Δ΄ Εθνική ποδοσφαίρου ανδρών

Δ΄ Εθνική Κατηγορία
Διοργανωτής	Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία
Ίδρυση	1982 (ανεπίσημα)
Κατάργηση	2013
Χώρα	Ελλάδα
Κατηγορίες	10
Αριθμός ομάδων	107
Επίπεδο	4
Άνοδος	Γ΄ Εθνική
Υποβιβασμός	Τοπικά πρωταθλήματα Ε.Π.Σ.
Τοπικά κύπελλα	Τοπικά κύπελλα Ε.Π.Σ.,; Κύπελλο Ελλάδας ερασιτεχνών
Περισ. κατακτήσεις	Π.Α.Σ. Λαμία 1964 (5) Α.Π.Ο. Φωστήρας Ταύρου (5) Φ.Σ. Κοζάνη (5)
Ιστοσελίδα	epo.gr
	wikidata (π • σ • ε )

Το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου της Δ΄ Εθνικής Κατηγορίας ήταν η 4η ιεραρχικά και πρώτη ερασιτεχνική εθνική κατηγορία του ελληνικού ποδοσφαίρου, την ευθύνη για τη διοργάνωση της οποίας έφερε η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (Ε.Π.Ο.). Από το 2013 έπαψε να υφίσταται.^[1] Η τέταρτη εθνική κατηγορία επανήλθε σε ισχύ τις περιόδους 2019–2021 με την μορφή όμως της Γ΄ Εθνικής.

ΙστορίαΕπεξεργασία

1982–1987: Εθνική Ερασιτεχνική ΚατηγορίαΕπεξεργασία

Η Δ΄ Εθνική Κατηγορία ξεκίνησε επίσημα από την Ε.Π.Ο. την αγωνιστική περίοδο 1987–1988, αν και ουσιαστικά υπήρχε νωρίτερα, από την περίοδο 1982–1983, καθώς την χρονιά εκείνη θεσπίστηκε επίσημα η Γ΄ Εθνική Κατηγορία. Έτσι, η Εθνική Ερασιτεχνική Κατηγορία που είχε θεσπιστεί την περίοδο 1977–1978 λειτούργησε ουσιαστικά έως την περίοδο 1981–1982 ως η τρίτη κατηγορία του ελληνικού ποδοσφαίρου και μεταξύ 1982–1983 και 1986–1987 ως η τέταρτη. Διεξάγεται με την μορφή 10 ομίλων, χωρισμένων με γεωγραφικά κριτήρια, προκειμένου να εκπροσωπούνται αναλογικά όλες οι περιοχές της Ελλάδας.

1987–2013: Δ΄ Εθνική ΚατηγορίαΕπεξεργασία

Από την αγωνιστική περίοδο 1987–1988, οπότε και επίσημα καθιερώθηκε ως εθνική κατηγορία, χρησιμοποιήθηκαν οι ονομασίες Δ΄ Εθνική Κατηγορία και Περιφερειακό Πρωτάθλημα.

Την πρώτη χρονιά διεξήχθη σε τέσσερις ομίλους, με τις τέσσερις πρωταθλήτριες ομάδες να κερδίζουν τον προβιβασμό στη Γ΄ Εθνική Κατηγορία. Σύντομα όμως η κατηγορία άρχισε να διογκώνεται, με αποτέλεσμα στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1990 να διεξάγεται ακόμα και σε 12 ομίλους και έναν τεράστιο αριθμό ομάδων, ο οποίος την περίοδο 1991–1992 είχε φτάσει στις 231.

Στην συνέχεια επιχειρήθηκε μία σταδιακή μείωση του τεράστιου όγκου των συμμετοχών, με αποτέλεσμα στο ξεκίνημα της δεκαετίας του 2000 οι όμιλοι να επανέλθουν στους τέσσερις και οι ομάδες μόλις στις 64. Από το 2002–2003 ως σήμερα ο αριθμός των ομίλων έχει σταθεροποιηθεί στους 10, ενώ το σύνολο των ομάδων που συμμετέχουν κυμαίνεται μεταξύ 150 και 160. Η αρίθμηση των ομίλων γίνεται από βορρά προς νότο.

Οι νικήτριες ομάδες των ομίλων εξασφαλίζουν τον προβιβασμό τους στη Γ΄ Εθνική Κατηγορία. Ορισμένες χρονιές, λόγω αναδιάρθρωσης των κατηγοριών προβιβάστηκαν και οι δεύτερες ομάδες, ενώ την αγωνιστική περίοδο του 1988–1989 είχαν προβιβαστεί οι έξι πρώτες ομάδες του κάθε ομίλου.^[2] Στον αντίποδα, πάλι λόγω αναδιάρθρωσης, υπήρξε μία χρονιά (2002–2003), οπότε και υπήρξαν κάποιες νικήτριες ομίλων οι οποίες τελικά δεν προβιβάστηκαν απευθείας, αφού υποχρεώθηκαν να δώσουν αγώνες μπαράζ με νικήτριες άλλων ομίλων.

Οι ομάδες που κατακτούν τις τελευταίες θέσεις της βαθμολογίας (ο αριθμός ποικίλει από χρονιά σε χρονιά και από όμιλο σε όμιλο) υποβιβάζονται στα τοπικά πρωταθλήματα των Ενώσεων Ποδοσφαιρικών Σωματείων και αντικαθίστανται από τις πρωταθλήτριες ομάδες των τοπικών πρωταθλημάτων των Ε.Π.Σ.. Τις περιόδους 1988–1989 και 1989–1990, δεν υποβιβάστηκε καμία ομάδα. Όσον αφορά στις πρωταθλήτριες των τοπικών Ενώσεων Ποδοσφαιρικών Σωματείων, αυτές κατά κανόνα ανέρχονται απευθείας στη Δ΄ Εθνική. Εξαίρεση αποτέλεσαν οι περίοδοι 1986–1987, 1987–1988, 1998–1999, 1999–2000 και 2000–2001, όταν διοργανώθηκαν προκριματικοί αγώνες, με στόχο τον περιορισμό των ομάδων που θα ανέβαιναν στη Δ΄ Εθνική, συνήθως λόγω αναδιάρθρωσης των ομίλων της κατηγορίας. Το ίδιο μάλιστα σύστημα εφαρμόσθηκε εκ νέου την περίοδο 2011–2012, αφού η Δ΄ Εθνική οδεύει προς κατάργηση ή συγχώνευση με τη Football League 2. Στον πίνακα που ακολουθεί αναφέρονται οι νικήτριες ομάδες όλων των ομίλων της Δ΄ Εθνικής, από την περίοδο 1982–1983, καθώς επίσης και ο αριθμός των ομίλων και των συλλόγων που συμμετείχαν την κάθε χρονιά.

Από την περίοδο 2013–2014 το ερασιτεχνικό πρωτάθλημα της Δ΄ Εθνικής Κατηγορίας καταργήθηκε και το επαγγελματικό πρωτάθλημα της Football League 2 μετονομάστηκε σε Γ΄ Εθνική Ερασιτεχνική Κατηγορία και απέκτησε ερασιτεχνική μορφή, με διοργανώτρια αρχή την Ε.Π.Ο.. Το ερασιτεχνικό πρωτάθλημα της Γ΄ Εθνικής διεξάγεται σε ομίλους και οι ομάδες που κατακτούν την άνοδο προβιβάζονται στο επαγγελματικό πρωτάθλημα της Β΄ Εθνικής (Football League), ενώ οι ομάδες που τερματίζουν στις θέσεις υποβιβασμού υποβιβάζονται στα τοπικά πρωταθλήματα των Ε.Π.Σ. και αντικαθίστανται από τους νικητές των τοπικών πρωταθλημάτων των Ε.Π.Σ..^[3]

Οι πρωταθλητές ομίλων της Δ' Εθνικής ΚατηγορίαςΕπεξεργασία

Περίοδος	Όμ.	Σύλ.	Οι πρωταθλητές της Εθνικής Ερασιτεχνικής Κατηγορίας (ως τέταρτη κατηγορία του Ελληνικού Ποδοσφαίρου)
1982–83	7	137	Α.Ο. Νεάπολης Νίκαιας • Π.Α.Ο. Θρίαμβος Αθηνών • Γ.Α.Σ. Αναγέννηση Άρτας • Γ.Σ. Πανναυπλιακός - Ηρακλής • Α.Ε. Ποντίων Κοζάνης • Α.Ε. Πολυκάστρου • Α.Π.Σ. Ασπίδα Ξάνθης
1983–84	7	126	Α.Ο. Χαραυγιακός Ηλιούπολης • Α.Σ. Αίας Σαλαμίνας • Α.Ο. Κέρκυρας • Α.Ο. Παναρκαδικός Τρίπολης • Π.Ο. Ελασσόνας • Α.Σ. Ποσειδών Νέας Μηχανιώνας • Γ.Α.Σ. Ηρακλής Ποταμουδίων Καβάλας
1984–85	7	126	Γ.Σ. Εργοτέλης Ηρακλείου • Γ.Σ. Ηλιούπολης • Α.Ο. Αγρινίου • Π.Σ. Καλαμάτας • Α.Ο. Αχιλλέας Φαρσάλων • Α.Μ.Σ. Αλεξάνδρειας • Α.Π.Σ. Πανθρακικός Κομοτηνής
1985–86	7	131	Α.Π.Ο. Περαμαϊκός • Σ.Φ. Ολυμπιακός Χαλκίδας • Α.Π.Σ. Πατρών • Α.Π.Ο. Παναργειακός • Φ.Α.Σ. Πυρσός Γρεβενών • Μέγας Αλέξανδρος Αλεξάνδρειας • Α.Σ. Νέστος Χρυσούπολης
1986–87	7	130	Π.Α.Ο. Άρης Νίκαιας • Ένωση Ατρομήτου Ρεθυμνιακού • Α.Ε. Αχαϊκή Κάτω Αχαΐας • Γ.Σ. Μεσσηνιακός Καλαμάτας • Μ.Γ.Σ. Αναγέννηση Κολινδρού • Α.Ο. Αναγέννηση Νεάπολης Θεσσαλονίκης • Α.Ο. Πανδραμαϊκός
Περίοδος	Όμ.	Σύλ.	Οι πρωταθλητές της Δ΄ Εθνικής Κατηγορίας
1987–88	4	73	Α.Ο. Αχιλλέας Φαρσάλων • Α.Π.Ο. Αστέρας Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης • Α.Ο. Σπάρτης • Π.Α.Ο. Θρίαμβος Αθηνών
1988–89	4	72	Α.Ε. Ποντίων Βέροιας • Α.Σ. Αναγέννηση Γιαννιτσών • Γ.Φ.Σ. Παναιτωλικός Αγρινίου • Α.Σ. Ρόδου
1989–90	6	116	Α.Π.Σ. Ασπίδα Ξάνθης • Α.Μ.Π.Ο. Αναγέννηση Χαλκηδόνας Θεσσαλονίκης • Α.Σ. Λαμίας • Α.Ο. Πανηλειακός Πύργου • Π.Α.Ο. Άρης Νίκαιας • Α.Ο. Χαϊδαρίου
1990–91	10	218	Α.Ο. Πανδραμαϊκός • Α.Σ. Ποσειδών Νέας Μηχανιώνας • Α.Σ. Παναργειακός Ορεστικού • Α.Π.Σ. Πατρών • Α.Ο. Απόλλων Λάρισας • Α.Π.Ο. Φωστήρας Ταύρου • Α.Σ. Ρόδου • Γ.Σ. Πανναυπλιακός - Ηρακλής • Γ.Α.Σ. Αναγέννηση Άρτας • Ν.Α.Π.Ο. Ποσειδών Ηρακλείου
1991–92	12	232	Π.Α.Σ. Ηρόδοτος Αλικαρνασσού • Α.Ε.Π.Σ. Αιολικός Μυτιλήνης • Γ.Α.Ο. Εθνικός Αστέρας Καισαριανής • Α.Ο. Χαλκίδας • Α.Ο. Παναρκαδικός Τρίπολης • Α.Σ. Φωκικός Άμφισσας • Α.Ο. Κέρκυρας • Α.Σ. Αναγέννηση Καρδίτσας • Α.Ο. Κιλκισιακός • Α.Σ. Οδυσσέας Κορδελιού • Α.Ε. Ποντίων Κοζάνης • Μ.Γ.Σ. Εθνικός Αλεξανδρούπολης
1992–93	12	218	Α.Ο. Χανίων • Γ.Α.Σ. Ιάλυσος Ρόδου • Α.Ο. Αχαρναϊκός • Α.Π.Ο. Κερατσινίου • Α.Π.Σ. Εράνη Φιλιατρών • Α.Π.Σ. Πατρών • Α.Ο. Βελισσαρίου Ιωαννίνων • Γ.Σ. Νίκη Βόλου • Α.Γ.Σ. Απόλλων Κρύας Βρύσης • Α.Π.Σ. Κεραυνός Κολχικού • Ηρακλής Πτολεμαΐδας • Α.Σ. Νέστος Χρυσούπολης
1993–94	12	215	Α.Ο. Αγ. Νικολάου • Βαρβασιακός • Φωστήρας • Α.Ο. Χαλκίδα • Α.Ο. Σπάρτης • Α.Ε. Μεσολογγίου • Αχέρων Καν. • Α.Σ. Λαμία • Αλμωπός Αρ. • Αγροτικός Αστ. • Α.Ε. Τυρνάβου • Ορέστης Ορ.
1994–95	8	146	Ένωση Ρόδου–Διαγόρα • Γ.Σ. Μαρκό • Πύργος '79 • Παναιγιάλειος • Φωκικός • Κοζάνη • Α.Ε. Αμπελοκήπων • Α.Ε. Νιγρίτας
1995–96	6	110	Α.Ο. Αιγάλεω • Εργοτέλης • Ναυπακτιακός Αστέρας • Α.Ο. Κέρκυρα • Ηρακλής Πτολεμαΐδας • Λύκοι Καλοχωρίου
1996–97	6	108	Α.Π.Ε. Αγία Ελεούσα • Α.Π.Ο. Κερατσίνι • Πάμισος Μεσσήνης • Π.Α.Σ. Πρέβεζα • Κοζάνη • Ορφέας Αλεξανδρούπολης
1997–98	6	107	Ατρόμητος Αθηνών • Α.Ο. Αγερσανί Νάξου • Αχαϊκή • Α.Ο. Καρδίτσας • Απόλλων Κρύας Βρύσης • Κιλκισιακός
1998–99	6	108	Ακράτητος Άνω Λιοσίων • Χαλκηδόνα Νήαρ Ηστ • Α.Σ. Λεωνίδιο • Θεσπρωτός • Εθνικός Κατερίνης • Α.Σ. Νεάπολη
1999–00	4	64	Αχαρναϊκός • Πατραϊκός • Α.Σ. Λαμία • Α.Σ. Αμπελόκηποι
2000–01	4	64	Φωστήρας Ταύρου • Α.Ε. Χανίων • Α.Ο. Κέρκυρα • Α.Σ. Κασσάνδρα
2001–02	4	65	Θρασύβουλος Φυλής • Λεβαδειακός • Νίκη Βόλου • Αγροτικός Αστέρας Ευόσμου
2002–03	10	159	Δόξα Δράμας • Ποντιακός Νέας Σάντας • Γ.Α.Σ. Βέροια • Πιερικός • Αβέρωφ Ιωαννίνων • Α.Ο. Χαλκίδα • Α.Σ. Ρόδος • Ηλυσιακός • Θύελλα Πατρών • Π.Ο. Ατσαλένιου
2003–04	10	159	Πανδραμαϊκός • Θερμαϊκός Θέρμης • Κοζάνη • Απόλλων Λάρισας • Παναιτωλικός • Α.Σ. Λαμία • Α.Ο. Μάνης Πειραιά • Α.Ο. Χαϊδαρίου • Αχαϊκή • Ηρόδοτος
2004–05	10	153	Πανθρακικός • Α.Ε. Πολυκάστρου • Πιερικός • Α.Ο. Τρίκαλα • Α.Ε. Γιάννενα • Μεσσηνιακός • Διαγόρας Ρόδου • Αιολικός Μυτιλήνης • Αστέρας Τρίπολης • Ιωνία 2000 Χανίων
2005–06	10	159	Δόξα Γρατινής • Π.Α.Ο. Νέων Επιβατών • Εθνικός Κατερίνης • Ανδρούτσος Γραβιάς • Ναυπακτιακός Αστέρας • Α.Π.Σ. Ζάκυνθος • Α.Ο. Θήβα • Γ.Σ. Ηλιούπολη • Α.Ο. Κορωπί • Ο.Φ. Ιεράπετρας
2006–07	10	156	Γ.Σ. Προσοτσάνη • Αναγέννηση Γιαν. • Α.Σ. Πτολεμαΐδα • Εθνικός Ολυμπιακός Βόλου • Π.Α.Σ. Πρέβεζα • Παναιγιάλειος • Π.Α.Σ. Κόρινθος • Φωστήρας • Αίας Σαλαμίνας • Νέος Αστ. Ρεθύμνου
2007–08	10	160	Οδυσσέας Αναγ. • Μακεδονικός • Πυρσός Γρεβενών • Φωκικός • Εθνικός Φιλιππιάδας • Α.Π.Σ. Ζάκυνθος • Παναργειακός • Α.Ο. Αγία Παρασκευή • Κεραυνός Κερατέας • Ολυμπιακός Χερσ.
2008–09	10	161	Βισαλτιακός Νιγρίτας • Αναγέννηση Επανωμής • Κοζάνη • Α.Ο. Τρίκαλα • Δόξα Κρανούλας • Παναιγιάλειος • Ασπρόπυργος • Π.Α.Ο. Ρουφ • Σαρωνικός Αίγινας • Α.Ο. Πλατανιά Χανίων
2009–10	10	160	Μ.Γ.Σ. Μέγας Αλέξανδρος Ηράκλειας • Α.Σ. Αετός Σκύδρας • Μ.Α.Ε. Ποντίων Κατερίνης • Α.Ο. Τυρνάβου 2005 • Π.Α.Σ. Ναυπακτιακός Αστέρας • Α.Ο. Πανηλειακός Πύργου • Α.Ο. Ηρακλής Ψαχνών • Γ.Σ. Απόλλων Σμύρνης • Α.Ε. Λεκανοπεδίου Καλλονής • Α.Ο. Χανίων
2010–11	10	157	Μ.Γ.Σ. Εθνικός Γαζώρου • Μ.Γ.Σ. Απόλλων Καλαμαριάς • Α.Μ.Σ. Βατανιακός Κατερίνης • Α.Ο. Οικονόμος Τσαριτσάνης • Α.Σ. Τηλυκράτης Λευκάδας • Π.Σ. Καλαμάτας • Α.Ο. Αστέρας Μαγούλας • Π.Α.Ο. Κεραυνός Γλυφάδας • Α.Ο. Προοδευτική Νεολαία • Α.Σ. Ρούβας Γέργερης
2011–12	10	141	Γ.Σ. Εθνικός Σιδηροκάστρου • Α.Σ. Οδυσσέας Κορδελιού • Ακαδημία Πλαταμώνα • Α.Σ. Αναγέννηση Καρδίτσας • Α.Ο. Κασσιόπης • Γ.Σ. Παναιγιάλειος Αιγίου • Α.Σ. Παγκορινθιακός Κορίνθου • Α.Π.Ο. Φωστήρας Ταύρου • Α.Ο. Αχαρναϊκός • Α.Ο. Επισκοπή Ρεθύμνου
2012–13	10	107	Α.Σ. Άρης Ακροποτάμου • Α.Σ. Ηρακλής Αμπελοκήπων • Φ.Σ. Κοζάνης • Π.Α.Σ. Λαμίας 1964 • Α.Ε. Μεσολογγίου • Π.Φ.Ο. Πανόπουλου • Α.Ε. Ερμιονίδας • Α.Ο. Αιγάλεω • Α.Ο. Ιωνικός Νίκαιας • Π.Ο. Ατσαλένιου Ηρακλείου

Οι πρώτοι σκόρερ στη Δ΄ Εθνική ΚατηγορίαΕπεξεργασία

Περίοδος	Σκόρερ	Σύλλογος	Τέρματα
1987-88	Μανώλης Χανταμπάκης	Α.Ο. Αχιλλέας Φαρσάλων	25
1988-89	Γιάννης Μανούσος	Α.Ε.Π.Σ. Αιολικός Μυτιλήνης	22
1989-90	Γιώργος Τσίκος	Α.Σ. Αστραπή Μεσοποταμίας	30
1990-91	Μάκης Μίτσουλης	Α.Π.Σ. Όλυμπος Κέρκυρας	41
1991-92	Πέτρος Γιαβρούτας	Α.Ο. Σύρου	33
1992-93	Απόστολος Ντάρτζαλης	Α.Ε. Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης	31
1993-94	Στράτος Καστρινός	Μ.Γ.Σ. Ορέστης Ορεστιάδας	36
1994-95	Μάκης Σαμπατάκος	Γ.Σ. Πανγυθεατικός	32
1995-96	Θανάσης Τσιρογιάννης	Π.Α.Σ. Ναυπακτιακός Αστέρας	42
1996-97	Δημήτρης Αβραμούλης	Α.Ε. Ηρακλής Λάρισας	38
1997-98	Παύλος Παυλίδης	Α.Ο. Πανδραμαϊκός	30
1998-99	Παπαδόπουλος	Γ.Π.Σ. Πάμισος Μεσσήνης	37
1999-00	Λάζαρος Μακρίδης	Α.Σ. Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης	34
2000-01	Ανδρέας Λέτσιος	Π.Α.Σ. Πρέβεζας	25
2001-02	Δημήτριος Μπέης	Α.Ε. Μεσολογγίου	18
2002-03	Δημήτριος Μπέης	Α.Ε. Μεσολογγίου	23
2003-04	Κώστας Φραγκολιάς	Α.Ο. Πανελευσινιακός
2004-05	Μιχάλης Κλοκίδης	Α.Γ.Σ. Αστέρας Τρίπολης	39
2005-06	Παντελής Κολλιάκος	Α.Σ. Παγκορινθιακός Κορίνθου	32
2006-07	Μανώλης Λύγκος	Α.Σ. Λεωνιδίου	27
2007-08	Βαγγέλης Τσιούκας / Δημήτρης Ζιώγας	Α.Ο. Τρικάλων / Α.Σ. Αστέρας Ιτέας	37
2008-09	Γιάννης Κόκκινος / Κώστας Μαστραντώνης	Α.Ο. Τυρνάβου 2005 / Π.Α.Ο. Ρουφ	28
2009-10	Δημήτρης Καφές / Κώστας Ρούσσης	Νίκη Αγκαθιάς / Α.Σ. Άγιαξ Ταύρου	32
2010-11	Νίκος Ζηνόβιος	Φ.Σ. Εθνικός Βατερού	29
2011-12	Άγγελος Καστελλιανάκης	Ο.Φ. Πατούχας Βιάννου	19
2012-13	Γιάννης Παπαποστόλου	Α.Σ. Διγενής Λακκώματος	17

ΠηγέςΕπεξεργασία

Greece - RSSSF Πρωταθλητές Δ' Εθνικής

ΠαραπομπέςΕπεξεργασία

↑ «ΠΑΤΡΙΣ - ΑΡΧΕΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ». archive.patris.gr. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2023.
↑ Αθλητική Ηχώ, φύλλο της 5 Ιουνίου 1989
↑ «Η Τροπολογία για την αναδιάρθρωση των επαγγελματικών πρωταθλημάτων ποδοσφαίρου για την περίοδο 2019-2020» (PDF). hellenicparliament.gr.

Εξωτερικοί σύνδεσμοιΕπεξεργασία

[1] «ΠΑΤΡΙΣ - ΑΡΧΕΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ». archive.patris.gr. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2023.

[2] Αθλητική Ηχώ, φύλλο της 5 Ιουνίου 1989

[3] «Η Τροπολογία για την αναδιάρθρωση των επαγγελματικών πρωταθλημάτων ποδοσφαίρου για την περίοδο 2019-2020» (PDF). hellenicparliament.gr.

[1]

[2]

[3]