης Δούκισσας της Λιθουανίας και Βασίλισσας της Πολωνίας.
Κοντά στον Ματέικο μαθήτευσαν πολλοί γνωστοί ζωγράφοι, μεταξύ των οποίων και ο διάσημος Πολωνός ζωγράφος Στανισλάβ Βισπιάνσκι (Stanisław Wyspiański, 1869 – 1907). Ο Ματέικο πέθανε στην Κρακοβία το 1893 σε ηλικία 55 ετών.
Μια περίτεχνη μπρούτζινη προτομή του Γιαν Ματέικο κοσμεί το Μέγαρο Τεχνών (πολωνικά: Pałac Sztuki) στην Πλατεία Szczepanski της Κρακοβίας, ένα εντυπωσιακό κτήριο με αρ-νουβό διακοσμήσεις και αρχιτεκτονικές αναφορές στους αρχαίους ελληνικούς ναούς.
Ζωγραφικό έργοΕπεξεργασία
Από τα ιστορικών θεμάτων έργα του Ματέικο εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο της Βαρσοβίας «Η μάχη του Γκρούνβαλντ» (1878), ένα αριστούργημα της πολωνικής τέχνης στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, που απεικονίζει τη στρατιωτική νίκη του πολωνικού και λιθουανικού στρατού επί των Ιπποτών του Τευτονικού Τάγματος στις 15 Ιουλίου του 1410. Ο μεγαλύτερος ιστορικός πίνακας εκτίθεται στo εθνικό μουσείο [11]. Με θέμα την υποτέλεια των Πρωσων. Απεικονίζεται το σημαντικότερο ιστορικό γεγονός στη γηραιά ήπειρο . Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης.
Άλλα πατριωτικά έργα του Ματέικο, που εκτίθενται στο Βασιλικό Ανάκτορο της Βαρσοβίας, είναι «Ο Στέφαν Μπάτορυ στην πολιορκία της Πσκοφ» (1872) και «Το Σύνταγμα της 3ης Μαΐου 1791» (1891).
Αξιόλογα είναι και τα έργα του: «Ο Κοπέρνικος σε συνομιλία του με το Θεό» (1872, Collegium Novum του Γιαγκελονείου Πανεπιστημίου της Κρακοβίας), «Η Καμπάνα του Σιγισμούνδου» (1874, Εθνικό Μουσείο Βαρσοβίας), «Ο Γιαν Γ΄ Σομπιέσκι στη μάχη της Βιέννης» (1883, Μουσεία Βατικανού), «Ο Ταντέους Κοστσιούσκο στη μάχη του Ρακλάβιτσε» (1888, Εθνικό Μουσείο Κρακοβίας), «Ιστορία του πολιτισμού της Πολωνίας», που περιλαμβάνει τον πίνακα "Ο εκχριστιανισμός της Πολωνίας (1889), «Η Ένωση της Λούμπλιν» (1892, Οικία Γιαν Ματέικο στην Κρακοβία). Χαρακτηριστικής ομοιότητας είναι και μια «Αυτοπροσωπογραφία» (1892) του Ματέικο.
ΕικονοθήκηΕπεξεργασία
Η μάχη του Γκρούνβαλντ (1878)
Η δηλητηρίαση της βασίλισσας Μπόνα (1859)
Ο Στέφαν Μπάτορυ στο Πσκοφ (1872)
Ο εκχριστιανισμός της Πολωνίας το 965 μ.Χ. (1889)
Το Σύνταγμα της 3ης Μαΐου 1791 (1891)
Ο αλχημιστής Michał Sędziwój
Ο Γιαν Γ' Σομπιέσκι στη μάχη της Βιέννης (1883)
Η μάχη του Ρακλάβιτσε (1888)
ΠαραπομπέςΕπεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb122817776. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. matejko-jan. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 The Fine Art Archive. cs
.isabart .org /person /35992. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021. - ↑ «Matejko, Johann B. Alois» (Γερμανικά) σελ. 99.
- ↑ 5,0 5,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ 6,0 6,1 tnk
.krakow .pl /czlonkowie /matejko-jan /. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2022. - ↑ «Jan Matejko». (Ολλανδικά) RKDartists. 53926.
- ↑ «Benezit Dictionary of Artists» (Αγγλικά) Oxford University Press. 2006. B00118508. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2019.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ «Muzeum Narodowe w Krakowie». mnk.pl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2017.
ΠηγέςΕπεξεργασία
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα «Ματέικο, Γιαν», τόμ. 41, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.
- «100 Ομορφότερα Μουσεία του Κόσμου» (Εθνικό Μουσείο της Βαρσοβίας), Ελληνική Έκδοση, Εκδόσεις Καρακώτσογλου, Αθήνα, 2007.
  |
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Jan Matejko της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0. (ιστορικό/συντάκτες). |