Μονή Παμμακάριστου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
επέκταση |
||
Γραμμή 2:
Η '''Μονή Παμμακάριστου'''<ref>'''Παμμακάριστος''' είναι προσωνύμιο της [[Θεοτόκος|Θεοτόκου]] (εκ του ''παν + μακαριστός'')</ref> είναι ιστορική Μονή στη [[Κωνσταντινούπολη]].
Κτίσθηκε το [[1294]] στον πέμπτο λόφο της πόλης πάνω από το [[Φανάρι]] από τον Μιχαήλ Γλαβά Δούκα Ταρχανιώτη, πρωτοστράτορα του Αυτοκράτορα [[Ανδρόνικος Β'|Ανδρόνικου Β' Παλαιολόγου]]. Κατ' άλλη άποψη ιστορικών και αρχαιολόγων, το 1294 ανακαινίστηκε παλαιότερη κατασκευή, ίσως του 8ου αιώνα, ενώ άλλοι συνδέουν το ναό με τον [[Μιχαήλ Ζ'|Μιχαήλ Ζ' Δούκα]] ή το μέγα δομέστιχο και κουροπαλάτη Ιωάννη Κομνηνό (11ος αιώνας).
Μετά την [[Άλωση της Κωνσταντινούπολης]] παρέμεινε στα χέρια των Ελλήνων. Λέγεται μάλιστα ότι εκεί συναντήθηκε ο Πατριάρχης [[Γεννάδιος Σχολάριος]] με τον [[Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής|Μωάμεθ τον Πορθητή]], προκειμένου να παραχωρηθούν προνόμια στο Πατριαρχείο. Από το [[1456]] χρησίμευσε ως έδρα του [[Οικουμενικό Πατριαρχείο|Οικουμενικού Πατριαρχείου]] και εκτίθεντο εκεί πολύτιμα σκεύη και ιερά λείψανα. Το [[1587]], ο [[Σουλτάνος]] [[Μουράτ Γ']] μετέτρεψε την Παμμακάριστο σε μουσουλμανικό τέμενος και το ονόμασε «Φετχιέ Τζαμί» (''Fethiye Camii''= τέμενος της Νίκης, ως ανάμνηση της κατάκτησης της [[Γεωργία|Γεωργίας]] και του [[Αζερμπαϊτζάν]]). Τότε, τα ιερά σκεύη και λείψανα μεταφέρθηκαν στο Ναό της Θεοτόκου Παραμυθίας στο Βλαχ Σεράι, όπου μετεγκαταστάθηκε το Πατριαρχείο.
Στην Ιερή αυτή Μονή έχουν ταφεί ο Αυτοκράτορας [[Αλέξιος Α' Κομνηνός]] καθώς και η κόρη του [[Άννα Κομνηνή]]. Σώζονται πολλά και θαυμάσια μωσαϊκά. Από το [[1951]] που ξεκίνησαν οι φιλότιμες προσπάθειες των Αμερικανών βυζαντινολόγων συντηρητών ήλθαν στο φως άριστης τέχνης ενδιαφέροντα μωσαϊκά μεταξύ των οποίων και το λεγόμενο «Δέηση». Επίσης στο τέμενος αυτό έγιναν και πολλές εργασίες - παρεμβάσεις αρχιτεκτονικής υποστήριξης και συντήρησης. Σήμερα έχει μετατραπεί σε Μουσείο.▼
[[Image:Istanbul - Chiesa Pammacaristos (Fetiye camii) - Cupola - Foto G. Dall'Orto 26-5-2006.jpg|thumb|right|250px|Ο Χριστός Παντοκράτωρ]]
▲Στην Ιερή αυτή Μονή έχουν ταφεί ο Αυτοκράτορας [[Αλέξιος Α' Κομνηνός]]
==Αρχιτεκτονική==
Το μοναστικό σύμπλεγμα αποτελούνταν από δύο ναούς, οι οποίοι είχαν οικοδομηθεί στη βόρεια πλευρά ενός τειχισμένου προαυλίου, καθώς επίσης και από κελιά, χώρους υποδοχής, γραφεία, κλπ. Το σωζόμενο έως σήμερα καθολικό της Μονής και το παρεκκλήσι παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς πρόκειται για αντιπροσωπευτικά δείγματα της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του 13ου αιώνα.
[[Image:Pammakaristos Church christ.jpg|thumb|right|250px|Ο Χριστός Υπεράγαθος, ψηφιδωτό της κόγχης του παρεκκλησίου]]
Η εκκλησία ανήκει στον τύπο του μονόχωρου τρουλαίου ναού με περιμετρικό διάδρομο. Ο κεντρικός τρούλος στηρίζεται σε τέσσερις πεσσούς, ενώ η κόγχη του ιερού καταστράφηκε κατά τη μετατροπή του ναού σε τέμενος. Κατά τα έτη [[1314]]-[[1315]], η Μαρία (μοναχή Μάρθα), χήρα του κτίτορα Μιχαήλ Γλαβά Δούκα Ταρχανιώτη, πρόσθεσε το ταφικό παρεκκλήσιο στα νότια, το οποίο είναι αφιερωμένο στο [[Ιησούς Χριστός|Χριστό]] και ανήκει στο σύνθετο σταυροειδή εγγεγραμμένο τύπο με τρούλο και νάρθηκα. Στο εσωτερικό του παρεκκλησίου υπήρχαν τοιχογραφίες αγίων και πατέρων της Εκκλησίας.
Τα ψηφιδωτά που διασώζονται συντηρήθηκαν από το Αμερικανικό Βυζαντινό Ινστιτούτο. Στην κόγχη του ιερού εικονίζεται ο «Χριστός Υπεράγαθος» (φωτο δεξιά), ένθρονος, κρατώντας με το αριστερό χέρι Ευαγγέλιο και ευλογώντας με το δεξί. Δεξιά και αριστερά Του, η [[Θεοτόκος]] και ο Ιωάννης ο Πρόδρομος σχηματίζουν τη «Δέηση», ενώ εκατέρωθεν αυτής εικονίζονται οι Αρχάγγελοι Γαβριήλ και Μιχαήλ. Στον τρούλο απεικονίζεται ο Χριστός Παντοκράτορας (φωτο δεξιά), περιβαλλόμενος από δώδεκα προφήτες της [[Παλαιά Διαθήκη|Παλαιάς Διαθήκης]].
Στο δεξιό χορό, από τις σκηνές του Δωδεκάορτου που υπήρχαν εκεί, διασώζεται μόνο η Βάπτιση. Τέλος, σε μια εσοχή του νάρθηκα απεικονίζονται οι Τρεις Μάγοι να προσφέρουν τα δώρα τους στο νεογέννητο Χριστό.
{{commons|Category:Pammakaristos Church}}
==Παραπομπές==
<references />
==Πηγές==
*Σοφίας Ν. Σφυρόερα, Κωνσταντινούπολη, Πόλη της Ιστορίας, Αθήνα 2006, ISBN 960-442-233-2, σελ. 222-225
*Οδηγοί του Κόσμου - Κωνσταντινούπολη, Εκδόσεις Explorer, 2004, ISBN 960-8303-86-9, σελ. 110-111
[[Κατηγορία:Μονές της Κωνσταντινούπολης|Παμμακάριστου]]
| |||