Δολοφονία του Γκάμπριελ Ναρουτόβιτς

Ο Γκάμπριελ Ναρούτοβιτς, ο πρώτος πρόεδρος της Πολωνίας μετά την ανάκτηση της ανεξαρτησίας της, δολοφονήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 1922, πέντε μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ενώ βρισκόταν σε έκθεση στην γκαλερί Ζακιέτα στη Βαρσοβία[1], από τον καλλιτέχνη και κριτικό τέχνης Ελίγκιους Νιεβιάντομσκι.

Τιμητική φρουρά στη κηδεία του Ναρούτοβιτς

Φόντο Επεξεργασία

Η Πολωνία ανέκτησε την ανεξαρτησία της το 1918 στον απόηχο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Λίγο αργότερα, ο Γκάμπριελ Ναρούτοβιτς, καθηγητής μηχανικής, έγινε ένας από τους αριστερούς ηγέτες της Δίαιτας (πολωνικό κοινοβούλιο).[2] Μετά το Σύνταγμα της Πολωνίας του Μαρτίου 1921 και τις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου 1922, ο Ναρούτοβιτς εξελέγη πρώτος πρόεδρος της Πολωνίας στη πολωνική προεδρική εκλογή στις 9 Δεκεμβρίου 1922.[3] Η εκλογή του δεν έγινε δεκτή από την ακροδεξιά εθνικιστική φατρία εντέτσια, η οποία οργάνωσε μια σειρά από διαμαρτυρίες.[3] Η επικείμενη δολοφονία του Ναρούτοβιτς ήταν το αποκορύφωμα μιας επιθετικής δεξιάς και αντισημιτικής εκστρατεία προπαγάνδας που τον δυσφημούσε. Στο φόντο των διαδηλώσεων ονομαζόταν από ένα εχθρικό τύπο, άθεος, Μασόνος και Εβραίος.[4][3][5]

 
Ο Ναρούτοβιτς το 1922

Δολοφονία Επεξεργασία

Πέντε ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ενώ συμμετείχε σε μια έκθεση τέχνης στην Εθνική Γκαλερί Τέχνης Ζακιέτα της Βαρσοβίας, ο Ναρούτοβιτς δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης με Βρετανό απεσταλμένο.[6][2] Ο δολοφόνος ήταν ένας ζωγράφος, ο Ελίγκιους Νιεβιάντομσκι, ο οποίος τον πυροβόλησε τρεις φορές.[7]

Επακόλουθα Επεξεργασία

Ο Νιεβιάντομσκι είχε διασυνδέσεις με το δεξιό Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα.[6] Κατά τη διάρκεια της δίκης ο Νιεβιάντομσκι δήλωσε ότι ήθελε να σκοτώσει αρχικά τον Γιούζεφ Πιουσούτσκι, αλλά δολοφονώντας τον σύμμαχο του Ναρούτοβιτς, ήταν "ένα βήμα στον αγώνα για την πολωνικότητα και για το έθνος."[6] Ο Νιεβιάντομσκι καταδικάστηκε σε θάνατο. Η εκτέλεση του έλαβε χώρα έξω από την Ακρόπολη της Βαρσοβίας στις 31 Ιανουαρίου.[8] Μέρος της δεξιάς ονόμασε τον Νιεβιάντομσκι ήρωα. Ο εθνικιστικός τύπος και μερικοί ιστορικοί παρουσίαζαν τον Νιεβιάντομσκι με θετική ματιά, γράφοντας για την "ηρωική στάση", τις "ιερές πεποιθήσεις και το "πατριωτικό καθήκον" .[6][9] Μέσα σε λίγους μήνες, ο τάφος του έγινε ιερό της δεξιάς και "περισσότερα από τριακόσια μωρά που βαφτίστηκαν στη Βαρσοβία είχαν το ασυνήθιστο όνομα Ελίγκιους".[8]

Η δολοφονία του πρώτου προέδρου της Δεύτερης πολωνικής Δημοκρατίας και η οργισμένη σφυγμομέτρηση εναντίον του αποκάλυψε την ματαιότητα των δημοκρατικών μηχανισμών στην Πολωνία.[3][7]

Η δολοφονία του Ναρούτοβιτς ήταν έμπνευση και βασικό θέμα για μια σειρά από έργα.[10] Αυτό περιλαμβάνουν την ταινία του 1977 Θάνατος του Προέδρου (πολωνικά: Śmierć prezydenta), σε σκηνοθεσία του Γιέρζι Καβαλέροβιτς, και τον πίνακα "Ναρούτοβιτς" του Βίλχελμ Σάσναλ του 2003.[10]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

  • Πολωνικός εθνικισμός

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Watt, σελ. 168.
  2. 2,0 2,1 president.pl, ¶ 1–4.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Biskupski, Wróbel et al., σελίδες 131–133.
  4. Michlic, σελίδες 125–126.
  5. Newton, σελ. 357.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 Michnik, σελ. 79.
  7. 7,0 7,1 Bojarska, σελ. 341.
  8. 8,0 8,1 Watt, σελ. 195.
  9. Bojarska, σελ. 350.
  10. 10,0 10,1 Le Nart, ¶ 1–6.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία