Δεντρογέρακο
Το Δεντρογέρακο είναι είδος γνήσιου [2] γερακιού (γένος Falco), που απαντά και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική του ονομασία είναι Falco subbuteo , και περιλαμβάνει 2 υποείδη.[3]
| Δεντρογέρακο | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Eurasian Hobby (14574008925) (cropped).jpg | ||||||||||||||||
| Κατάσταση διατήρησης | ||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||||
| Falco subbuteo Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||||
| Υποείδη | ||||||||||||||||
|
Falco subbuteo streichi | ||||||||||||||||
Στην Ελλάδα απαντά το υποείδος F. s. subbuteo (Linnaeus, 1758). [3]
Ονοματολογία Επεξεργασία
Η λατινική ονομασία του είδους, πιθανότατα προέρχεται από τα συνθετικά sub (υπό, κοντά, περίπου).[4] και buteo (το γένος συγγενικού αρπακτικού).
Η ελληνική του ονομασία,[5] οφείλεται στη συνήθειά του να φωλιάζει στα δέντρα.
Γεωγραφική κατανομή Επεξεργασία
Το είδος εξαπλώνεται σε μία ζώνη του Βορείου Ημισφαιρίου, η οποία περιλαμβάνει όλη σχεδόν την Ευρώπη και εκτείνεται ανατολικά, δια μέσου της Ρωσίας μέχρι την Ιαπωνία, όπου έρχεται το καλοκαίρι και αναπαράγεται. Μετά το φθινόπωρο περνάει στην Αφρική ή στη νότιο Ασία, όπου και ξεχειμωνιάζει.
Για τον ελλαδικό χώρο, το δεντρογέρακο αποτελεί αποδημητικό είδος. Έρχεται δηλαδή τα καλοκαίρια για να αναπαραχθεί και φεύγει νωρίς το φθινόπωρο για την Αφρική, όπου και περνάει το χειμώνα.
Βιότοπος Επεξεργασία
Το δεντρογέρακο αρέσκεται να ζει σε περιοχές με αραιές συστάδες δέντρων, ελαιώνες, δασικές άκρες ή και καλλιεργημένες περιοχές.[6]
Προτιμώνται τα αραιά πεύκα και, σπανιότερα τα φυλλοβόλα ή παρόχθια δάση, ενώ σημαντική είναι η γειτνίαση με περιοχές κυνηγιού, δηλαδή ανοιχτά και ποικιλόμορφα τοπία.
Επίσης, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης, μπορεί να παρατηρηθεί σε θερμά και υγρά μέρη, κατάλληλα για εντομοφάγα πουλιά.[7]
Μορφολογία Επεξεργασία
Το δεντρογέρακο είναι ένα μικρό, κομψό γεράκι που, το πέταγμά του θυμίζει εκείνο του χελιδονιού. Τα φύλα είναι όμοια στην εμφάνιση, αν και το θηλυκό είναι ελαφρά μεγαλύτερο και βαρύτερο από το αρσενικό.
- Μήκος σώματος: (28)-30 έως 36-(39) εκατοστά.
- Άνοιγμα πτερύγων: (69)-76-(84) εκατοστά.[8][9]
- Βάρος: 150-208 γραμμάρια.[8]
Τα ενήλικα dεντρογέρακα έχουν σταχτοκυανόμαυρη ράχη και μαύρο κεφάλι, υπόλευκο λαιμό και μάγουλα και, μαύρο μουστάκι κάτω από τα μάτια. Κάτω επιφάνεια ανοιχτόχρωμη με σκούρες ραβδώσεις και, χαρακτηριστικά ξανθοκόκκινα πούπουλα στους ταρσούς.[6]
Το κήρωμα και τα πόδια είναι κίτρινα.
Τροφή Επεξεργασία
Το δεντρογέρακο έχει ως βασική του διατροφή τα μεγάλα έντομα και τα μικρά πτηνά. Από τα πρώτα, προτιμάει τα οδοντόγναθα (λιβελούλες), ιδιαίτερα όταν τριγυρίζει σε στάσιμα νερά, ενώ μπορεί να στραφεί και στα σκαθάρια ή και στα υμενόπτερα (μυρμήγκια, τερμίτες), ιδιαίτερα κατά τη διαχείμασή του στην Αφρική.[10]
Από τα πουλιά, η βασική του προτίμηση είναι οι κορυδαλλοί, αλλά επιτίθεται και σε μεγαλύτερα πουλιά, όπως οι τσίχλες και τα χελιδόνια. Σπανιότερα, στρέφεται σε τρωκτικά ή νυχτερίδες.[7]
Είναι ένας εξαιρετικός κυνηγός, με άριστες πτητικές ικανότητες, που συλλαμβάνει τα θηράματά του εν πτήσει. Κυνηγάει μέχρι αργά το βράδυ, συνήθως μόνος του.
Αναπαραγωγή Επεξεργασία
Το Δεντρογέρακο επιστρέφει τον Απρίλιο από τους τόπους διαχείμασής του, ενώ η αναπαραγωγή πραγματοποιείται από τον Μάιο έως τις αρχές Ιουνίου.
Όπως μαρτυρά η ονομασία του, φωλιάζει σχεδόν πάντοτε σε δέντρα, χρησιμοποιώντας παλαιότερες φωλιές από κορακοειδή (καρακάξες, κουρούνες, κ.ο.κ.), ή τρύπες από σκίουρους.[11]
.jpg)
Η γέννα περιλαμβάνει (1)-2-3-(4) αυγά, σε διαστήματα 2 έως 3 ημερών μεταξύ τους. Η επώαση γίνεται κυρίως από το θηλυκό και διαρκεί 28 ημέρες. Οι νεοσσοί τρέφονται την πρώτη εβδομάδα από το κυνήγι του αρσενικού, ενώ κατόπιν συμμετέχει και το θηλυκό. Βγάζουν φτερά στις 2-3 εβδομάδες και πετάνε στις 28-32 ημέρες, ενώ παραμένει άγνωστη η περίοδος που είναι εξαρτημένα από τους γονείς τους[11].
Κατάσταση πληθυσμού Επεξεργασία
Ενώ, γενικά, ο ευρωπαϊκός πληθυσμός βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση[12], η κατάσταση του ελληνικού πληθυσμού εμπνέει ανησυχία. Το δεντρογέρακο φωλιάζει σε μικρούς αριθμούς στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα, που βαίνουν συνεχώς μειούμενοι. Αυτό οφείλεται κυρίως στην καταστροφή των βιοτόπων του και στην υλοτομία, αλλά και στη χρήση εντομοκτόνων φαρμάκων και στη λαθροθηρία.
Το dεντρογέρακο, λόγω των εξαιρετικών πτητικών και κυνηγετικών του ικανοτήτων, αποτελεί ένα από τα πτηνά προτίμησης στην ιερακοθηρία.
Άλλες ονομασίες Επεξεργασία
Το δεντρογέρακο απαντάται στον ελλαδικό χώρο και με τις ονομασίες Δεντρογέρακας, Κορυδαλοθήρας, Κορυδαλοκυνηγός, Γερακάκι και Πέρκνος (Άνδρος, Νάξος).
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Howard & Moore, p. 94
- ↑ Σύμφωνα με τον Β. Κιόρτση, τέως καθηγητή Ζωολογίας του πανεπιστημίου Αθηνών, («Πάπυρος Λαρούς-Μπριτάνικα», τόμος 16, λήμμα Γεράκι)
- ↑ 3,0 3,1 Howard and Moore, p. 96
- ↑ http://www.archives.nd.edu/cgi-bin/wordz.pl?keyword=sub
- ↑ κατά Καννέλη
- ↑ 6,0 6,1 Κιόρτσης
- ↑ 7,0 7,1 Χανδρινός & Δημητρόπουλος, σ. 126
- ↑ 8,0 8,1 Χανδρινός & Δημητρόπουλος, σ. 190
- ↑ Bertel Bruun, p. 88
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2013.
- ↑ 11,0 11,1 Harrison, p. 111
- ↑ Dietrich Fiuczynski: Der Baumfalke. Neue Brehm-Bücherei, Bd. 575. A. Ziemsen Verlag. Wittenberg Lutherstadt 1988, ISBN 3-89432-229-2
Πηγές Επεξεργασία
- Howard and Moore, Checklist of the Birds of the World, 2001.
- Collin Harrison, Nests, Eggs and Nestlings Of British and European Birds, Collins, 1988.
- Christopher Perrins, Birds of Britain and Europe, Collins 1987.
- Bertel Bruun, Birds of Britain and Europe, Hamlyn 1980.
- Ιωάννη Όντρια, Πανίδα της Ελλάδας, τόμος Πτηνά.
- «Πάπυρος Λαρούς-Μπριτάνικα», τόμος 16, λήμμα Γεράκι (Β.Κιόρτσης)
- Α.Κανέλλη-W.Bauer, Τα ονόματα των πουλιών της Ελλάδας, Ε.Ο.Σ. Αθήνα, 1973.
- Γ. Χανδρινού-Α. Δημητρόπουλου, Αρπακτικά Πουλιά της Ελλάδας, εκδόσεις Ευσταθιάδη, Αθήνα, 1982.
- Ντίνου Απαλοδήμου, Λεξικό των ονομάτων των πουλιών της Ελλάδας, 1988.