Γκρίζα βιβλιογραφία ονομάζεται η βιβλιογραφία η οποία δεν διακινείται μέσω οργανισμών των οποίων κύριος όγκος εργασιών είναι οι εκδόσεις. Τέτοια βιβλιογραφία μπορεί να είναι αναφορές, ερευνητικές εργασίες, εκδόσεις εταιρειών οι οποίες έχουν πνευματικά δικαιώματα και επειδή δεν τις διαχειρίζονται οργανισμοί οι οποίοι φροντίζουν για τον τρόπο παρουσίασης και την όσο είναι δυνατόν ευρύτατη διάδοση (για εμπορικούς σκοπούς), συχνά δεν είναι εύκολα προσβάσιμη ή ανιχνεύσιμη. Η γκρίζα βιβλιογραφία θεωρείται ότι περιλαμβάνει πληροφορίες σημαντικές για τους ερευνητές, γιατί συχνά έχει πρωτότυπο χαρακτήρα και γίνεται σημαντική προσπάθεια παγκοσμίως για να αυξηθεί η προσβασιμότητα σε αυτήν.

Ο όρος «γκρίζα βιβλιογραφία» αναφέρεται στα ελληνικά μαζί με τον όρο «μη δημοσιευμένη βιβλιογραφία»[1][2]. Ο όρος προέρχεται από την αγγλική «grey literature». Ο όρος αυτός απαντάται στη βιβλιογραφία τουλάχιστον από το 1970[3], ενώ λεξικό της αγγλικής γλώσσας μεγάλης κυκλοφορίας αναφέρει ως πρώτη χρήση του το 1975[4].

Δημιουργοί γκρίζας βιβλιογραφίας είναι ενδεικτικά τα πανεπιστήμια, οι εταιρείες, οι κρατικοί οργανισμοί, οι ερευνητές και ιδιώτες.

Είδη γκρίζας βιβλιογραφίας είναι αδημοσίευτα χειρόγραφα, τεχνικές προδιαγραφές, πατέντες, διδακτορικές και διπλωματικές εργασίες καθώς και άλλες εργασίες που παράγονται σε πανεπιστήμια, κατάλογοι προϊόντων, στατιστικά στοιχεία, παρουσιάσεις, εφημερίδες που παράγονται και διακινούνται εσωτερικά σε οργανισμούς, προδημοσιεύσεις, κείμενα εργασίας, υλικό διδασκαλίας, εκπαιδευτικές σημειώσεις και πολλά άλλα[5]. Ενδεικτικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναφέρει για υλικό που παράγεται από τα όργανά της[6]:

  • αναφορές
  • αποτιμήσεις και μελέτες που γράφονται από εξωτερικούς συμβούλους
  • παραδοτέα, αποτελέσματα εργασιών από οργανισμούς που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση
  • κείμενα που είναι μόνο διαθέσιμα στο διαδίκτυο
  • υλικό συνεδρίων και συναντήσεων
  • λόγοι που εκφωνούνται από στελέχη της ΕΕ
  • βιβλία και άρθρα που δημοσιεύονται από προσωπικό της ΕΕ σε διάφορα επαγγελματικές και επιστημονικές εκδόσεις

Ένα σημαντικό κοινό χαρακτηριστικό στα είδη της γκρίζας βιβλιογραφίας είναι ότι συχνά περιέχουν πληροφορίες που είναι μοναδικές και σημαντικές, οι οποίες δεν έχουν δημοσιευθεί με τους συμβατικούς τρόπους[7].

Αναφορές Επεξεργασία

  1. ΑΡΤΕΜΙΣ Διαπανεπιστημιακό σύστημα ψηφιακής βιβλιοθήκης για την ηλεκτρονική τεκμηρίωση της σύγχρονης ελληνικής γκρίζας βιβλιογραφίας
  2. ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ, Γραφείο Διασύνδεσης Τ.Ε.Ι. Πειραιά & Κόμβος Σπετσών[νεκρός σύνδεσμος]
  3. Παραδείγματα:
    Users of Documentation, National Council for Scientific and Technical Research, 1970,
    GIS Newsletter, Issues 12-75, σελ. 9, Geoscience Information Society, 1970
  4. gray literature, λεξικό merriam-webster, ανακτήθηκε 9/2/2014
  5. Document Types in Grey Literature, greynet.org
  6. EU grey literature Long - term preservation, access, and discovery, European Centre for the Development of Vocational Training, Luxembourg: Publications Office of the European Union, 2012
  7. An Analysis of Current Grey Literature Document Typology, Petra Pejšová, National Technical Library, Czech Republic Marcus Vaska, University of Calgary, Canada, Updated Jan 9, 2012