Διακήρυξη του Βερολίνου για την Ανοιχτή Πρόσβαση στη Γνώση των Θετικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών
Η Διακήρυξη του Βερολίνου για την Ανοιχτή Πρόσβαση στη Γνώση των Θετικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών (αγγλικά: Berlin Declaration on Open Access to Knowledge in the Sciences and Humanities) είναι μια σημαντική διεθνής διακήρυξη για την ανοικτή πρόσβαση και την πρόσβαση στη γνώση. Προέκυψε από ένα συνέδριο πάνω στην ανοικτή πρόσβαση που φιλοξενήθηκε το 2003 στο Harnack-Haus, στο Βερολίνο, από την Εταιρεία Μαξ Πλανκ.[1]
Υπόβαθρο Επεξεργασία
Η Διακήρυξη του Βερολίνου ήταν το τρίτο σημαντικό γεγονός για την ίδρυση του κινήματος ανοικτής πρόσβασης, μετά την Πρωτοβουλία Ανοικτής Πρόσβασης της Βουδαπέστης του 2002 και την Διακήρυξη της Βηθεσδά για την Εκδοτική Δραστηριότητα Ανοικτής Πρόσβασης του 2003. Ο Πίτερ Σούμπερ έχει αναφέρει τα τρία γεγονότα συνοπτικά ως ο "ορισμός BBB" της ανοικτής πρόσβασης, καθώς αλληλοεπικαλύπτονται και τροφοδοτούν με πληροφορίες το ένα το άλλο.[2]
Η διακήρυξη προετοιμάστηκε σε ένα συνέδριο του 2003 που έγινε από την Εταιρεία Μαξ Πλανκ και το πρότζεκτ "Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Κληρονομιά στο Διαδίκτυο" (European Cultural Heritage Online, ECHO). Το συνέδριο παρακολούθησαν πάνω από 120 πολιτιστικοί και πολιτικοί οργανισμοί από όλο τον κόσμο.[1]
Διακήρυξη Επεξεργασία
Η διακήρυξη καθεαυτή δημοσιεύτηκε στις 22 Οκτωβρίου 2003. Αναγνωρίζοντας την αυξανόμενη σημασία του διαδικτύου και προηγούμενες συζητήσεις σχετικά με την ανάγκη διασφάλισης της ανοικτής πρόσβασης, η διακήρυξη παρείχε τον εξής ορισμό των συνεισφορών ανοικτής πρόσβασης:
Οι συνεισφορές ανοικτής πρόσβασης πρέπει να πληρούν δύο συνθήκες:
1. Ο/Οι συγγραφέας/είς και ο/οι κάτοχος/οι των δικαιωμάτων τέτοιου είδους συνεισφορών παραχωρεί/ούν σε όλους τους χρήστες ένα δωρεάν, ανέκκλητο, παγκόσμιο δικαίωμα πρόσβασης, καθώς και την άδεια αντιγραφής, χρήσης, διανομής, μεταβίβασης και δημόσιας προβολής ενός έργου και της δημιουργίας και διανομής παράγωγων έργων, σε οποιοδήποτε ψηφιακό μέσο και για οποιονδήποτε υπεύθυνο σκοπό, υποκείμενο σε αρμόζουσα απόδοση της συγγραφικής δημιουργίας (οι θεσμοί της κάθε κοινωνίας θα συνεχίσουν να παρέχουν το μηχανισμό επιβολής της αρμόζουσας απόδοσης και υπεύθυνης χρήσης του δημοσιευμένου έργου, όπως κάνουν σήμερα), καθώς και το δικαίωμα να παράγουν μικρό αριθμό έντυπων αντιγράφων για προσωπική τους χρήση.
2. Μια πλήρης έκδοση ενός έργου και όλου του συμπληρωματικού υλικού του, συμπεριλαμβανομένου ενός αντιγράφου της άδειας όπως δηλώθηκε παραπάνω, σε μια κατάλληλη τυποποιημένη ηλεκτρονική μορφή κατατίθεται (και ως εκ τούτου δημοσιεύεται) σε τουλάχιστον ένα διαδικτυακό αποθετήριο που χρησιμοποιεί τα κατάλληλα τεχνικά πρότυπα (όπως είναι οι προδιαγραφές των Αρχείων Ανοικτής Πρόσβασης/Open Archive), το οποίο υποστηρίζεται και συντηρείται από ένα ακαδημαϊκό ίδρυμα, μια ακαδημαϊκή κοινότητα, μια κυβερνητική υπηρεσία ή άλλον αναγνωρισμένο οργανισμό που επιζητά να καταστήσει δυνατή την ανοιχτή πρόσβαση, τη χωρίς περιορισμούς διανομή, τη διαλειτουργικότητα και τη μακροπρόθεσμη αρχειοθέτηση.
Σύμφωνα με τη διακήρυξη, επίσης, οι ερευνητές και τα ιδρύματα ενθαρρύνονται να δημοσιεύουν τις εργασίες τους σύμφωνα με τις αρχές αυτές, να συνηγορούν για την ανοικτή πρόσβαση και να βοηθούν στην ανάπτυξη και την αξιολόγηση των ανοικτών εργαλείων και μέτρων που σχετίζονται με την πρόσβαση.[3]
Επίδραση Επεξεργασία
Σε συνέχεια του συνεδρίου το 2005, η διακήρυξη αποκρυσταλλώθηκε σε δύο βασικές αρχές: οι υπογράφοντες πρέπει να απαιτούν από τους ερευνητές να καταθέτουν αντίγραφο της εργασίας τους σε ένα αποθετήριο ανοικτής πρόσβασης και να ενθαρρύνουν τη δημοσίευση της εργασίας σε περιοδικά ανοικτής πρόσβασης, όταν τα μέσα αυτά είναι διαθέσιμα. Σήμερα αυτές οι δύο έννοιες συχνά αποκαλούνται «Πράσινη ΑΠ» (Ανοικτή Πρόσβαση) και «Χρυσή ΑΠ» αντίστοιχα, ενώ οι δύο αρχές σε συνδυασμό αναφέρονται ως εντολή ανοικτής πρόσβασης.[4]
Το 2013, για την 10η επέτειο της διακήρυξης, δόθηκε στη δημοσιότητα μια δήλωση αποστολής, με την οποία καθοριζόταν ως στόχος η διασφάλιση της δημοσίευσης του 90% των ερευνητικών εργασιών σε μοντέλα ανοικτής πρόσβασης.[5]
Το 2015, τη Διακήρυξη του Βερολίνου προσυπέγραφαν περισσότερα από 500 συμβαλλόμενα μέρη.[6]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 «Berlin Conferences». Max Planck Society.
- ↑ Suber, Peter (2012). Open Access (PDF). MIT Press. σελίδες 7–8. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 7 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ «Berlin Declaration». Max Planck Society. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ Jacobs, Neil, επιμ. (2006). Open Access: Key Strategic, Technical and Economic Aspects. Elsevier. σελίδες 17–18.
- ↑ «Mission Statement». Max Planck Society.
- ↑ «Signatories». Max Planck Society.