Διάγνωση COVID-19

διαγνωστικός έλεγχος για την αναπνευστική ασθένεια του κορωνοϊού 2019 (COVID-19) και το σχετιζόμενο παθογόνο, τον κορονοϊό SARS-CoV-2

Ο έλεγχος για την ανίχνευση της ασθένειας κορωνοϊού 2019 (COVID-19) είναι μια διαδικασία που περιλαμβάνει την ανάλυση δείγματος για να εντοπιστεί ή τρέχουσα ή προηγούμενη παρουσία του ιού SARS-CoV-2 στον οργανισμό. Ο έλεγχος συμβάλλει στη μείωση της εξάπλωσης της νόσου COVID-19.[1] Οι δύο κύριες κατηγορίες ελέγχου περιλαμβάνουν τον διαγνωστικό έλεγχο και τον έλεγχο των αντισωμάτων.[2] Στον διαγνωστικό έλεγχο ανιχνεύεται η παρουσία του ιού SARS-CoV-2 στο σώμα, ενώ στον έλεγχο των αντισωμάτων ανιχνεύεται η παρουσία των αντισωμάτων που παρήχθησαν μετά από μόλυνση ή εμβολιασμό.[1] Το πιο συνηθισμένο δείγμα που λαμβάνεται προς ανάλυση είναι οι αναπνευστικές εκκρίσεις, παρόλο που μπορούν επίσης να ληφθούν δείγματα ανώτερης αναπνευστικής οδού, κατώτερης αναπνευστικής οδού, ολικού αίματος κ.α.[3]

CDC 2019-nCoV Laboratory Test Kit.jpg
Εξοπλισμός για την διενέργεια ελέγχων για την ασθένεια κορωνοϊού 2019 του Κέντρου Ελέγχου Ασθενειών των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο έλεγχος μπορεί να χρησιμοποιηθεί δειγματοληπτικά από τις δημόσιες υγειονομικές υπηρεσίες για την ανίχνευση μεμονωμένων κρουσμάτων ή την ιχνηλάτηση των επαφών για τον περιορισμό μιας εστίας. Ο δειγματοληπτικός έλεγχος μπορεί επίσης να βοηθήσει στην εκτίμηση της θνητότητας της ασθένειας στον πληθυσμό.[4]

Οι ιατρικές αρχές έχουν υιοθετήσει ποικίλες στρατηγικές διεξαγωγής δειγματοληπτικών ελέγχων. Μερικές από αυτές περιλαμβάνουν τη θέσπιση περιορισμών για το ποιες κοινωνικές ομάδες πρέπει να εξεταστούν, πόσο συχνά πρέπει να γίνονται έλεγχοι σε ένα άτομο, τη θέσπιση πρωτοκόλλων ανάλυσης, όπως επίσης τη συλλογή δειγμάτων και χρήσεις των αποτελεσμάτων των δειγματοληπτικών ελέγχων.[5][6][7] Η ποικιλομορφία στις στρατηγικές συνήθως επηρεάζει τα επιδημιολογικά στατιστικά της κάθε χώρας, συμπεριλαμβανομένων του αριθμού κρουσμάτων, του ποσοστού θνητότητας και της γεωγραφικής κατανομής των κρουσμάτων.[8][9]

Η ανάλυση του δείγματος πραγματοποιείται σε σύγχρονα ιατρικά εργαστήρια από εξειδικευμένους ιατρικούς επιστήμονες. Σημεία ελέγχου μπορούν να αποτελέσουν το γραφείο ενός γιατρού, οι ειδικοί σταθμοί ελέγχου, τα φαρμακεία κτλ.

Διαθέσιμα τεστ Επεξεργασία

Διαγνωστικά τεστ Επεξεργασία

Ο διαγνωστικός έλεγχος ανιχνεύει την παρουσία του ιού SARS-CoV-2 μέσα στο σώμα. Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες ελέγχου: ο μοριακός έλεγχος και το τεστ ανίχνευσης αντιγόνου (rapid ή self-test).[2][1] Στον μοριακό έλεγχο συνήθως χρησιμοποιείται η αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης με τη χρήση αντίστροφης μεταγραφάσης σε πραγματικό χρόνο (qRT-PCR) για τον εντοπισμό του RNA του ιού σε δείγμα μολυσμένων εκκρίσεων.[3] Το δείγμα συλλέγεται με μπατονέτα από τη μύτη ή το λαιμό ή λαμβάνεται σάλιο που τοποθετείται σε σωλήνα.[2] Στο τέστ αντιγόνου αναζητούνται οι πρωτεΐνες αντιγόνου από την επιφάνεια του ιού. Η ανοσοχρωματογραφία (rapid test) είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη μέθοδος για την ανίχνευση των αντιγόνων του ιού.[3][10]

Τεστ αντισωμάτων Επεξεργασία

Το τεστ αντισωμάτων (ονομάζεται επίσης ορολογικό τεστ)[11][12] ανιχνεύει την παρουσία των αντισωμάτων στο σώμα μετά από μόλυνση ή εμβολιασμό. Κατά τον έλεγχο, μπορούν να προσδιοριστούν μεμονωμένοι τύποι αντισωμάτων, όπως IgG, IgM και IgA. Μετά τη μόλυνση του ανθρώπινου σώματος από τον SARS-CoV-2, το αντίσωμα IgM μπορεί να παραχθεί εντός 5-7 ημερών και είναι πιο χρήσιμο για τον προσδιορισμό της πρόσφατης μόλυνσης, ενώ το αντίσωμα IgG μπορεί να παραχθεί εντός 10-15 ημερών και μπορεί να παραμείνει ανιχνεύσιμο για μήνες ή χρόνια. Το αντίσωμα IgA είναι σημαντικό για την ανοσία του βλεννογόνου και μπορεί να ανιχνευθεί στις βλεννώδεις εκκρίσεις εντός 6-8 ημερών.[3] Για τον έλεγχο λαμβάνονται σταγόνες αίματος, οι οποίες μπορούν να ανιχνεύσουν την παρουσία τέτοιων αντισωμάτων.[11]

Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία

 
Χρονοδιάγραμμα του συνολικού αριθμού διεξαγωγής τεστ σε διάφορες χώρες.[13]

Τον Ιανουάριο του 2020, επιστήμονες από την Κίνα δημοσίευσαν τις πρώτες γενετικές αλληλουχίες του SARS-CoV-2 μέσω GISAID, ενός προγράμματος που κανονικά χειριζόταν δεδομένα γενετικής αλληλουχίας.[14][15] Ερευνητές σε όλο τον κόσμο χρησιμοποίησαν αυτά τα δεδομένα για να δημιουργήσουν μοριακά τεστ για τον ιό. Τα τεστ που βασίζονται σε αντιγόνα και αντισώματα αναπτύχθηκαν αργότερα.

Ακόμη και όταν δημιουργήθηκαν τα πρώτα τεστ, η προσφορά ήταν περιορισμένη. Ως αποτέλεσμα, καμία χώρα δεν είχε αξιόπιστα δεδομένα σχετικά με τον επιπολασμό του ιού στην αρχή της πανδημίας.[16] Ο ΠΟΥ και άλλοι ειδικοί ζήτησαν την αύξηση του αριθμού διεξαγωγής των τεστ ως τον καλύτερο τρόπο για την επιβράδυνση της εξάπλωσης του ιού.[17][18] Οι ελλείψεις σε αντιδραστήρια και άλλες προμήθειες δοκιμών έγιναν εμπόδιο για μαζικές δοκιμές στην ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ.[19][20][21] Τα πρώτα τεστ είχαν επίσης προβλήματα αξιοπιστίας.[22]

Ακρίβεια Επεξεργασία

Ανίχνευση του SARS-CoV-2 ανάλογα με το σημείο λήψης του δείγματος σε 205 ασθενείς.[23]
Πηγή δείγματος Θετικό ποσοστό
Δείγμα υγρού βρογχοκυψελιδικής έκπλυσης 93% (14/15)
Πτύελο 72% (75/104)
Ρινικό επίχρισμα 63% (5/8)
Βιοψία με πινέλο ινοβρογχοσκόπησης 46% (6/13)
Φαρυγγικό επίχρισμα 32% (126/398)
Κόπρανα 29% (44/153)
Αίμα 1% (3/307)
 
Ευαισθησία και ειδικότητα.

Η ακρίβεια μετριέται με όρους ευαισθησίας και ειδικότητας. Τα σφάλματα του τεστ μπορεί να είναι ψευδώς θετικά (το τεστ είναι θετικό, αλλά ο ιός δεν υπάρχει) ή ψευδώς αρνητικά (το τεστ είναι αρνητικό, αλλά ο ιός είναι παρών).[24]

Η ευαισθησία υποδεικνύει εάν το τεστ προσδιορίζει με ακρίβεια εάν υπάρχει ο ιός στο σώμα. Κάθε τεστ απαιτεί ένα ελάχιστο επίπεδο ιικού φορτίου προκειμένου να παραχθεί το σωστό αποτέλεσμα. Ένα τεστ με ευαισθησία 90% θα αναγνωρίσει σωστά το 90% των μολυσμένων, ενώ το υπόλοιπο 10% δε θα διαγνωστεί (ψευδώς αρνητικό). Η ειδικότητα υποδεικνύει εάν το τεστ προσδιορίζει με ακρίβεια την απουσία του ιού. Ένα τεστ με ειδικότητα 90% θα εντοπίσει σωστά το 90% όσων δεν έχουν μολυνθεί, αφήνοντας το 10% με ψευδώς θετικό αποτέλεσμα. Για όλα τα τεστ, τόσο τα διαγνωστικά όσο και τα προληπτικά, συνήθως υπάρχει μια αντιστάθμιση μεταξύ ευαισθησίας και ειδικότητας, έτσι ώστε υψηλότερες ευαισθησίες θα σημαίνουν χαμηλότερες ειδικότητες και το αντίστροφο.[24]

Το RT-PCR θεωρείται το "χρυσό πρότυπο" των τεστ. Σε μία εξέταση πέντε RT-PCR COVID-19 διαπιστώθηκε ότι και τα πέντε πέτυχαν 100% ευαισθησία σε θετικά δείγματα και τουλάχιστον 96% εξειδίκευση σε αρνητικά δείγματα σε εργαστηριακό περιβάλλον.[25] Στον πραγματικό κόσμο, ωστόσο, οι συνθήκες δεν είναι ιδανικές. Το πραγματικό ψευδώς θετικό ποσοστό που προκύπτει είναι άγνωστο, ενώ η κλινική ευαισθησία των τεστ κυμαίνεται στο 66-80%. Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν ο ένας στους τρεις μολυσμένους θα λάβει ψευδώς αρνητικό αποτελέσμα.[24]

Οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούν ότι το πρόβλημα στη συλλογή του δείγματος ευθύνεται για το ανακριβές αποτέλεσμα. Κατά τη λήψη των εκκρίσεων λαμβάνονται λιγότερες εκκρίσεις, οι οποίες δεν είναι αρκετές για να ανιχνευθεί ο ιός. Παράλληλα, ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα μπορεί να προκύψει όταν το δείγμα ληφθεί πολύ νωρίς ή πολύ αργά και δεν υπάρχει αρκετό ιικό φορτίο στον οργανισμό. Τέλος, λάθη μπορεί να προκύψουν όταν υπάρχει καθυστέρηση στην ανάλυση του δείγματος, με αποτέλεσμα το RNA του ιού να έχει διασπαστεί.[26]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 CDC (11 Φεβρουαρίου 2020). «COVID-19 and Your Health». Centers for Disease Control and Prevention (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2022. 
  2. 2,0 2,1 2,2 FDA (2021-12-30). «Coronavirus Disease 2019 Testing Basics» (στα αγγλικά). FDA. https://www.fda.gov/consumers/consumer-updates/coronavirus-disease-2019-testing-basics. 
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Li, Chenxi; Zhao, Chengxue; Bao, Jingfeng; Tang, Bo; Wang, Yunfeng; Gu, Bing (2020-11). «Laboratory diagnosis of coronavirus disease-2019 (COVID-19)». Clinica Chimica Acta; International Journal of Clinical Chemistry 510: 35–46. doi:10.1016/j.cca.2020.06.045. ISSN 0009-8981. PMID 32621814. PMC 7329657. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7329657/. 
  4. Abbasi, Jennifer (17 April 2020). «The Promise and Peril of Antibody Testing for COVID-19». JAMA 323 (19): 1881. doi:10.1001/jama.2020.6170. PMID 32301958. https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2764954. Ανακτήθηκε στις 20 April 2020. 
  5. Brotschi, Markus (7 March 2020). «Bund sucht nicht mehr alle Corona-Infizierten» (στα γερμανικά). Der Bund. ISSN 0774-6156. https://www.derbund.ch/schweiz/standard/bund-sucht-nicht-mehr-alle-coronainfizierten/story/20389898. Ανακτήθηκε στις 9 June 2020. 
  6. Van Beusekom, Mary (24 Μαρτίου 2020). «Italian doctors note high COVID-19 death rate, urge action». CIDRAP News. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2020. 
  7. Otmani, Malin (22 Μαρτίου 2020). «COVID-19: First results of the voluntary screening in Iceland». Nordic Life Science – the leading Nordic life science news service (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2020. 
  8. Ward, D. (April 2020) "Sampling Bias: Explaining Wide Variations in COVID-19 Case Fatality Rates". WardEnvironment. doi: 10.13140/RG.2.2.24953.62564/1
  9. Henriques, Martha (2 Απριλίου 2020). «Coronavirus: Why death and mortality rates differ». BBC News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2020. 
  10. Weitzel, Thomas; Legarraga, Paulette; Iruretagoyena, Mirentxu; Pizarro, Gabriel; Vollrath, Valeska; Araos, Rafael; Munita, José M.; Porte, Lorena (2020-05-30) (στα αγγλικά). Head-to-head comparison of four antigen-based rapid detection tests for the diagnosis of SARS-CoV-2 in respiratory samples, σελ. 2020.05.27.119255. doi:10.1101/2020.05.27.119255v1.abstract. https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.05.27.119255v1. 
  11. 11,0 11,1 «The next frontier in coronavirus testing: Identifying the full scope of the pandemic, not just individual infections». STAT (στα Αγγλικά). 27 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2022. 
  12. Kubina, Robert; Dziedzic, Arkadiusz (2020-06-26). «Molecular and Serological Tests for COVID-19. A Comparative Review of SARS-CoV-2 Coronavirus Laboratory and Point-of-Care Diagnostics». Diagnostics 10 (6): 434. doi:10.3390/diagnostics10060434. ISSN 2075-4418. PMID 32604919. PMC 7345211. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7345211/. 
  13. Ritchie, Hannah; Mathieu, Edouard; Rodés-Guirao, Lucas; Appel, Cameron; Giattino, Charlie; Ortiz-Ospina, Esteban; Hasell, Joe; Macdonald, Bobbie και άλλοι. (2020-03-05). «Coronavirus Pandemic (COVID-19)». Our World in Data. https://ourworldindata.org/coronavirus. 
  14. Jan 11, Lisa Schnirring | News Editor | CIDRAP News |· 2020. «China releases genetic data on new coronavirus, now deadly». CIDRAP (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2022. 
  15. Shu, Yuelong; McCauley, John (2017-03-30). «GISAID: Global initiative on sharing all influenza data – from vision to reality». Eurosurveillance 22 (13): 30494. doi:10.2807/1560-7917.ES.2017.22.13.30494. ISSN 1025-496X. PMID 28382917. PMC 5388101. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5388101/. 
  16. «A fiasco in the making? As the coronavirus pandemic takes hold, we are making decisions without reliable data». STAT (στα Αγγλικά). 17 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2022. 
  17. «'Test, Test, Test': WHO Chief's Coronavirus Message to World - The New York Times». web.archive.org. 20 Μαρτίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2022. 
  18. «'Test, test, test': WHO chief's coronavirus message to world» (στα αγγλικά). Reuters. 2020-03-16. https://www.reuters.com/article/us-healthcare-coronavirus-who-idUSKBN2132S4. Ανακτήθηκε στις 2022-01-06. 
  19. «Coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic: increased transmission in the EU/EEA and the UK – seventh update» (PDF). Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2022. 
  20. Nast, Condé (24 Μαρτίου 2020). «Why Widespread Coronavirus Testing Isn't Coming Anytime Soon». The New Yorker (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2022. 
  21. Ossola, Alexandra. «Here are the coronavirus testing materials that are in short supply in the US». Quartz (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2022. 
  22. «CDC Report: Officials Knew Coronavirus Test Was Flawed But Released It Anyway» (στα αγγλικά). NPR.org. https://www.npr.org/2020/11/06/929078678/cdc-report-officials-knew-coronavirus-test-was-flawed-but-released-it-anyway?t=1641492095635. Ανακτήθηκε στις 2022-01-06. 
  23. «Detection of SARS-CoV-2 in Different Types of Clinical Specimens». JAMA 323 (18): 1843–44. March 2020. doi:10.1001/jama.2020.3786. PMID 32159775. 
  24. 24,0 24,1 24,2 By (7 Μαΐου 2020). «COVID-19 tests are far from perfect, but accuracy isn't the biggest problem». Popular Science (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2022. 
  25. «Testing the Tests: Which COVID-19 Tests Are Most Accurate?». IEEE Spectrum (στα Αγγλικά). 15 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2022. 
  26. «False Negatives and Reinfections: the Challenges of SARS-CoV-2 RT-PCR Testing». asm.org. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2022.