Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο

Το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο (αρκτ.: Ε.ΛΑ.Μ.) είναι εθνικιστικό κυπριακό πολιτικό κόμμα, που τοποθετείται στην άκρα δεξιά του πολιτικού φάσματος. Πρόεδρός του είναι ο Χρίστος Χρίστου και ιδρύθηκε το 2008.

Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο
Πρόεδρος	Χρίστος Χρίστου
Αναπληρωτής Πρόεδρος	Πέτρος Κουντουρέσιης
Αντιπρόεδροι	Μάριος Βασιλείου Μιχάλης Μιχαήλ Στέλιος Νεάρχου
Εκπρόσωπος Τύπου	Γεάδης Γεάδη
Ίδρυση	2008
Έδρα	Νάξου 1, Λευκωσία
Πτέρυγα νεολαίας	Μέτωπο Νεολαίας
Ιδεολογία	Εθνικισμός Προστατευτισμός Αντι-μετανάστευση Εθνικός συντηρητισμός Ευρωσκεπτικισμός Προνοιακός σωβινισμός Λαϊκισμός
Πολιτικό φάσμα	Ακροδεξιά
Χρώματα	Μαύρο      Γαλάζιο
Βουλή των Αντιπροσώπων	3 / 56
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο	0 / 6
Δημοτικά Συμβούλια	7 / 478
Ιστότοπος
www.elamcy.com
Πολιτικό σύστημα Κύπρου Πολιτικά κόμματα Εκλογές

Εκπροσωπείται στη Βουλή των Αντιπροσώπων από τρεις βουλευτές.

Ιστορικό

Ίδρυση

Το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο ιδρύθηκε το 2008. Αρχικά επιχειρήθηκε να εγγραφεί στο μητρώο κομμάτων του Υπουργείου Εσωτερικών ως «Χρυσή Αυγή-πυρήνας Κύπρου», όμως δεν έγινε δεκτό και υποβλήθηκε ξανά αίτηση ως «Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο».

2008-2018

Το ΕΛΑΜ ξεκίνησε μετά την ίδρυση του ως ένα μικρό κόμμα, λαμβάνοντας μόλις 0,22% στις ευρωεκλογές του 2009. Το 2016, στις βουλευτικές εκλογές, το ΕΛΑΜ κατάφερε να εισέλθει στη βουλή λαμβάνοντας 3,71% των ψήφων και να εκλέξει δύο βουλευτές.

Μετά την είσοδο του ΕΛΑΜ στη Βουλή, κλήθηκε να συμμετάσχει στο Εθνικό Συμβούλιο υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη. Ωστόσο, στις 5 Δεκεμβρίου και με αφορμή τις εξελίξεις στο Κυπριακό, ο Χρίστος Χρίστου ανακοίνωσε την αποχώρηση του κόμματος από το Εθνικό Συμβούλιο, δηλώνοντας ότι "ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αθετεί τις κόκκινες γραμμές του, μετατρέποντας το εθνικό ζήτημα σε προσωπική του υπόθεση".

Στις 10 Φεβρουαρίου 2017 εγκρίθηκε από τη Βουλή τροπολογία του ΕΛΑΜ που αφορούσε τη συμπερίληψη του Ενωτικού Δημοψηφίσματος του 1950 στις επετείους όπου γίνεται ανάγνωση μηνυμάτων, καθώς και ολιγόλεπτη συζήτηση στην τάξη προκαλώντας μια μικρή κρίση στις συνομιλίες για λύση του Κυπριακού.

2018-σήμερα

Για τις προεδρικές εκλογές του 2018, το ΕΛΑΜ κατήλθε αυτόνομα, με δικό του υποψήφιο, τον αρχηγό του Χρίστο Χρίστου. Η υποψηφιότητα Χρίστου κατετάγη τέταρτη, μεταξύ εννιά υποψηφίων. Συγκεκριμένα, έλαβε 21.841 ψήφους και 5,65%. Στον δεύτερο γύρο αποφάσισε την ψήφο κατά βούληση. Το ΕΛΑΜ δήλωσε ικανοποιημένο καθώς κατάφερε να αυξήσει τον αριθμό των ψήφων του και να καταλάβει την τέταρτη θέση. Το ποσοστό του ΕΛΑΜ στις εκλογές είναι ενδεικτικό της ριζοσπασικοποίησης του αντι-ομοσπονδιακού χώρου.

Στις ευρωεκλογές του 2019 το ΕΛΑΜ συνέχισε να αυξάνει τα ποσοστά του. Έλαβε ποσοστό 8,25% ανά το παγκύπριο, συνολικά 23.167 ψήφους. Παρά όμως την αυξητική του πορεία, δεν κατάφερε τελικά να εκλέξει ευρωβουλευτή.

Η άνοδος του ΕΛΑΜ

Το ΕΛΑΜ γνώρισε ταχεία άνοδο μετά την ίδρυσή του το 2008, γεγονός που κίνησε το ενδιαφέρον των ερευνητών. Σύμφωνα με τον Γιάννο Κατσουρίδη, σε άρθρο το οποίο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal South European Society and Politics το 2013, το ΕΛΑΜ κατάφερε να αναδυθεί ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης του 2013, την αυξημένη ανεργία και την κρίση αξιοπιστίας των πολιτικών κομμάτων Πηγές για να κινητοποιηθεί η ακροδεξιά στην Κύπρο υπήρξε το Κυπριακό πρόβλημα και αντιτουρκικά και αντικομμουνιστικά αισθήματα στο νησί. Όμως το ΕΛΑΜ κατάφερε να εντάξει και σύγχρονα πρόβλημα στην ατζέντα του, όπως η μετανάστευση Η Εκκλησία της Κύπρου, σύμφωνα πάλι με τον Κατσουρίδη, βοήθησε την άνοδο του ΕΛΑΜ, αφού δικαιολόγησε το ξενοφοβικό προφίλ του. Για παράδειγμα, ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου δήλωσε σε συνέντευξη πως οι απόψεις του ΕΛΑΜ, ιδίως όσον αφορά τη μετανάστευση, είναι και δικές του απόψεις. Επίσης χαρακτήρισε τα μέλη του ΕΛΑΜ ως «μορφωμένα άτομα με ειλικρινές ενδιαφέρον για τη χώρα» Βοήθεια το ΕΛΑΜ έλαβε και από τον Σύνδεσμο Αγωνιστών ΕΟΚΑ

Σύμφωνα με τη Χριστίνα Αγαπίου, σε άρθρο το οποίο δημοσιεύτηκε το 2008, η ίδρυση του ΕΛΑΜ δεν συνδέεται με άλλα νεοναζιστικά κινήματα στην Ευρώπη, αφού το σημείο κλειδί της ύπαρξης του ΕΛΑΜ δεν είναι το ίδιο με τα τυπικά χαρακτηριστικά ακροδεξιών ευρωπαϊκών κομμάτων αλλά αφορά κυρίως την αντιομοσπονδιακή του πολιτική και την ισχυρή του αντίθεση με τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία ως πλαίσιο λύσης για το Κυπριακό, προτείνοντας μία διαφορετική πορεία.

Ιδεολογία και θέσεις

Η ιδεολογία του ΕΛΑΜ είναι ο εθνικισμός και φέρει τα τυπικά χαρακτηριστικά των συγχρόνων ακροδεξιών κομμάτων (εναντίον της μετανάστευσης και αντικομμουνισμός). Αποτελούν συνέχεια του ριζοσπαστικού εθνικιστικού κινήματος που ρίζωσε στην Κύπρο στις αρχές του 20ου αιώνα. Συνεχίζουν με τον ίδιο αντιτουρκισμό. Άλλα ιδεολογικά χαρακτηριστικά του ΕΛΑΜ είναι ο μιλιταρισμός, ο απολυταρχισμός, η ξενοφοβία-ιδίως η ισλαμοφοβία, και η εναντίωση στον μοντερνισμό.

Στο Κυπριακό οι θέσεις τους είναι μαξιμαλιστικές. Η επίσημη θέση τους στο Κυπριακό είναι η απόρριψη της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας στην οποία αντιπροτείνουν τη συνέχιση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτή η θέση αποτελεί απομάκρυνση από τον ιστορικό στόχο του ενωτικού κινήματος της Κύπρου, έναν στόχο τον οποίο είχαν εκφράσει προηγούμενες εθνικιστικές οργανώσεις όπως η ΕΟΚΑ, η ΕΟΚΑ Β' και φυσικά ο Γεώργιος Γρίβας. Με την επιλογή του ενιαίου κράτους έναντι της ΔΔΟ προκρίνουν ένα πλεονέκτημα στους Ελληνοκύπριους απέναντι στους Τουρκοκύπριους. Ο πολιτικός εθνικισμός του ΕΛΑΜ συνοδεύεται από εξιδανίκευση του παρελθόντος με ταυτόχρονη αποσιώπηση εγκλημάτων που έχουν διαπράξει εθνικιστές της Κύπρου κατά Τουρκοκύπριων ή Αριστερών.

Σύμφωνα με τη Fabienne H. Baider, το ΕΛΑΜ έχει τέτοια ρητορική, ώστε να παρουσιάζει κάθε ξένη παρουσία ως απειλή. Σύμφωνα με τον Γιάννη Κατσουρίδη, το ΕΛΑΜ ασκεί ρητορική μίσους προσπαθώντας να παρουσιάσει ως ξένους τους τουρκοκύπριους. Για αυτό, εξηγεί ο Κατσουρίδης, θέτει σε εισαγωγικά τη λέξη κύπριος στη σύνθετη λέξη τουρκο"κύπριος", υποδηλώνοντας πως δεν είναι αληθινοί κύπριοι. Στον οικονομικό τομέα υποστηρίζουν κλειστό οικονομικό μοντέλο, όπου αυτοί που πρέπει να κερδίζουν από την οικονομία είναι οι ιθαγενείς (ελληνοκύπριοι) και όχι οι ξένοι (τουρκοκύπριοι). Επίσης, δεν περιόρισε τη ρητορική του μετά την επίθεση στον Ταλάτ, στη Λεμεσό το 2014.

Αποτελέσματα εκλογών

Βουλή των Αντιπροσώπων

Έτος	Αρχηγός κόμματος	Αριθμός ψήφων	Ποσοστό ψήφων	Έδρες	Θέση
2011	Χρίστος Χρίστου	4.056	1,08%	0 / 56	7η
2016	Χρίστος Χρίστου	13.040	3,71%	2 / 56	8η
2021	Χρίστος Χρίστου	24.255	6,78%	4 / 56	4η

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Έτος	Αρχηγός κόμματος	Αριθμός ψήφων	Ποσοστό ψήφων	Έδρες	Θέση	Ομάδα
2009	Χρίστος Χρίστου	663	0,22%	0 / 6	9η	-
2014	Χρίστος Χρίστου	6.957	2,69%	0 / 6	7η	-
2019	Χρίστος Χρίστου	23.167	8,25%	0 / 6	5η	-

Πρόεδρος της Δημοκρατίας

Έτος	Υποψήφιος		Α' γύρος			Β' γύρος
			Ψήφοι	%	Αποτέλεσμα	Ψήφοι	%	Αποτέλεσμα
2013		Γιώργος Χαραλάμπους	3.899	0,88	4η θέση	στήριξη σε κανέναν
2018		Χρίστος Χρίστου	21.846	5,65	4η θέση	ψήφος κατά βούληση
2023		Χρίστος Χρίστου	23.988	6,04	4η θέση	ψήφος κατά βούληση, στήριξη σε κανέναν αλλά κυρίως εναντίον του Μαυρογιάννη

Κοινοβουλευτική Ομάδα

Βουλή των Αντιπροσώπων

ΙΒ' Κοινοβουλευτική Περίοδος

Μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2021, το Ε.ΛΑ.Μ. εξέλεξε τέσσερις βουλευτές. Η σύνθεση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας ήταν η εξής:

• Λευκωσία: Χρίστος Χρίστου
• Λεμεσός: Ανδρέας Θεμιστοκλέους
• Αμμόχωστος: Λίνος Παπαγιάννης
• Λάρνακα: Σωτήρης Ιωάννου

Ο Θεμιστοκλέους διαγράφηκε τον Οκτώβρη του 2021, για αναρμοστες συμπεριφορές.

Σχέσεις με άλλα κόμματα και οργανώσεις

Το ΕΛΑΜ ιδρύθηκε ως το παράρτημα της Χρυσής Αυγής στην Κύπρο, όταν η Χρυσή Αυγή ήταν σε άνοδο στην Ελλάδα. Το ΕΛΑΜ μέχρι το 2019 διατηρούσε πολιτικές επαφές με το Λαϊκό Σύνδεσμο Χρυσή Αυγή. Ο πρόεδρος του ΕΛΑΜ Χρίστος Χρίστου σε συνέντευξη του δήλωσε ότι το κόμμα είναι η Χρυσή Αυγή της Κύπρου, ενώ στελέχη της Χρυσής Αυγής, με δηλώσεις τους, έχουν επιβεβαιώσει αυτήν την άποψη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρόεδρος του ΕΛΑΜ, Χρίστος Χρίστου, αποτελεί προσωπική επιλογή του Νίκου Μιχαλολιάκου. Οταν διεξαγόταν η δίκη της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα, το ΕΛΑΜ συμμετείχε σε εκδηλώσεις διαμαρτυρίας έξω από την Ελληνική Πρεσβεία στη Λευκωσία. Μετά την καταδίκη της Χρυσής Αυγής, το ΕΛΑΜ διέκοψε τις σχέσεις μαζί με τη μητρική οργάνωση.

Επιπλέον, το ΕΛΑΜ συνδέεται με άλλες 11 οργανώσεις στο εξωτερικό, όπως τη Νέα Δύναμη στην Ιταλία και το Εθνικοδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας στη Γερμανία, κόμματα τα οποία θεωρούνται ως ακροδεξιά και νεο-φασιστικά.

Το ΕΛΑΜ έχει σχέσεις και επηρεάζει οπαδούς, όπως τους οργανωμένους του ΑΠΟΕΛ (Ultras), της Ανόρθωσης, και του Απόλλωνα. Στις κερκίδες, το κάψιμο της τούρκικης σημαίας και αντιτουρκικά συνθήματα είναι συχνά.

Κριτική

Η κριτική στο ΕΛΑΜ για το Κυπριακό πρόβλημα εδράζεται στο ότι δεν δέχεται βασικούς πυλώνες της Συμφωνίας Ζυρίχης-Λονδίνου, οι οποίες καθορίζουν το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας· κυριότερα δεν δέχονται ότι οι τουρκοκύπριοι θα συνιστούν κοινότητα, αλλά απαιτούν να ορίζονται ως μειονότητα. Το ΕΛΑΜ παρουσιάζει ως ξένους τους τουρκοκύπριους και για αυτό, θέτει σε εισαγωγικά τη λέξη κύπριος στη σύνθετη λέξη τουρκο"κύπριος", υποδηλώνοντας πως δεν είναι αληθινοί κύπριοι.

Ο Στρατής Ευθυμίου, στην έρευνα του για τον μιλιταρισμό στην Κύπρο, σχολιάζει πως το ΕΛΑΜ προωθεί την ιδέα του μιλιταρισμού, της αρρενωπότητας και πως πεποίθηση του ΕΛΑΜ είναι πως αυτοί θα φέρουν εις πέρας τον «εθνικό αγώνα» για να διώξουν τον κατακτητή.

Πηγές

• Akgün, Sibel (2019). «The Construction of Turkish and Greek Identity in Cyprus: The Enosis Referendum of 15th January 1950». Journal of Mediterranean Studies 28 (1): 75–89. ISSN 2523-9465. https://muse.jhu.edu/article/738269/summary. Ανακτήθηκε στις 2020-01-07. 
• Baider, Fabienne (2017). «Analyzing the adaptation of mainstream supremacist concepts to a local socio-historical context (ELAM in Cyprus)». Journal of Language Aggression and Conflict: 178 –204. doi:10.1075/jlac.5.2.02bai. 
• Charalampous, Giorgos (2015). The European Far Right: Historical and Contemporary Perspectives. PRIO Cyprus Centre & Friedrich-Ebert-Stiftung. ISBN 978-82-7288-661-4. 
• Efthymiou, Stratis Andreas (2019). Nationalism, Militarism and Masculinity in Post-Conflict Cyprus. Springer. ISBN 978-3-030-14702-0. 
• Ellinas, Antonis. «The Rise of Golden Dawn: The New Face of the Far Right in Greece». South European Society and Politics, special issue: Protest Elections and Challenger Parties: Italy and Greece in the Economic Crisis (Taylor and Francis) 18 (4): 543-565. doi:https://doi.org/10.1080/13608746.2013.782838. 
• Grigoriadis, Ioannis (2018 (SWP Comments 11/2018)). Cyprus after elections: recapturing the Crans Montana momentum for peace negotiations. Berlin. http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:0168-ssoar-56734-7. 
• Hatzidaki, Ourania (26 Ιουλίου 2017). Greece in Crisis: Combining critical discourse and corpus linguistics perspectives. John Benjamins Publishing Company. ISBN 978-90-272-6568-5. 
• Katsourides, Yiannos (December 2013). «Determinants of extreme right reappearance in Cyprus: The National Popular Front (ELAM), Golden Dawn's sister party». South European Society and Politics, special issue: Protest Elections and Challenger Parties: Italy and Greece in the Economic Crisis (Taylor and Francis) 18 (4): 567–589. doi:10.1080/13608746.2013.798893. https://dx.doi.org/10.1080/13608746.2013.798893. 
• Katsourides, Yiannos (2018). «Historical legacies and political agency: hate speech in contemporary Cyprus». Nations and Nationalism. 
• Samaras, George (2021). «Cyprus: what is Elam, the far-right nationalist party seeking success after the demise of Golden Dawn?». The conversation. https://kclpure.kcl.ac.uk/portal/files/158264492/theconversation.com_Cyprus_what_is_Elam_the_far_right_nationalist_party_seeking_success_after_the_demise_of_GoldenDawn.pdf.