Η Δ΄ κατηγορία δημιουργήθηκε κατόπιν απόφασης της γενικής συνέλευσης της Κυπριακής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου (ΚΟΠ) στις 23 Ιουλίου 1985.[1][2] Το πρωτάθλημα ξεκίνησε την περίοδο 1985-86. Τις πρώτες 8 περιόδους διεξαγόταν σε ομίλους ενώ από την περίοδο 1993-94 έως την περίοδος 2014-15 διεξαγόταν ως ενιαίο πρωτάθλημα. Σε όλες τις περιόδους το πρωτάθλημα διεξαγόταν σε δύο γύρους, όπου η κάθε ομάδα αντιμετώπιζε όλες τις υπόλοιπες ομάδες εντός και εκτός έδρας.
Η περίοδος 2014-15 υπήρξε η τελευταία στην ιστορία της διοργάνωσης. Η Δ΄ κατηγορία αντικαταστήθηκε από την Επίλεκτη κατηγορία ΣΤΟΚ η οποία διεξάγεται υπό την αιγίδα της Συνομοσπονδίας Τοπικών Ομοσπονδιών Κύπρου (ΣΤΟΚ).
Οι ομάδες που προβιβάζονταν μέσω του πρωταθλήματος Δ΄ κατηγορίας συμμετείχαν στο πρωτάθλημα Γ΄ κατηγορίας της επόμενης περιόδου ενώ οι ομάδες που υποβιβάζονταν συμμετείχαν στα πρωταθλήματα των τοπικών ομοσπονδιών από τις οποίες προέρχονταν (αγροτικό ποδόσφαιρο).
Από την περίοδο 1986-87 έως και την περίοδο 2007-08 οι ομάδες του πρωταθλήματος Δ΄ κατηγορίας συμμετείχαν στο Κύπελλο Κύπρου. Από την περίοδο 2008-09 οι ομάδες του πρωταθλήματος Δ΄ κατηγορίας δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής στο Κύπελλο Κύπρου, μπορούσαν όμως να συμμετάσχουν (προαιρετικά) στο Κύπελλο Κύπρου Γ΄ – Δ΄ κατηγορίας.
Η δομή του πρωταθλήματος είχε διαφοροποιηθεί στην πορεία των ετών. Από την περίοδο 1985-86 έως και την περίοδο 1992-93 το πρωτάθλημα ήταν διαιρεμένο σε τρεις ή τέσσερις γεωγραφικούς ομίλους, ανάλογα με την επαρχιακή προέλευση των ομάδων που συμμετείχαν. Μερικές φορές διάφορες ομάδες συμμετείχαν και σε όμιλο που δεν αντιστοιχούσε στη γεωγραφική προέλευση της έδρας τους λόγω αυξημένου αριθμού ομάδων στον όμιλο της γεωγραφικής προέλευσης τους. Στις περιπτώσεις αυτές οι ομάδες που συμμετείχαν σε όμιλο διαφορετικής γεωγραφικής περιφέρειας καθορίζονταν με κλήρωση.[3][4][5][6]
Την περίοδο 1993-94 το πρωτάθλημα διεξήχθη για πρώτη φορά ως ενιαία κατηγορία, με τη διεξαγωγή δύο γύρων, όπου η κάθε ομάδα αντιμετώπιζε όλες τις υπόλοιπες ομάδες εντός και εκτός έδρας.[7][6]
Η μορφή αυτή διατηρήθηκε ως το τέλος της διοργάνωσης.
Το σύστημα βαθμολογίας του πρωταθλήματος άλλαξε μία φορά:
- Από την περίοδο 1985-86 έως και την περίοδο 1990-91 η νίκη βαθμολογείτο με 2 βαθμούς, η ισοπαλία με 1 βαθμό και η ήττα με 0 βαθμούς.
- Από την περίοδο 1991-92 έως και την περίοδο 2014-15 η νίκη βαθμολογείτο με 3 βαθμούς, η ισοπαλία με 1 βαθμό και η ήττα με 0 βαθμούς.
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι πρωταθλήτριες ομάδες κάθε περιφέρειας από την περίοδο 1985-86 έως και την περίοδο 1987-88 όταν το πρωτάθλημα διεξαγόταν σε τρεις ομίλους.[6]
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι πρωταθλήτριες ομάδες κάθε ομίλου την περίοδο 1988-89 όταν το πρωτάθλημα διεξήχθη σε τέσσερις ομίλους.[6]
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι πρωταθλήτριες ομάδες κάθε περιφέρειας από την περίοδο 1989-90 έως και την περίοδο 1992-93 όταν το πρωτάθλημα διεξαγόταν σε τρεις ομίλους.[6]
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι πρωταθλήτριες ομάδες από την περίοδο 1993-94 έως και την περίοδο 2014-15 όταν το πρωτάθλημα διεξαγόταν ως ενιαία κατηγορία.[6]
Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τις συνολικές κατακτήσεις πρωταθλήματος Δ΄ κατηγορίας ανά ομάδα.[6]
Πρ.
|
Ομάδα
|
Περίοδοι
|
3
|
Αχυρώνας Λιοπετρίου
|
2008-09, 1986-87*, 1990-91*
|
2
|
ΑΕΖ Ζακακίου
|
1986-87*, 1991-92*
|
ΑΕΚ Κακοπετριάς
|
1990-91*, 1994-95
|
ΑΠΕΑΝ Αγίας Νάπας
|
1987-88*, 1989-90*
|
ΑΠΕΫ Ύψωνα
|
1985-86*, 1992-93*
|
Διγενής Βορόκλινης
|
2007-08, 2011-12
|
Ηρακλής Γερολάκκου
|
1987-88*, 1995-96
|
ΜΕΑΠ Πέρα Χωρίου-Νήσου
|
1999-00, 2012-13
|
ΟΧΕΝ Περιστερώνας
|
1985-86*, 1991-92*
|
1
|
Άδωνις Ιδαλίου
|
1996-97
|
ΑΕΚ Κυθρέας
|
1988-89*
|
ΑΕΜ Μεσόγης
|
2001-02
|
Αλκή Ορόκλινη
|
2014-15
|
|
|
|
* Πρωταθλητής/τρία ομίλου.
Αριθμός ομάδων, προβιβασμός και υποβιβασμός ανά περίοδο
Επεξεργασία
Ο αριθμός των ομάδων που συμμετείχαν στο πρωτάθλημα όπως και ο αριθμός των ομάδων που προβιβάζονταν και υποβιβάζονταν άλλαζε στην πορεία των ετών.
Στη Δ΄ κατηγορία έχουν συμμετάσχει 130 διαφορετικές ομάδες. Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τις συμμετοχές κάθε ομάδας στο πρωτάθλημα.[8]
1 Η ομάδα έχει 1 συμμετοχή με την ονομασία Ομόνοια Ορόκλινης και 1 ως Αλκή Ορόκλινη.