Κτιστό: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 25:
Βεβαίως ''"Η επίδραση του Φίλωνος πάνω στους Απολογητές δεν πρέπει ούτε να υπερτιμάται ούτε να υποτιμάται"''<ref>Φλορόφσκυ Γεώργιος, ''Οι Βυζαντινοί Πατέρες του 5ου αιώνα'' (μτφρ. Παναγιώτου Κ. Πάλλη), Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 157.</ref>. Και επειδή αποτελεί ''"άλλο θέμα η γνώση της φιλοσοφίας και των όρων...στο τότε πολιτιστικό κλίμα"''<ref>Ματσούκας Α. Νίκος, ''Δογματική και Συμβολική θεολογία'', τόμ. Γ', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1997, σελ. 144.</ref>, θα πρέπει να διευκρινιστεί η σημαντική διαφορά του Ορθοδόξου αποφατισμού με τον Φιλοσοφικό, του Φίλωνα: ''"ο φιλοσοφικός αποφατισμός, του πλατωνισμού και του νεοπλατωνισμού...μολονότι δείχνει να μοιάζει με το θεολογικό των πατέρων, είναι ριζικά διαφορετικός"''<ref>Ό.π..</ref>. Ενώ ''"κατά το φιλοσοφικό αποφατισμό, δεν είναι δυνατή η προσπέλαση του θείου...[και] ως εδώ τα πράγματα μοιάζουν με το θεολογικό αποφατισμό...όμως η διαρχική αυτή φιλοσοφία...ως πρωτεύουσα διάκριση δεν έχει, φυσικά, το κτιστό-άκτιστο, αλλά το αισθητό-νοητό. Η ψυχή ή ο νους του ανθρώπου έχει φυσική συγγένεια με το νοητό κόσμο. Επομένως ο αποφατισμός της φιλοσοφίας προτρέπει τον άνθρωπο ν' αφήσει τα αισθητά περιγράμματα και με τη νοούσα ψυχή ν' αναχθεί στο Αγαθό ή στο Εν...να επιστρέψει εκεί οπότε μπορεί να γνωρίσει την ουσία του, επειδή είναι συγγενής με αυτά"''<ref>Ματσούκας, στο ίδιο, σελ. 144-145.</ref>.
Αντίθετα, στην εκκλησιαστική παράδοση ''"ο κτιστός και πεπερασμένος νους δεν δύναται να διαπεράσει τα όρια του κτιστού και να διεισδύσει στα βάθη της άκτιστης θείας πραγματικότητας...ο άνθρωπος δύναται να γνωρίσει και να βιώσει διά της πίστεως το περιεχόμενο της εν Χριστώ αποκαλύψεως και να αναχθεί δια της συνεχούς προσευχής και της μυστηριακής εμπειρίας...στην κοινωνία με τον Θεό"''<ref>"Χριστιανισμός" > "Ορθόδοξη Εκκλησία" > "Ησυχαστικές έριδες", εγκυκλοπαίδεια ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'', τόμ. 61, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005.</ref>, μέσα από την Ορθόδοξη λατρευτική ζωή που αποτελεί το ενεργό και δυναμικό εκείνο βίωμα που ξεκινάει από τη θεία Λειτουργία και έρχεται να πλαισιώσει ολόκληρη τη ζωή και να εκφρασθεί σε καθημερινή πράξη<ref>Πατρώνος Π. Γεώργιος, ''Θεολογία και Ορθόδοξο βίωμα'', Δόμος, Αθήνα 1994, σελ. 271.</ref>, έξω από ''"κάποια θεωρητική...θρησκευτική ενασχόληση"''<ref>Ό.π..</ref>. Αυτό αποτελεί μια ''"άκρως βασική και ουσιαστική διαφορά"''<ref>Ματσούκας, ό.π., σελ. 145.</ref> ανάμεσα στη φιλοσοφία του Φίλωνα και την κτισιολογία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Και τελικά η κτίση είναι ετερούσια του [[Αγία Τριάδα|Τριαδικού Θεού]], έχει όρια και περιορισμό, ανάγκη από εξάρτηση, προορισμό ανάπτυξης και τελείωσης<ref>Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Εις το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον 1, PG 73,
Στη συνέχεια, τον 3ο αιώνα ο [[Ωριγένης]] θεώρησε ότι, εφόσον ο [[Θεός]] είναι άτρεπτος, δηλ. έχει σταθερές ιδιότητες, ήταν ανέκαθεν και Πατέρας και Κτίστης, και για να ισχύει αυτό, έπρεπε υποχρεωτικά να υπάρχει ανέκαθεν και ο Υιός και η Κτίση (Γεώργιος Φλωρόφσκυ, «Η έννοια της δημιουργίας στον Άγιο Αθανάσιο», ''Θέματα Ορθοδόξου θεολογίας,'' Άρτος Ζωής, 1973, σελ. 12-15• Β.Κ. Στεφανίδης, ''Εκκλησιαστική ιστορία,'' Εκδόσεις Παπαδημητρίου, Αθήνα 1959, σελ. 126, 127). Πώς όμως είναι δυνατόν ο Υιός να έχει γεννηθεί και η Κτίστη να έχει κτισθεί και παράλληλα να υπάρχουν ανέκαθεν;
Τη «λύση» έδωσε ο [[Νεοπλατωνισμός]] με το δόγμα της «απορροής», μιας διαδικασίας παραγωγής η οποία θεωρητικά είναι εκτός χρόνου, δεν έχει η ίδια αρχή ύπαρξης, και μοιάζει με το φως το ήλιου, το οποίο, κατά την άποψή τους, ενώ εκπέμπεται από τoν ήλιο, δεν έπεται χρονικά του ήλιου<ref>John Laird, ''Cosmology and Theism,'' Ayer Publishing, 1940, 1969, σελ. 119. Deepa Majumdar, ''Plotinus on the Appearance of Time and the World of Sense: A Pantomime,'' Ashgate Publising, 2007, σελ. 77, 78. Ν. Λούβαρις, ''Ιστορία της φιλοσοφίας,'' Ελευθερουδάκης, τόμ. 1, σελ. 156.</ref>. Έτσι, ο [[Ωριγένης]] υποστήριξε ότι (1) ο Υιός γεννάται αχρόνως και (2) η Κτίση κτίζεται αχρόνως (3) από τον υπέρτατο Θεό, που είναι ο Πατέρας
Είναι αλήθεια ότι σε πολλά σημεία, ''"ο Ωριγένης προσπαθεί με τη βοήθεια της φιλοσοφίας να ανταποκριθεί...και εδώ είναι που μπερδεύεται. Γιατί, ενώ είναι πιστό παιδί της Εκκλησίας και παντού προσπαθεί αυτή την πίστη του να εκφράσει, καταλήγει παντού, με την παρεμβολή της φιλοσοφίας, σε κάποιο βαθμό νοθείας της πίστεως...τα πράγματα ανακατεύονται και, παρ' όλη την καλή διάθεση και πρόθεση του Ωριγένη, μπερδεύονται έτσι που δεν μπορούσε να τα ξεδιαλύνει ούτε ο ίδιος"''<ref>Αγουρίδης Σάββας, ''Ερμηνευτική των Ιερών Κειμένων - Προβλήματα, Μέθοδοι Εργασίας στην Ερμηνεία τών Γραφών'', έκδ. 2η βελτιωμένη, Άρτος Ζωής, Αθήνα 2000, σελ. 161.</ref>. Παρά τις προσπάθειες όμως αυτές, οι [[Πατρολογία|Πατέρες]] της Εκκλησίας είχαν την γνώση να χρησιμοποιούν μόνο τη γλώσσα και τα εκφραστικά μέσα της εποχής, χωρίς να υπάρξει όμως ''"ουσιαστική επίδραση του νεοπλατωνισμού στη θεολογία...ή μεταστοιχείωση — έστω και μερική— του χριστιανισμού σε φιλοσοφική σκέψη"''<ref>Παπαδόπουλος Γ. Στυλιανός, ''Πατρολογία'', τόμ. Α', έκδ. 4η, Αθήνα 2000, σελ. 156.</ref>.
| |||