Γρηγόριος Καματηρός
Ο Γρηγόριος Καματηρός (άκμασε το 1088 - π. 1126-32), ήταν Βυζαντινός ανώτερος αξιωματούχος. Ταπεινής καταγωγής, αλλά καλά μορφωμένος, έφθασε σε υψηλό αξίωμα υπό τον Αλέξιο Α΄ Κομνηνό και τελικά έγινε λογοθέτης των Σεκρέτων, στην πράξη πρώτος υπουργός υπό τον Αλέξιο Α΄ και τον Ιωάννη Β΄.
| Γρηγόριος Καματηρός | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 11ος αιώνας |
| Θάνατος | 12ος αιώνας[1] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Ιωάννης Δούκας Καματηρός Ανδρόνικος Καματηρός |
Βιογραφία Επεξεργασία
Υπάρχουν διάφορες διασκορπισμένες πληροφορίες για κάποιον "Γρηγόριο Καματηρό" σε έγγραφα και σφραγίδες από το τέλος του 11ου ως τις αρχές του 12ου αι. Οι περισσότεροι λόγιοι θεωρούν, ότι τα τεκμήρια αυτά αναφέρονται στο ίδιο πρόσωπο, με την αξιοπρόσεκτη εξαίρεση του Βιταλιάν Λωράν, που αμφισβητεί την ταύτιση αυτή.[2]
Σύμφωνα με τον ιστορικό Νικήτα Χωνιάτη ο Γρηγόριος ήταν χαμηλής και όχι διακεκριμένης καταγωγής. Παρ' όλα αυτά διακρίθηκε για τη μεγάλη του ευρυμάθεια, που λέγεται ότι περιελάμβανε όλους τους τομείς της γνώσης.[2][3] Πρώτα εμφανίζεται σε ένα έγγραφο του 1088 ως λογαριαστής (λογιστής) στο τμήμα του Γενικού.[4] Το ίδιο έγγραφο δίνει το όνομα του πατέρα του: Βασίλειος.[4] Κατά την αποτυχημένη συνωμοσία του Νικηφόρου Διογένη κατά του Αλεξίου Α΄ το 1094 ήταν "πρόσφατα διορισμένος" γραμματέας του Αυτοκράτορα και συμμετείχε στις ανακρίσεις του Διογένη.[2][5]
Μία σφραγίδα που του αποδίδεται, αναφέρει ότι ήταν πραίτωρ (διοικητής θέματος, υπό τον δούκα) των ηνωμένων θεμάτων Πελοποννήσου-(Στερεάς) Ελλάδος. Ο Χωνιάτης αναφέρει, ότι τότε ήταν που από τη συλλογή φόρων, έγινε πλούσιος. Η περιουσία που συσσώρευσε, τον έκανε να νυμφευτεί την ανιψιά του Αλεξίου Α΄.[2][5] Ο Θεοφύλακτος επίσκοπος Οχρίδος, που διατηρούσε φιλικές σχέσεις μαζί του και του απηύθυνε πέντε επιστολές, παραθέτει ότι ο Γρηγόριος είχε μεγάλη επιρροή στην Αυλή.[2][6] in a letter written π. 1094 Σε επιστολή γραμμένη π. το 1094 ο Θεοφύλακτος συγχαίρει τον Γρηγόριο για την προαγωγή του στον βαθμό του πρωτασηκρήτη και τον τίτλο του νωβελίσσιμου (ευγενέστατου).[7]
Ο πρωτασηκρήτης ήταν αρχικά επικεφαλής δικαστηρίου και ο Πωλ Μαγκνταλίνο πιστεύει, πως ήταν ο πρώτος πρωτασηκρήτης επικεφαλής του αυτοκρατορικού Δικαστηρίου, με το οποίο το αξίωμα συνδέθηκε αργότερα, τον 12ο αι.[8] Αργότερα προήχθη στη θέση του λογοθέτη των σεκρέτων και έλαβε το τίτλο του σεβαστού.[7] Ο λογοθέτης των σεκρέτων δημιουργήθηκε από τον Αλέξιο Α΄ και αρχικά ήταν επιφορτισμένος με τον συντονισμό των διαφόρων υπηρεσιών της κυβέρνησης (σεκρέτων), αλλά στην πράξη εξελίχθηκε σε πρωθυπουργό.[9] Πράγματι ο επικήδειος λόγος του ποιητή της Αυλής Θεοδώρου Προδρόμου εμφανίζει τον Γρηγόριο ως πραγματικό κυβερνήτη της Αυτοκρατορίας.[6]
Με την άνοδο του Ιωάννη Β΄ (1118-1143) φαίνεται ότι ο Γρηγόριος περιέπεσε στο περιθώριο για λίγο, καθώς η διακυβέρνηση γινόταν από τους ευνούμενους του Ιωάννη Β΄, τον παρακοιμώμενο Ιωάννη Κομνηνό και τον πρωτοβεστιάριο Γρηγόριο Ταρωνίτη. Όταν ο τελευταίος αποδείχθηκε αναποτελεσματικός, ανακλήθηκε ο Καματηρός, αλλά, όπως παρατηρεί ο Μαγκνταλίνο, ίσως όχι στην πρότερη δικαιοδοσία. Έπρεπε να μοιράζεται τη διακυβέρνηση με τον παρακοιμώμενο και με τον Ιωάννη Αξούχο μέγα Δομέστικο, που τώρα κυριαρχούσε στην Αυλή.[10]
Κατά το τέλος της ζωής του ο Καματηρός και η σύζυγός του εισήλθαν σε μονή. Απεβίωσε το διάστημα 1126-32, καθώς ο Πρόδρομος στον επικήδειο αναφέρει, ότι εμφανίστηκε κομήτης. Επίσης επικήδειο λόγο έγραψε και άλλος Αυλικός ποιητής, ο Νικόλαος Καλλικλής.[2][5]. Η σύζυγός του επιβίωσε του Καματηρού.
Οικογένεια Επεξεργασία
Νυμφεύτηκε την Ειρήνη Δούκαινα, μάλλον κόρη του Μιχαήλ Δούκα πρωτοστράτορα (αδελφού του Αλεξίου Α΄).[5][11] Οι απόγονοί τους είχαν το επώνυμο "Δούκας Καματηρός"[11] και κατέλαβαν υψηλά αξιώματα υπό τους Κομνηνούς, κατά τον 12ο αι.[12] Δεν είναι γνωστά τα ονόματα όλων των τέκνων:
- Μιχαήλ, απεβίωσε νωρίς.
- (;) Θεόδωρος.
- Ιωάννης β' ήμισυ 12ου αι., υψηλός αξιωματούχος.
- Ανδρόνικος π. 1110-π. 1180, θεολόγος.
Αναφορές Επεξεργασία
- ↑ Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2018.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Polemis 1968, σελίδες 78–79 (esp. note 2).
- ↑ Skoulatos 1980, σελίδες 110–111.
- ↑ 4,0 4,1 Shandrovskaya 1959, σελ. 175.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Skoulatos 1980, σελ. 110.
- ↑ 6,0 6,1 Skoulatos 1980, σελ. 111.
- ↑ 7,0 7,1 Guilland 1971, σελ. 83.
- ↑ Magdalino 1993, σελ. 230.
- ↑ Magdalino 1993, σελ. 253.
- ↑ Magdalino 1993, σελίδες 253–254.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Polemis 1968, σελίδες 78–79.
- ↑ 12,0 12,1 ODB, "Kamateros" (A. Kazhdan), p. 1198.
- ↑ Magdalino 1993, σελ. 259.
Πηγές Επεξεργασία
- Guilland, Rodolphe (1971). «Les Logothètes : Etudes sur l'histoire administrative de l'Empire byzantin» (στα γαλλικά). Revue des études byzantines 29 (1): 5–115. doi:.
- Kazhdan, Alexander, ed. (1991). The Oxford dictionary of Byzantium. New York and Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6.
- Magdalino, Paul (1993). The empire of Manuel I Komnenos: 1143 - 1180 (1. paperback έκδοση). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-52653-1.
- Polemis, Demetrios I. (1968). The Doukai: A Contribution to Byzantine Prosopography. London: The Athlone Press.
- Skoulatos, Basile (1980). Les personnages byzantins de l'Alexiade: Analyse prosopographique et synthèse (στα Γαλλικά). Louvain-la-Neuve: Nauwelaerts.
- Shandrovskaya, Valentina Samoilovna (1959). «Григорий Каматир и его печать в собрании Государственного Эрмитажа» (στα ρωσικά). Византийский Временник (Российской Академии Наук) 16 (41): 173–182. http://vremennik.biz/sites/all/files/12_%D0%A8%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F%20%D0%92.%D0%A1._%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B9%20%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%80%20%D0%B8%20%D0%B5%D0%B3%D0%BE%20%D0%BF%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D1%8C%20%D0%B2%20%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8%20%D0%93%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%AD%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%B6%D0%B0_%D0%92%D0%92%2016%20%281959%29_0.pdf. (pdf)