Γκρέτα Γκάρμπο

Σουηδο-Αμερικανίδα ηθοποιός (1905-1990)

Η Γκρέτα Γκάρμπο (πραγματικό όνομα: Γκρέτα Λοβίσα Γκούσταφσον, σουηδικά: Greta Lovisa Gustafsson‎‎), (18 Σεπτεμβρίου 1905 - 15 Απριλίου 1990) ήταν Σουηδέζα ηθοποιός του κινηματογράφου κατά τη διάρκεια της εποχής του βωβού κινηματογράφου και μέρους της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ.

Γκρέτα Γκάρμπο
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Greta Garbo (Αγγλικά)
Προφορά
Γέννηση18  Σεπτεμβρίου 1905[1][2][3]
Katarina church parish[1]
Θάνατος15  Απριλίου 1990[4][5][6]
Νέα Υόρκη[7]
Αιτία θανάτουπνευμονία και νεφρική ανεπάρκεια
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςSkogskyrkogården (59°16′23″ s. š., 18°6′17″ v. d.)[8][9]
Χώρα πολιτογράφησηςΣουηδία
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (από 1951)
ΘρησκείαΛουθηρανισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[10][11]
Σουηδικά[11]
ΣπουδέςDramatens elevskola (1922–1924)[12]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταηθοποιός[13]
ηθοποιός ταινιών
ηθοποιός θεάτρου[14]
Επηρεάστηκε απόHenry G. Bieler
Περίοδος ακμής1920 - 1941
Οικογένεια
ΓονείςΚαρλ Άλφρεντ Γκούσταφσον[1] και Άννα Λοβίσα Γιοχάνσντοτιρ[1]
ΑδέλφιαΣβεν Γκούσταφσον
Άλβα Γκάρμπο
ΣυγγενείςGray Reisfield (ανιψιά)[15]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΤιμητικό Όσκαρ (1954)[16]
Commander of the Order of the Polar Star[17]
Αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[18]
Litteris et Artibus (1937)[19]
Illis quorum (1985)[17]
Ιστότοπος
www.gretagarbo.com
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Με τον Λαρς Χάνσον στην ταινία Η ιστορία του Γκέστα Μπέρλιν (1924).
Με τον Τζον Γκίλμπερτ στην ταινία Άννα Καρένινα (1935).
Με τη Λόρα Χόουπ Κρους στην ταινία Η κυρία με τις καμέλιες (1936).
Το μνήμα της Γκρέτα Γκάρμπο στη Στοκχόλμη.

Η Γκάρμπο θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες αλλά και πιο μυστηριώδεις ηθοποιούς της Metro-Goldwyn-Mayer, αλλά και του Χόλυγουντ γενικότερα. Συνολικά πρωταγωνίστησε σε 31 ταινίες, με πρώτη ομιλούσα την Άννα Κρίστι (1930). Προτάθηκε 4 φορές για το βραβείο Όσκαρ Α΄ Γυναικείου Ρόλου αλλά ποτέ δεν το κατέκτησε. Αντίθετα της απονεμήθηκε το 1955 Τιμητικό Όσκαρ για τις αξέχαστες ερμηνείες της, η ίδια όμως δεν παρέστη αυτοπροσώπως για να το παραλάβει.[20] Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την έχει κατατάξει πέμπτη στη λίστα με τις 25 μεγαλύτερες σταρ όλων των εποχών.[21]

Οικογένεια

Επεξεργασία

Η Γκάρμπο γεννήθηκε ως Γκρέτα Λοβίσα Γκούσταφσον στη Στοκχόλμη της Σουηδίας και ήταν το μικρότερο από τα τρία παιδιά του Καρλ Άλφρεντ Γκούσταφσον (1871-1920) και της Άννα Λουίζα Γιόχανσον (1872-1944). Τα μεγαλύτερα αδέρφια της Γκάρμπο ήταν ο Σβεν Άλφρεντ (1898-1967) και η Άλβα Μαρία (1903-1926).

Τα πρώτα χρόνια

Επεξεργασία

Όταν η Γκούσταφσον ήταν 14 ετών, έχασε τον πατέρα της από την ισπανική γρίπη, με τον οποίο ήταν ιδιαίτερα κοντά. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο και να πάει να δουλέψει. Η πρώτη της δουλειά ήταν σε ένα κουρείο, όπου ήταν υπεύθυνη να ετοιμάζει τον αφρό για το ξύρισμα. Στο βιβλίο της Η Γκάρμπο για την Γκάρμπο υποστηρίζει πως η σχέση της με τη μητέρα της ήταν πολύ καλή σε αντίθεση με τις φήμες που κυκλοφορούσαν τότε.

Αργότερα έγινε υπάλληλος στο πολυκατάστημα PUB στη Στοκχόλμη, όπου εργάστηκε ως μοντέλο στις διαφημίσεις του πολυκαταστήματος που προορίζονταν για τις εφημερίδες. Οι πρώτες της εμφανίσεις στον κινηματογράφο ήρθαν όταν έπαιξε σε δυο διαφημίσεις (οι πρώτες του πολυκαταστήματος όπου δούλευε). Τελικά την είδε ο κωμικός σκηνοθέτης Έρικ Άρθουρ Πέτσλερ και της έδωσε ένα ρόλο στην ταινία που γύριζε εκείνη την εποχή Peter the Tramp (Πίτερ ο αλήτης, 1922).

Από το 1922 μέχρι το 1924, η Γκούσταφσον φοίτησε στο περίφημο Βασιλικό Δραματικό Θέατρο της Στοκχόλμης. Όσο ήταν εκεί, γνώρισε το σκηνοθέτη Μορίτζ Στίλερ. Την εκπαίδευσε στις κινηματογραφικές τεχνικές υποκριτικής, της έδωσε το καλλιτεχνικό της όνομα 'Γκρέτα Γκάρμπο' και της έδωσε έναν μείζονα ρόλο στη βωβή ταινία Gösta Berlings saga (Η ιστορία του Γκέστα Μπέρλιν) , το 1924, μια μεταφορά του μυθιστορήματος της Σέλμα Λάγκερλεφ η οποία είχε κερδίσει και το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Πρωταγωνίστησε στον Γκέστα Μπερλίν απέναντι από τον Σουηδό ηθοποιό Λαρς Χάνσον, μετά εμφανίστηκε στη γερμανική ταινία Die freudlose Gasse (Ο δρόμος της θλίψης, 1925), με σκηνοθέτη τον Γκέοργκ Βίλχελμ Παμπστ και συμπρωταγωνίστρια την Άστα Νίλσεν.

Ο Λούις Μπ. Μάγερ έφερε τον Στίλερ και τη Γκάρμπο στη Metro-Goldwyn-Mayer, όταν Η Ιστορία του Γκέστα Μπερλίν τράβηξε την προσοχή του. Όταν είδε την ταινία σε μια επίσκεψή του στο Βερολίνο, ο Μάγερ εντυπωσιάστηκε από τη σκηνοθεσία του Στίλερ, αλλά τον συνεπήρε πολύ περισσότερο η ηθοποιία και η σκηνική παρουσία της Γκάρμπο. Σύμφωνα με την κόρη του Μάγερ, Αϊρίν Μάγερ Σέλζνικ, με την οποία παρακολούθησε την ταινία, ήταν τα ήπια αισθήματα και οι εκφράσεις που εξέπεμπαν τα μάτια της που εξέπληξαν τόσο τον πατέρα της. Το 1925 που έφτασε στο Χόλυγουντ, η Γκρέτα Γκάρμπο ακόμα δεν ήξερε αγγλικά, αλλά την πρόσεξε ο τότε μόλις 24 ετών επικεφαλής παραγωγής της MGM Έρβιν Θάλμπεργκ και την προώθησε, προσφέροντάς της και μαθήματα αγγλικών.

Δυστυχώς, η σχέση της με τον Στίλερ τελείωσε αφού η φήμη της μεγάλωνε ενώ εκείνος πάλευε με το σύστημα. Απολύθηκε από την MGM και επέστρεψε στη Σουηδία το 1927 όπου και πέθανε ένα χρόνο αργότερα. Η Γκάρμπο ήταν επίσης στενή φίλη με τον Άιναρ Χάνσον (Einar Hanson), ένα Σουηδό ηθοποιό, ο οποίος δούλεψε με εκείνη και τον Παμπστ στο Δρόμο της θλίψης και μετά ήρθε στο Χόλιγουντ για να δουλέψει στην MGM και την Paramount Pictures. Ο Άιναρ Χάνσον σκοτώθηκε σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα το 1927, μετά από ένα δείπνο με την Γκάρμπο και τον Στίλερ. Η αδερφή της Γκάρμπο, Άλβα, πέθανε από καρκίνο το 1926, σε ηλικία 23 ετών, αφού εμφανίστηκε σε μια κινηματογραφική ταινία στη Σουηδία, πράγμα που αύξησε τη μελαγχολία που ένιωθε η Γκάρμπο στο Χόλυγουντ. Η MGM αρνήθηκαν να επιτρέψουν στην Γκάρμπο να παρακολουθήσει την κηδεία της αδερφής της στη Σουηδία. Κατάφερε να επιστρέψει μόνο το 1928 για μια επίσκεψη.

Η ζωή στο Χόλυγουντ

Επεξεργασία

Οι καλύτερες σιωπηλές ταινίες της Γκάρμπο ήταν Η σάρκα και ο Διάβολος (Flesh and the Devil, 1927), Αγάπη (Love, 1927) και Η μυστηριώδης κυρία (The Mysterious Lady, 1928). Πρωταγωνίστησε στις δύο πρώτες με το δημοφιλή πρωταγωνιστή Τζον Γκίλμπερτ. Το όνομά της συνδέθηκε με το δικό του σε ένα πολυδιαφημισμένο ειδύλλιο και λεγόταν πως η Γκάρμπο τον εγκατέλειψε στα σκαλιά της εκκλησίας το 1926, όταν άλλαξε γνώμη για τον γάμο τους.[22]

Έχοντας γνωρίσει τεράστια επιτυχία ως ηθοποιός βωβών ταινιών και έχοντας γίνει πλέον μία από τις ηγετικές σταρ του Χόλυγουντ, ήταν μία από τους λίγους ηθοποιούς που έκανε τη μετάβαση στις ομιλούσες ταινίες, παρόλο που η εταιρεία της το καθυστέρησε όσο μπορούσε, λόγω ενός φόβου του στούντιο ότι η σουηδική προφορά της θα είχε αρνητικό αποτέλεσμα στη μετέπειτα καριέρα της (επίσης και συνολικά η Metro-Goldwyn-Mayer ήταν το τελευταίο κινηματογραφικό στούντιο του Χόλυγουντ που εισήγαγε ηχητικές ταινίες). Η ταινία της Το φιλί (The Kiss, 1929) ήταν η τελευταία ταινία της MGM χωρίς διαλόγους (είχε μόνο μουσική υπόκρουση και ηχητικά εφέ). Τελικώς όμως, παρέμεινε μια από τις πλέον εμπορικές σταρ του Χόλυγουντ και την επόμενη δεκατία.

Η φωνή της ακούστηκε για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη στην ταινία Άννα Κρίστι (Anna Christie, 1930), η οποία διαφημίστηκε με το σλόγκαν "Η Γκάρμπο μιλάει". Η ταινία αποτέλεσε τεράστια επιτυχία. Το 1931 η Γκάρμπο γύρισε και μια γερμανική εκδοχή της ταινίας.

Η Γκάρμπο υποδύθηκε την κατάσκοπο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, Μάτα Χάρι (Μάτα Χάρι, 1931). Την ίδια χρονιά συμπρωταγωνίστησε με τον Κλαρκ Γκέιμπλ στην ταινία Σούζαν Λένοξ (Susan Lenox [Her Fall and Rise], 1931). Έναν χρόνο αργότερα έγινε μέλος, μαζί με πολλά άλλα αστέρια της εποχής, της ταινίας Γκραντ Οτέλ (Grand Hotel, 1932), στην οποία έπαιξε μια Ρωσίδα μπαλαρίνα.

Μετά είχε μια διένεξη με την MGM όσον αφορά το συμβόλαιό της και υπέγραψε καινούριο συμβόλαιο με την εταιρία το 1932, φεύγοντας για τη Σουηδία λίγο αργότερα τον ίδιο μήνα. Άσκησε τον έλεγχο που της είχε μόλις δοθεί αντικαθιστώντας τον συμπρωταγωνιστή της στη Βασίλισσα Χριστίνα (Queen Christina, 1933), Λόρενς Ολίβιε, με τον Γκίλμπερτ. Το 1935 ο παραγωγός και σκηνοθέτης Ντέιβιντ Ο. Σέλζνικ την ήθελε για να υποδυθεί την κληρονόμο στο Λυκόφως μιας ζωής (Dark Victory), αλλά εκείνη επέμενε να ερμηνεύσει την Άννα Καρένινα (Άννα Καρένινα) του Λέοντος Τολστόι. Η Μπέτι Ντέιβις θα έπαιζε τελικά το ρόλο της Τζούντιθ Τράχερν στο Λυκόφως μιας ζωής και απέσπασε την τρίτη της υποψηφιότητα για Όσκαρ.

Ο ρόλος της ως καταδικασμένη εταίρα (καθώς πεθαίνει λόγω φυματίωσης) στο Η κυρία με τις καμέλιες (Camille, 1936), σε σκηνοθεσία του Τζορτζ Κιούκορ, θεωρήθηκε ο καλύτερος ρόλος της. Μετά πρωταγωνίστησε με τον Μέλβιν Ντάγκλας στη Νινότσκα (Ninotchka, 1939), σε σκηνοθεσία Ερνστ Λούμπιτς.

Η Γκάρμπο προτάθηκε για Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου για τους ρόλους της στην Άννα Κρίστι (1930), το Ρομάντζο (1930), την Κυρία με τις Καμέλιες (1937), και τη Νινότσκα (1939).

Η Γκάρμπο επαινέθηκε πολύ και από συναδέλφους της, ηθοποιούς:

"Το ένστικτό της, η κατοχή της πάνω στη μηχανή, ήταν καθαρή μαγεία. Δεν μπορώ να αναλύσω την υποκριτική αυτής της γυναίκας. Το μόνο που ξέρω είναι πως κανένας άλλος δε δούλευε τόσο αποτελεσματικά μπροστά από την κάμερα." - Μπέτι Ντέιβις.

Κατά τη διάρκεια της καριέρας της Γκάρμπο στο Χόλιγουντ, διακωμωδήθηκε στα καρτούν της Warner Bros. Ο αγώνας δρόμου του Πόρκι (Porky's Road Race), Μιλώντας για τον καιρό (Speaking of the Weather) και οι δύο σε σκηνοθεσία Φρανκ Τάσλιν και στο Χόλιγουντ βγαίνει (Hollywood Steps Out), σε σκηνοθεσία Τεξ Έιβερυ.

Το τέλος της καριέρας της

Επεξεργασία

Η Νινότσκα ήταν μια επιτυχημένη προσπάθεια να "ελαφρύνει" η εικόνα της Γκάρμπο και να φανεί λιγότερο εξωτική. Αυτή η κωμωδία, η πρώτη της Γκάρμπο, διαφημίστηκε με τη φράση ""Η Γκάρμπο γελάει!". Η επόμενη ταινία της, Διπρόσωπη γυναίκα (1941) προσπάθησε να επωφεληθεί δίνοντας στην Γκάρμπο ένα ρόλο σε μια ρομαντική κομεντί, όπου έπαιζε διπλό ρόλο για τις ανάγκες του οποίου χόρεψε κιόλας, και προσπάθησαν να τη μετατρέψουν σε ένα "κανονικό κορίτσι". Η ταινία, η τελευταία της Γκάρμπο, σκηνοθετήθηκε από τον Τζορτζ Κιούκορ και παρ' όλη την εμπορική του επιτυχία, πήρε πολύ κακές κριτικές.

Αναφέρεται συχνά ότι η Γκάρμπο αποφάσισε να αποσυρθεί από τον κινηματογράφο μετά την αποτυχία της ταινίας, αλλά ήδη από το 1935 είχε γίνει πολύ επιλεκτική με τους ρόλους της και τελικά περνούσε πολύς καιρός μέχρι να συμφωνήσει να κάνει την επόμενη ταινία της. Η ίδια η Γκάρμπο παραδέχτηκε ότι ένιωθε πως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ο κόσμος άλλαξε, ίσως για πάντα.

Το 1941, ο ενδυματολόγος της MGM, Άντριαν, άφησε επίσης την εταιρεία. Αργότερα είπε:

Άφησα την MGM εξαιτίας της Γκάρμπο. Στην τελευταία της ταινία ήθελαν να την κάνω ένα κορίτσι της διπλανής πόρτας, μια κλασική Αμερικανίδα. Εγώ είπα: "Όταν τελειώσει η λάμψη για την Γκάρμπο, θα τελειώσει και για μένα. Έχει δημιουργήσει ένα πρότυπο. Αν καταστρέψετε αυτή την ψευδαίσθηση, θα καταστρέψετε εκείνη". Όταν η Γκάρμπο έφυγε από το στούντιο, όλη η λάμψη έφυγε μαζί της, το ίδιο κι εγώ.

Το 1949, η Γκάρμπο κινηματογράφησε κάποια δοκιμαστικά, καθώς σκόπευε να ξαναμπεί στην κινηματογραφική βιομηχανία για να γυρίσει το La Duchesse de Langeais σε σκηνοθεσία Ουόλτερ Ουάνγκερ, κατά τα άλλα, όμως, δεν βρέθηκε ποτέ ξανά μπροστά σε κάμερα. Τα σχέδια για την ταινία κατέρρευσαν όταν οι χρηματοδότες απέτυχαν στην υλοποίηση της ταινίας, με αποτέλεσμα να ακυρωθεί, και μάλιστα τα δοκιμαστικά είχαν χαθεί για 40 χρόνια πριν ξαναβγούν στην επιφάνεια όταν ανακαλύφθηκαν μέσα στο γκαράζ κάποιου.[23] Συμπεριλήφθησαν στο ντοκιμαντερ του καναλιού TCM Γκάρμπο, το 2005 και τη δείχνουν ακόμα απαστράπτουσα στα 43 της χρόνια.[24] Υπήρχαν υπαινιγμοί ότι μπορεί να εμφανιζόταν ως "Δούκισσα de Guermantes" στην κινηματογραφική μεταφορά του έργου του Μαρσέλ Προυστ Η ομοιότητα των περασμένων, αλλά ποτέ δεν καρποφόρησε.

Η τελευταία της συνέντευξη, μάλλον, δόθηκε στο διάσημο αρθρογράφο για θέματα ψυχαγωγίας της Daily Mail του Λονδίνου, Πολ Κάλαν κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών. Συναντήθηκαν στο Hotel du Cap Eden Roc, ο Κάλαν ξεκίνησε λέγοντας "Αναρωτιέμαι..." αλλά η Γκάρμπο τον διέκοψε λέγοντας του "Γιατί αναρωτιέσαι;" και έφυγε περήφανα, κάνοντας αυτή τη συνέντευξη μια από τις συντομότερες που δημοσιεύτηκαν ποτέ.

Σταδιακά αποσυρόταν από τον κόσμο της ψυχαγωγίας και κινήθηκε σε μια απομονωμένη ζωή στη Νέα Υόρκη, αρνούμενη να κάνει οποιαδήποτε δημόσια εμφάνιση. Μέχρι το θάνατό της, οι φωτογραφίες της Γκάρμπο είχαν γίνει ένα είδος σπορ για τους παπαράτσι. Το 1974, ο παραγωγός ταινιών ερωτικού περιεχομένου, Πήτερ ντε Ρομ, παρακολούθησε την Γκάρμπο στη Νέα Υόρκη και γύρισε κάποια πλάνα με εκείνη χωρίς την άδειά της για να τα συμπεριλάβει στην ερωτική ταινία του Adam & Yves.

Παρ' όλες τις προσπάθειές της να ξεφύγει από τη δημοσιότητα, ψηφίστηκε «καλύτερη ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου του αιώνα» (με τη συμπατριώτισσα της Ίνγκριντ Μπέργκμαν να αναδεικνύεται «καλύτερη ηθοποιός του ομιλούντος κινηματογράφου») το 1950 και ανακηρύχθηκε η ομορφότερη γυναίκα που έζησε ποτέ από το Βιβλίο Γκίνες.[25][26][27]

Προσωπική ζωή

Επεξεργασία

Μετά την απογείωση της καριέρας της, η Γκάρμπο έγινε γνωστή ως μονόχνωτο άτομο. Σε όλη της τη ζωή δεν έδινε συνεντεύξεις, δεν υπέγραφε αυτόγραφα, δεν παρακολουθούσε κοινωνικές εκδηλώσεις και δεν απαντούσε στην αλληλογραφία των θαυμαστών της.[28] Σήμερα το όνομά της έχει σχετιστεί με την περίφημη ατάκα της από το Γκραντ Οτέλ: "Θέλω να είμαι μόνη" (I want to be alone), που το είχε πει με πολύ βαριά προφορά αντικαθιστώντας το w (ου) με έναν ήχο v (β), όπως είναι στα Σουηδικά. Παρ' όλ' αυτά η Γκάρμπο αργότερα σχολίασε: "Δεν είπα ποτέ, "Θέλω να είμαι μόνη". Είπα μόνο πως "Θέλω να με αφήσουν ήσυχη" (I want to be let alone). Αυτή είναι όλη η διαφορά".

Η Γκάρμπο υπέφερε από περιόδους έντονης κατάθλιψης και έχει περιγραφεί σε διάφορα προσωπικά γράμματα ως ναρκισίστρια, κτητική και υποτίθεται ντρεπόμενη για τον πατέρα της, έναν καθαριστή αποχωρητηρίων.[29]

Πιθανολογείται πως η Γκάρμπο ήταν αμφιφυλόφιλη, έχοντας απολαύσει σχέσεις με άντρες αλλά και γυναίκες, συμπεριλαμβανομένου και του ηθοποιού Τζον Γκίλμπερτ. Πρωταγωνίστησαν μαζί για πρώτη φορά στην κλασική ταινία Σαρξ και Διάβολος (Flesh and the Devil) to 1926. Η "ερωτική έντασή" τους στην οθόνη γρήγορα μεταφράστηκε σε ειδύλλιο εκτός οθόνης και μέχρι το τέλος της παραγωγής η Γκάρμπο είχε εγκατασταθεί στο σπίτι του Γκίλμπερτ. Φέρεται πως ο Γκίλμπερτ της έκανε πρόταση γάμου τρεις φορές πριν δεχτεί τελικά. Όταν, επιτέλους, ο γάμος κανονίστηκε το 1926, εκείνη δεν εμφανίστηκε στην τελετή. Αφού η σχέση είχε τελειώσει και η καριέρα του Γκίλμπερτ είχε καταρρεύσει, η Γκάρμπο του έδειξε μεγάλη αφοσίωση και επέμενε να παίξει μαζί της στη Βασίλισσα Χριστίνα το 1933, παρ' όλες τις αντιρρήσεις του επικεφαλής του στούντιο της MGM, Λούις Μπ. Μάγερ.

Το 1931, η Γκάρμπο έγινε φίλη με τη συγγραφέα και κοσμική κυρία Μερσέντες ντε Ακόστα, που της τη σύστησε η συγγραφέας και ηθοποιός Σάλκα Φίερτελ. Εν τέλει το ζευγάρι ξεκίνησε μια σποραδική και άστατη σχέση που διακοπτόταν από μακριές περιόδους κατά τις οποίες η Γκάρμπο την αγνοούσε και περιφρονούσε τα πολλά ερωτικά γράμματά της. Μέχρι το 1960 ο δεσμός είχε τελειώσει, μετά την έκθεση, από την ντε Ακόστα, των προσωπικών τους συναντήσεων, συμπεριλαμβανομένης και μιας γυμνόστηθης φωτογραφίας της Γκάρμπο, στην επίμαχη αυτοβιογραφία της Εδώ βρίσκεται η καρδιά.

Η Γκάρμπο είχε έναν σύντομο ερωτικό δεσμό με τη χορεύτρια, μοντέλο και ηθοποιό του βωβού κινηματογράφου Λουίζ Μπρουκς, όπως ισχυρίζεται η τελευταία στα απομνημονεύματά της.[30][31] Περιέγραψε τη Γκάρμπο ως αρρενωπή αλλά "γοητευτική και τρυφερή ερωμένη".[32][33]

Η βιογραφία Γκάρμπο του 1995 συνδέει τις σχέσεις της Γκάρμπο-που ήταν συχνά απλά στενές φιλίες-με τον ηθοποιό Τζορτζ Μπρεντ, τον μαέστρο Λεοπόλδο Στοκόφσκι, τον διαιτολόγο Γκάγελορντ Χάουσερ και τον μάνατζέρ της Τζορτζ Σλη, σύζυγο της σχεδιάστριας Βαλεντίνα.

Αποχώρηση και απομόνωση

Επεξεργασία

Η Γκάρμπο ένιωθε ότι οι ταινίες της είχαν την κατάλληλη θέση στην ιστορία και θα κέρδιζαν σε αξία. Στις 9 Φεβουαρίου 1951, έγινε επίσημα πολίτης των Ηνωμένων Πολιτειών. Το 1954 βραβεύτηκε με Τιμητικό Όσκαρ.

Το 1953, αγόρασε ένα διαμέρισμα με εφτά δωμάτια στη Νέα Υόρκη, στην 52η Λεωφόρο, όπου έζησε για το υπόλοιπο της ζωής της.

Κατά καιρούς θα βρισκόταν με τις πιο διάσημες προσωπικότητες της παγκόσμιας υψηλής κοινωνίας όπως ο Αριστοτέλης Ωνάσης και ο φωτογράφος Σέσιλ Μπίτον αλλά, γενικά, επέλεξε να ζήσει απομονωμένη ζωή. Ήταν γνωστή για τους μεγάλους περιπάτους της στους δρόμους της Νέας Υόρκης ντυμένη απλά και φορώντας τεράστια γυαλιά ηλίου, αποφεύγοντας πάντα τα αδιάκριτα βλέμματα, τους παπαράτσι και την προσοχή των μίντια. Εντούτοις, η Γκάρμπο έλαβε ένα τελευταίο ξέσπασμα δημοσιότητας όταν γυμνές φωτογραφίες της, που τραβήχτηκαν με φακούς μεγάλης εμβέλειας, δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό People το 1976. Καλλωπισμένη και χαλαρή, απολάμβανε ένα μπάνιο.

Η Γκάρμπο έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της σε απόλυτη απομόνωση. Έχοντας επενδύσει πολύ σοφά, ειδικά σε διαφημιστικά αγαθά κατά μήκος της εμπορικής οδού Rodeo Drive στο Μπέβερλι Χιλς, ήταν γνωστή για την ολιγάρκειά της και ήταν ιδιαίτερα εύπορη.

Πέθανε στο Νοσοκομείο της Νέας Υόρκης στις 15 Απριλίου 1990, σε ηλικία 84 ετών, ως συνέπεια πνευμονίας και νεφρικής ανεπάρκειας. Προηγουμένως είχε υποβληθεί σε επιτυχή θεραπεία για καρκίνο του μαστού.[34][35]. Αποτεφρώθηκε και, μετά από μακρά δικαστική μάχη, οι στάχτες της ενταφιάστηκαν στο νεκροταφείο Skogskykogárden στην ιδιαίτερη πατρίδα της, τη Στοκχόλμη. Άφησε όλη την περιουσία της, που υπολογίζεται στα 20.000.000 δολάρια, στην ανηψιά της, Γκρέι Ράισφηλντ στο Νιου Τζέρσεϊ.

 
Το αστέρι της Γκρέτα Γκάρμπο στη Λεωφόρο της Δόξας στο Χόλυγουντ, σε φωτογραφία του 1991.

Για τη συνεισφορά της στον κινηματογράφο, από το 1960 έχει ένα αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας στο Χόλυγουντ, στο νούμερο 6901, και μάλιστα υπήρξε από τις πρώτες ηθοποιούς που το απέκτησαν όταν εγκαινιάστηκε τότε η Λεωφόρος.[36] Επίσης, τον Σεπτέμβριο του 2005, τα ταχυδρομεία των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σουηδίας εξέδωσαν από κοινού δύο αναμνηστικά γραμματόσημα.[37][38]

Επιπλέον, η Γκάρμπο έχει τιμηθεί στην τέχνη και τη λογοτεχνία, τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά τη ζωή της. Ενδεικτικώς, το 2023, ο αξιοσημείωτος καλλιτέχνης William Kentridge συμπεριέλαβε ένα σχέδιο της Garbo στην ατομική του έκθεση στο μουσείο The Broad στο Λος Άντζελες.[39] Επίσης, ένα άγαλμα της Γκρέτα Γκάρμπο με τίτλο «Άγαλμα της Ακεραιότητας» του Jón Leifsson βρίσκεται απομονωμένο βαθιά στο δάσος στο Χαργιεντόλεν της κεντρικής Σουηδίας.[40]

Φιλμογραφία

Επεξεργασία

Οι ταινίες της:[41]

Έτος Πρωτότυπος τίτλος Τίτλος στα ελληνικά Ρόλος Σημειώσεις
1921 En lyckoriddare καμαριέρα Πρώτη εμφάνιση σε μεγάλου μήκους ταινία
1922 Kärlekens ögon κομπάρσος
Luffar-Petter Γκρέτα
1924 Gösta Berlings saga Ελίζαμπεθ Ντόνα
1925 Die freudlose Gasse Δρόμος χωρίς χαρά Γκρέτα Ρούμφορτ Υποψήφια για Όσκαρ, το έχασε από τη Νόρμα Σίρερ
1926 Torrent Λεονώρα
The Temptress Ο πειρασμός Έλενα
Flesh and the Devil Σάρκα και Διάβολος Φελισίτας
1927 Love Άννα Καρένινα Άννα Καρένινα
1928 The Divine Woman Η θεία γυναίκα Μαριάν
The Mysterious Lady Η μυστηριώδης κυρία Τάνια Φεντόροβα
A Woman of Affairs Μοιραία αγάπη Νταϊάνα Μέρικ
1929 Wild Orchids Η γη της ηδονής Λίλι Στέρλινγκ
A Man's Man
The Single Standard Δικαίωμα ο έρως; Άρντεν Στιούαρτ
The Kiss Το φίλημα Αϊρίν Γκουάρι
1930 Anna Christie Άννα Κρίστι Άννα Κρίστι
Romance Ρομάντζο Ρίτα Καβαλίνι Υποψήφια για Όσκαρ, το έχασε από τη Νόρμα Σίρερ
1931 Inspiration Σαπφώ Ιβόν Βαλμπέρ
Susan Lenox (Her Fall and Rise) Σούζαν Λένοξ Χέλγκα / Σούζαν Λένοξ
Mata Hari Μάτα Χάρι Μάτα Χάρι[42]
1932 Grand Hotel Γκραντ Οτέλ Γκρουσίνσκαγια
As You Desire Me Όπως με ποθείς Ζάρα / Μαρία[43]
1933 Queen Christina Βασίλισσα Χριστίνα Χριστίνα της Σουηδίας
1934 The Painted Veil Το βαμμένο πέπλο Κατρίν
1935 Anna Karenina Άννα Καρένινα Άννα Καρένινα[44]
1936 Camille Η κυρία με τις καμέλιες Μαργαρίτα Γκοτιέ Υποψήφια για Όσκαρ, το έχασε από τη Λουίζ Ράινερ
1937 Conquest Μαρία Βαλέφσκα κοντέσα Μαρία Βαλέφσκα
1939 Ninotchka Νινότσκα Νινότσκα[45] Υποψήφια για Όσκαρ, το έχασε από τη Βίβιαν Λι
1941 Two-Faced Woman Διπρόσωπη γυναίκα Κάριν Μπλακ Η τελευταία της ταινία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 «Katarina kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, SE/SSA/0009/C I/38 (1905), bildid: 00006820_00152». Swedish church birth records. Ανακτήθηκε στις 13  Απριλίου 2018. σελ. 118.
  2. 2,0 2,1 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. garbo-greta. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. 3,0 3,1 «Store norske leksikon» (Μποκμάλ, Νεονορβηγικά) Greta_Garbo.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: «Greta Garbo» (Γερμανικά) 118537571. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12464422r. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. (Αγγλικά) SNAC. w6z60q5h. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  7. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
  8. 8,0 8,1 Svenskagravar.se. www.svenskagravar.se/gravsatt/37c9c2b0-4020-41d9-b351-46ea79ed5c1c. Ανακτήθηκε στις 10  Απριλίου 2023.
  9. 9,0 9,1 (Αγγλικά) Find A Grave. Ανακτήθηκε στις 29  Ιουνίου 2024.
  10. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12464422r. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  11. 11,0 11,1 CONOR.SI. 50042979.
  12. GretaGarbo. Ανακτήθηκε στις 20  Αυγούστου 2020.
  13. mymovies.it. 4361. Ανακτήθηκε στις 4  Απριλίου 2022.
  14. Ανακτήθηκε στις 22  Μαΐου 2019.
  15. archive.org/details/garbopari00pari/page/268/mode/1up. σελ. 268.
  16. (Αγγλικά) Academy Awards Database. 1964. Ανακτήθηκε στις 2  Δεκεμβρίου 2020.
  17. 17,0 17,1 phaleristica.com/2016/03/08/kvinnliga-ordens-och-medaljmottagare/. Ανακτήθηκε στις 15  Νοεμβρίου 2023.
  18. Ανακτήθηκε στις 6  Ιουνίου 2021.
  19. «Svenskt kvinnobiografiskt lexikon». (Σουηδικά, Αγγλικά) Svenskt kvinnobiografiskt lexikon. Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ. GretaGarbo. Ανακτήθηκε στις 15  Νοεμβρίου 2023. ISBN-13 978-91-639-7594-3.
  20. Σοφία Γκανιάτσου (4 Μαΐου 2002). «Γκρέτα Γκάρμπο, Ηθοποιός (1905-1990)». To BHMA. [νεκρός σύνδεσμος]
  21. (Αγγλικά) «AFI's 100 Years...100 Stars». American Film Institute. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2006. 
  22. (Αγγλικά) Paris, Barry. Garbo, σελ.124–125
  23. (Αγγλικά) Alberge, Dalya. "Why Garbo just wanted to be alone." The Times. August 20, 2005.
  24. (Αγγλικά) "Greta Garbo Profile."[νεκρός σύνδεσμος] Turner Classic Movies.
  25. (Αγγλικά) Petrucelli, Alan W. "Garbo's lonely legacy: Seeking the actress's final resting place." Αρχειοθετήθηκε 2009-02-07 στο Wayback Machine. Post Gazette. 09/09/2007.
  26. (Αγγλικά) Reynolds, Elisabeth. "Greta Garbo Returns." Αρχειοθετήθηκε 2012-07-15 at Archive.is The Epoch Times. 02/11/2005.
  27. (Αγγλικά) Callahan, Dan. "DVD Review: Garbo – The Signature Collection." Slant Magazine. 07/09/2005.
  28. (Αγγλικά) Top 10 Most Reclusive Celebrities Αρχειοθετήθηκε 2012-09-13 at Archive.is, περιοδικό Time
  29. (Αγγλικά) Smith, Alex Duval. Lonely Garbo's love secret is exposed, The Observer. 11/09/2005.
  30. (Αγγλικά) Brooks, Louise, Roland Jaccard, and Gideon Y. Schein. Louise Brooks: Portrait of an Anti-star. Phébus, 1977. ISBN 2-85940-502-X,.
  31. (Αγγλικά) Weiss, Andrea. Vampires & Violets: Lesbians in the Cinema. J. Cape, 1992. ISBN 0-224-03575-4.
  32. (Αγγλικά) Wayne, Jane Ellen. The Golden Girls of MGM. Carroll & Graf Publishers, 2003. ISBN 0-7867-1303-8. σ.89.
  33. (Αγγλικά) McLellan, Diana. The Girls: Sappho Goes to Hollywood. Macmillan, 2001. ISBN 0-312-28320-2 σ.81.
  34. (Αγγλικά) Karen Swenson (Νοεμβρίου 1997). Greta Garbo: a life apart. Scribner. σελ. 549. ISBN 0684807254. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2010. 
  35. (Αγγλικά) Greg Gibson (3 Ιανουαρίου 2009). It takes a genome: how a clash between our genes and modern life is making us sick. FT Press. σελ. 20. ISBN 9780137137466. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2010. The list of famous women who have had breast cancer... 
  36. «Greta Garbo». Legacy Project Chicago (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2022. 
  37. (Αγγλικά) United States Postal Service (2005-09-25). Greta Garbo Has Starring Role on U.S. Postal Stamp. Δελτίο τύπου. Ανακτήθηκε στις 2008-07-09.
  38. (Αγγλικά) ed. William J. Gicker (2006). «Greta Garbo 37¢» (print). USA Philatelic 11 (3): 12. 
  39. Amadour (7 Δεκεμβρίου 2022). «15 Minutes With Visionary Artist William Kentridge». LAmag - Culture, Food, Fashion, News & Los Angeles (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Δεκεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2023. 
  40. «The Statue of Integrity: In Memory of Greta Garbo». The Statue of Integrity (official site) (στα Swedish). Fotografiska. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2021.  hrnick. «Greta Garbo Statue of Integrity». Atlas Obscura. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2021. 
  41. (Αγγλικά) «Greta Garbo - imdb.com». 
  42. Ντόκας, Λάμπρος (8 Μαρτίου 2018). «Η θρυλική ηθοποιός που βοήθησε τους συμμάχους να νικήσουν τους ναζί στη μάχη για την ατομική βόμβα». Μηχανή του Χρόνου. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2023. 
  43. Πιραντέλο, Λουίτζι (3 Ιανουαρίου 1935). «Είμαι έτσι, όπως με βλέπετε!». Μπουκέτο. «Η Γκρέτα Γκάρπο ως "Ζάρα-Μαρία" ήταν μια ιδανική ερμνηνεύτρια του ρόλου της ηρωίδος μου.». 
  44. «Γκρέτα Γκάρμπο, η λεπτή γόησσα της οθόνης, σε μια σπουδαία συνέντευξη της με δημοσιογράφο των Times». Woman TOC. 18 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2023. 
  45. «Νινότσκα του Έρνστ Λιούμπιτς, ξανά στους κινηματογράφους». CultureNow.gr. 31 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2023. 

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία