Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ιάκωβος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Ρομπότ: Τροποποίηση: en:Archbishop Iakovos of America |
Αρχή επανασυγγραφής με υλικό που είχα προ πολλού χρόνου συντάξει |
||
Γραμμή 1:
{| border=1 cellpadding=4 cellspacing=0 class="toccolours" style="float: right; width: 250px; clear: both; margin: 0.5em 0 1em 1em; border-style: solid; border:1px solid #7f7f7f; border-right-width: 2px; border-bottom-width: 2px; border-collapse: collapse; font-size: 90%;"
|-
| style="background:lightsteelblue" align="center" colspan="2" | [[Εικόνα:Archbishop Iakovos.jpg|220px]]
|-
|'''Αξίωμα:'''
|Αρχιεπίσκοπος Βορείου και Νοτίου Αμερικής
|-
|'''Περίοδος διακονίας:'''
|[[1 Απριλίου]] [[1959]]-[[29 Ιουλίου]] [[1996]]
|-
|'''Προκάτοχος:'''
|[[Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Μιχαήλ|Αρχιεπίσκοπος Μιχαήλ]]
|-
|'''Διάδοχος:'''
|[[Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Σπυρίδων|Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων]]
|-
|'''Ημερομηνία Γέννησης:'''
|[[29 Ιουλίου]] [[1911]]
|-
|'''Τόπος Γέννησης:'''
|Άγιοι Θεόδωροι, Ίμβρος, Οθωμανική Αυτοκρατορία
|-
|'''Ημερομηνία Θανάτου''':
|[[10 Απριλίου]] [[2005]]
|-
|'''Τόπος Θανάτου''':
|Στάμφορντ, Κονέκτικατ, Η.Π.Α.
|}
Ο '''Αρχιεπίσκοπος πρώην Βορείου και Νοτίου Αμερικής Ιάκωβος''' ''(κατά κόσμον Δημήτριος Κουκούζης)'' υπήρξε μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθοδοξίας]] στην [[Αμερική|αμερικανική ήπειρο]] κατά τον 20ο αιώνα. Γεννημένος στην [[Ίμβρος|Ίμβρο]] της, τότε, [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]] βρέθηκε από νωρίς στο θρησκευτικό κέντρο της [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολης]] σε μία περίοδο ραγδαίων αλλαγών για το [[Οικουμενικό Πατριαρχείο|Πατριαρχείο ]]και τον ρωμαίικο πληθυσμό της νεοπαγούς [[Τουρκία|Τουρκικής Δημοκρατίας]].
Σύντομα αποφάσισε την έξοδό του στις [[ΗΠΑ|Ηνωμένες Πολιτείες]], όπου υπηρετούσε ως Αρχιεπίσκοπος, ο μετέπειτα [[Πατριάρχης Αθηναγόρας|Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας]]. Η διακονία του δίπλα στον Αθηναγόρα απετέλεσε καίρια μαθητεία, η οποία καθόρισε την περαιτέρω εκκλησιαστική του σταδιοδρομία. Μία επιπλέον παράμετρος κατανόησης της προσωπικότητας του Ιακώβου είναι η πρώιμη ενασχόλησή του με το διαχριστιανικό διάλογο ως Αντιπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο [[Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών|Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών]] στα μέσα της δεκαετίας του 1950.
Η δράση του εκτός από εκκλησιαστική ήταν βαθιά πολιτική και διπλωματική. Την περίοδο της ποιμαντορίας του κατάφερε να είναι η κυρίαρχη ηγετική φυσιογνωμία του ελληνισμού των Ηνωμένων Πολιτειών αλλά και ο προνομιακός συνομιλητής της αμερικανικής ηγεσίας. Με αυτές του τις ιδιότητες προσπάθησε την ευνοϊκή αντιμετώπιση από πλευράς των Η.Π.Α. θεμάτων ελληνικού εθνικού ενδιαφέροντος.
Η παραίτησή του επέφερε μία σειρά καταιγιστικών εξελίξεων για την ελληνική μειονότητα της Αμερικής δημιουργώντας δυσεπίλυτα προβλήματα στις εκκλησιαστικές και διοικητικές δομές της. Ο θάνατος τον βρήκε πλήρη ημερών σε νοσοκομείο του [[Κονέκτικατ]]. Η έξοδός του από τα επίγεια χαιρετίστηκε από την αμερικανική και ελληνική πολιτική και θρησκευτική ηγεσία με χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις τους πρώην Προέδρους των Η.Π.Α. [[Μπιλ Κλίντον]], [[Τζωρτζ Μπους (πρεσβύτερος)|Τζωρτζ Μπους τον πρεσβύτερο]] και [[Τζίμμυ Κάρτερ]]. Στο συλλυπητήριο τηλεγράφημά της η χήρα του [[Μάρτιν Λούθερ Κινγκ]], Κορρέτα Σκοτ Κινγκ σημείωνε ενθυμούμενη την ανθρωπιστική δράση του Ιακώβου:
<div lang="grc" class="polytonic" style="font-family: Palatino Linotype;">''"Σε μία εποχή όπου πολλοί από τους εξέχοντες θρησκευτικούς ηγέτες του έθνους παρέμεναν σιωπηλοί, ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος με θάρρος υποστήριξε το Κίνημά μας για την Ελευθερία και προχώρησε δίπλα στο Μ. Λ. Κίνγκ, ενώ συνέχισε να υποστηρίζει την ειρηνική κίνηση ενάντια στη φτώχεια, το ρατσισμό και τη βία σε ολόκληρη τη ζωή του."''</div>
Για να τη συμπληρώσει ο παλαιός χρονικογράφος ''"Των Νέων"'' [[Παύλος Παλαιολόγος]]:
<div lang="grc" class="polytonic" style="font-family: Palatino Linotype;">''"Τολμηρός, θεληματικός, με πολλή φαντασία, πρωτοποριακός σε ρυθμό που δυσκολεύονται και οι προοδευτικοί ακόμα να παρακολουθήσουν, συχνά βρίσκεται μόνος του στους δρόμους τους οποίους χαράζει. Η μοίρα των πρωτοπόρων. Διαφορετικά, δεν θα ήταν πρωτοπόρος."''</div>
==Πρώιμη περίοδος==
Ο Δημήτριος Κουκούζης γεννήθηκε στις [[29 Ιουλίου]] [[1911]] στους Αγίους Θεοδώρους της Ίμβρου και ήταν ο μικρότερος από τα τέσσερα παιδιά του Αθανάσιου και της Μαρίας Κουκούζη. Αφού, αρχικά, φοίτησε στην αστική σχολή της κοινότητας των Αγίων Θεοδώρων και το ελληνικό ημιγυμνάσιο [[Παναγία (Ίμβρος)|Παναγίας]], το [[1927]], σε ηλικία 15 ετών, εγγράφηκε στην [[Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης]], την οποία διηύθηνε, ως σχολάρχης, ο τότε Μητροπολίτης Γέρων Δέρκων [[Ιωακείμ Πελεκάνος]]. Απεφοίτησε αριστούχος τον Ιούλιο του [[1934]] υποβάλλοντας εναίσιμη διατριβή με τίτλο ''«Περί Ουνίας»''.
Το πέρας των σπουδών του στη [[Χάλκη (Τουρκία)|Χάλκη]] τον βρήκε αναποφάσιστο σχετικά με την περαιτέρω επαγγελματική του πορεία και για μικρό χρονικό διάστημα διετέλεσε λαϊκός ιεροκήρυκας και κατηχητής στη γενέτειρά του. Ο ίδιος διηγούνταν, αργότερα, ότι επηρεάστηκε να ακολουθήσει την ιερατική οδό από ένα όνειρο. Σε αυτή του την απόφαση προσέκρουσε στην άρνηση της μητέρας του, η οποία, προερχόμενη από [[λευίτης|λευιτική]] οικογένεια, θεωρούσε ότι η οικογένειά της είχε ήδη προσφέρει αρκετά μέλη στην εκκλησία. Παρά τούτο ο Δημήτριος αποδέχθηκε την πρόταση του παλαιού σχολάρχη του και χειροτονήθηκε [[Διάκονος]] στον Ι. Ναό Αγίου Γεωργίου [[Θεράπεια (Κωνσταντινούπολη)|Θεραπείων]] την [[25 Νοεμβρίου|25η Νοεμβρίου]] [[1934]] λαμβάνοντας το όνομα Ιάκωβος προς τιμήν του ευεργέτη του, Μητροπολίτη Ίμβρου [[Ιάκωβος Παπαπαϊσίου|Ιακώβου Παπαπαϊσίου]].
Στην Ι. Μητρόπολη Δέρκων υπηρέτησε για μία τετραετία ως Αρχιδιάκονος και Ιεροκήρυκας, αλλά επιθυμία του ήταν η έξοδός του από την Τουρκία λόγω της πολιτικής που ακολουθούσε η χώρα έναντι της ρωμαίικης μειονότητας. Το [[1939]] έλαβε πρόσκληση από τον, τότε, Αρχιεπίσκοπο Βορείου και Νοτίου Αμερικής Αθηναγόρα να μεταβεί στις Η.Π.Α. αναλαμβάνοντας τη θέση του Αρχιδιακόνου. Η εκδημία του στην Αμερική έγινε το ίδιο έτος και παράλληλα με τα καθήκοντα του Αρχιδιακόνου ανέλαβε θέση διδάσκοντος στη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού με αντικείμενο την [[Καινή Διαθήκη]] και την Ομιλητική, ενώ διετέλεσε βοηθός Κοσμήτορα έως το [[1942]] και για σύντομο χρονικό διάστημα διευθυντής της Σχολής.
Στις [[16 Ιουνίου]] [[1940]], ανήμερα της εορτής της [[Αγία Τριάδα|Αγίας Τριάδος]], χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στον ομώνυμο Ναό του Λόουελ της [[Μασαχουσέτη|Μασαχουσέτης]] από τον Κοσμήτορα της Σχολής του Τιμίου Σταυρού, Επίσκοπο Βοστώνης [[Αθηναγόρας Καββάδας|Αθηναγόρα Καββάδα]] και τοποθετήθηκε εφημέριος στον Ι. Ναό Αγίου Γεωργίου στο Χάρτφορντ του Κονέκτικατ. Το [[1941]] διορίστηκε ιεροκήρυκας στον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Τριάδος, [[Νέα Υόρκη|Νέας Υόρκης]] και το επόμενο έτος εφημέριος στον Ι. Ναό Αγίου Νικολάου του Σαιντ Λούις. Η οριστική εφημεριακή του θέση ήταν αυτή του προϊσταμένου του Καθεδρικού Ναού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στη [[Βοστώνη]], όπου παρέμεινε έως το [[1954]]. Το [[1950]] έλαβε την αμερικανική υπηκοότητα. Παράλληλα με τα ιερατικά του καθήκοντα απέκτησε τίτλο S.T.N., "Master of Sacred Theology Degree" από τη θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.
==Η θητεία στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών==
Μετά την εκλογή του Αθηναγόρα στον Πατριαρχικό Θρόνο της Κωνσταντινούπολης ο Ιάκωβος εξελέγη Μητροπολίτης [[Μίλητος|Μιλήτου]] και σχολάρχης της Θεολογικής Σχολής Χάλκης. Η εκλογή, όμως, δεν έγινε αποδεκτή από τον ίδιο και αιτιολογώντας την άρνησή του προέτεινε τη δυσθυμία επιστροφής του στην Τουρκία. Το γεγονός αυτό κόστισε την παύση επικοινωνίας του με τον Πατριάρχη για μία τριετία. Στις [[17 Δεκεμβρίου]] [[1954]] με εισήγηση του Πατριάρχη Αθηναγόρα προς την Ιερά Σύνοδο εξελέγη Επίσκοπος Μελίτης και διορίστηκε πρώτος μόνιμος Αντιπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην έδρα του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών. Η χειροτονία του τελέστηκε στις [[6 Φεβρουαρίου]] [[1955]] στον Πατριαρχικό Ναό Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι προεξάρχοντος του από Ίμβρου Μητροπολίτη Δέρκων, Ιακώβου.
Από το πρώτο διάστημα της ανάληψης των καθηκόντων του επιδόθηκε σε επαφές και ενέργειες, οι οποίες μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα κατέστησαν δυναμική την παρουσία του στο Συμβούλιο, ώστε να επηρεάζει σοβαρά τη Γενική Γραμματεία και τα εκτελεστικά όργανά του στις αποφάσεις τους και να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στα θέματα που αφορούσαν τις σχέσεις Ορθοδόξων και Π.Σ.Ε., ιδιαίτερα στο θέμα της συμμετοχής όλων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, ως Εκκλησιών-μελών σε αυτό.
Η τετραετής υπηρεσία του στο Π.Σ.Ε., ως Μονίμου Αντιπροσώπου του Οικουμενικού Πατριαρχείου στάθηκε ιδιαίτερα σημαντική τόσο στην ιστορία του Συμβουλίου κατά την πρώτη δεκαετία των δραστηριοτήτων του και της εδραίωσής του στο διαχριστιανικό κόσμο, ως κέντρου της [[Οικουμενική Κίνηση|Οικουμενικής Κίνησης]], όσο και στην ιστορία του Πατριαρχικού Γραφείου. Μαζί με τους Wiplliam Adolf Visser’T Hooft και Francis House απέβη μία από τις τρεις προσωπικότητες που σφράγισαν τη ζωή των κεντρικών γραφείων του Π.Σ.Ε. στο τέλος της δεκαετίας του ‘50. Επιπλέον υπήρξε μέλος εκκλησιαστικών αποστολών σε [[Ρουμανία]] (1955), [[Νέα Ζηλανδία]], [[Ινδία]], [[Αιθιοπία]], [[Ισραήλ]], [[Ιορδανία]], [[Λίβανος|Λίβανο]], [[Συρία]], [[Φινλανδία]] (1956), [[Ρωσία]], [[Ολλανδία]] και [[Αγγλία]] (1958). Για τη συνολική προσφορά του στο πλαίσιο δράσης του Π.Σ.Ε. τιμήθηκε στις [[23 Φεβρουαρίου]] [[1995]] σε εκδήλωση, που διοργανώθηκε στην [[Ατλάντα]].
==Η εκλογή του στην Αρχιεπισκοπή==
Η χηρεία του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου της Αμερικής με το θάνατο του Αρχιεπισκόπου Μιχαήλ το [[1958]] δημιούργησε μία αλυσιδωτή πορεία αντιδράσεων, οι οποίες οδήγησαν τον Ιάκωβο στη θέση του Οιακοστρόφου της ελληνορθόδοξης κοινότητας της αμερικανικής ηπείρου.
Επιθυμία της πλειονοψηφίας των μελών της Πατριαρχικής Συνόδου ήταν η πλήρωση της έδρας από τον, τότε, Μητροπολίτη Ίμβρου [[Μελίτων Χατζής|Μελίτωνα Χατζή]], παλαιού μέλους της Πατριαρχικής Αυλής και εξέχουσας φυσιογνωμίας της εκκλησιαστικής διπλωματίας. Η θέλησή τους, όμως, δε συμβάδιζε με τις θέσεις του Πατριάρχη και της ελληνικής κυβέρνησης. Έτσι σε επιστολή του προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη με ημερομηνία [[8 Αυγούστου]] του [[1958]] ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης, [[Κωνσταντίνος Καραμανλής]] επεσήμαινε:
<div lang="grc" class="polytonic" style="font-family: Palatino Linotype;">''"Εξ ετέρου, όμως, δεδομένου ότι ομού μετά των θρησκευτικών καθηκόντων, άτινα θα κληθή να εκπληρώσει ο εκλεγεισόμενος αρχιεπίσκοπος, εύρηνται συνυφασμένα ιδιάζοντα εθνικά συμφέροντα αφορώντα τον εν Αμερική Ελληνισμόν, ας μοι επιτραπή να διατυπώσω την ευχήν όπως η Υμετέρα Θειοτάτη Παναγιότης, κατά την επιλογήν Αυτής μεταξύ των ικανοτέρων Ιεραρχών της Μητρός Εκκλησίας, ευαρεστηθή και λάβη υπ' όψιν της την υποψηφιότητα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μελίτης κυρίου Ιακώβου, ούτινος αι ικανότητες, το ήθος και ο εθνικός παλμός τυγχάνουν της πλήρους εκτιμήσεως και απολύτου εμπιστοσύνης της Β. Κυβερνήσεως."''</div>
Η επιστολή του Πρωθυπουργού βοήθησε τον Πατριάρχη να προωθήσει τη λύση Ιακώβου. Αλλά η κίνηση αυτή δε βρήκε σύμφωνα επτά μέλη της Πατριαρχικής Συνόδου, τα οποία ο Πατριάρχης απέλυσε ''δι’ ειδικών πιττακίων'' από συνοδικούς και, ακολούθως, συγκάλεσε πενταμελή σύνοδο για τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας.
Τελικά στις [[14 Φεβρουαρίου]] [[1959]] ο Ιάκωβος εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Βορείου και Νοτίου Αμερικής και κλήθηκε προκειμένου να εκφωνήσει το ''Μέγα Μήνυμα'', ήτοι την αποδοχή της εκλογής του.
==Ποιμαντορική δράση στην Αμερική==
===Η ομογενειακή δράση===
[[Image:Iakovos eisenhower.jpg|thumb|right|250px|Ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος με τον Πρόεδρο των Η.Π.Α. [[Ντουάιτ Αϊζενχάουερ]].]]
Η ενθρόνιση του Αρχιεπισκόπου Ιακώβου πραγματοποιήθηκε την 1η Απριλίου 1959 στον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Τριάδος στη Νέα Υόρκη. Η σύμπτωση της αρχιεπισκοπίας Ιακώβου με τη μεγάλη αύξηση του ελληνικού πληθυσμού των Η.Π.Α. έθεσε νέες ποιμαντικές προτεραιότητες και προώθησε δυναμικές και ριζοσπαστικές λύσεις σε νεοπαγείς ανάγκες και χρονίζοντα προβλήματα.
Ο Ιάκωβος θεσμοθέτησε τις ανά διετία Κληρικολαϊκές συνελεύσεις, όργανο συζήτησης και επίλυσης των ομογενειακών προβλημάτων. Μετέτρεψε την εφημερίδα ''«Ορθόδοξος Παρατηρητής»'' σε δεκαπενθήμερο δημοσιογραφικό όργανο της Αρχιεπισκοπής και επί των ημερών του έφτασε να αριθμεί 200.000 συνδρομητές. Ίδρυσε την οργάνωση ''«Ηγεσία των 100» (Leadership 100)'' ως αποθεματικό ταμείο με σκοπό τη στήριξη των προγραμμάτων της Αρχιεπισκοπής και των ιδρυμάτων της και προώθησε την ανάπτυξη των τοπικών κοινοτήτων, τις οποίες θεωρούσε κέντρο της ομογενειακής και κοινωνικής ζωής των Ελλήνων της Αμερικής.
Στον εκπαιδευτικό τομέα με πρόνοια του Αρχιεπισκόπου Ιακώβου η Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού έγινε Ίδρυμα πλήρως αναγνωρισμένο από την Ένωση Θεολογικών Σχολών Η.Π.Α. και Καναδά. Επιπλέον πέτυχε να αναγνωριστεί από το ελληνικό κράτος η θεολογική αυτή σχολή ως ισότιμη των θεολογικών σχολών των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης και της αντίστοιχης σχολής της Χάλκης. Ακόμη, συνέλαβε και υλοποίησε την ιδέα για τη δημιουργία του ''Ελληνικού Κολεγίου'', κέντρου ελληνικών σπουδών συνδεδεμένου με τη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού.
Στην προσπάθειά του για τη μεταρρύθμιση της ομογενειακής παιδείας το [[1973]] προώθησε, μέσω του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου, την ένωση της ''Ακαδημίας του Αγίου Βασιλείου'' με το ''Ελληνικό Κολλέγιο''. Η κίνηση αυτή, όμως, δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα, την ενδυνάμωση δηλαδή του κύρους της Ακαδημίας με αναβαθμισμένο πρόγραμμα σπουδών και την παροχή πανεπιστημιακού διπλώματος. Ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος παραδέχθηκε αργότερα ότι δεν επετεύχθησαν οι στόχοι που είχε θέσει.
Μία από τις προτεραιότητες στη δράση του Ιακώβου στάθηκε η κατηχητική παιδεία των ελληνικών πληθυσμών πρώτης και δεύτερης γενιάς. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 αναδιοργάνωσε με τη βοήθεια του πρωτοπρεσβύτερου Γεώργιου Νικοζήση το Τμήμα Κατηχητικής Παιδείας. Χρησιμοποιώντας μία επιτροπή ειδικών θεολόγων και δασκάλων κατάφερε να το καταστήσει ένα από τα εναργέστερα τμήματα της Αρχιεπισκοπής.
Ως κορυφαία προσφορά του Αρχιεπισκόπου Ιακώβου στην ελληνορθόδοξη Εκκλησία της Αμερικής διακρίνεται ο ''Καταστατικός Χάρτης'' του [[1978]]. Η εκπόνηση του νέου ''Καταστατικού Χάρτη'' είχε ως σκοπό τη διοικητική αποκέντρωση με την απόδοση στους επισκόπους περισσότερων αρμοδιοτήτων ενώ ο Αρχιεπίσκοπος διατηρούσε την ευθύνη να παρακολουθεί, να συντονίζει και να κατευθύνει τη λειτουργία του εκκλησιαστικού θεσμού.
===Διαχριστιανικές και διορθόδοξες πρωτοβουλίες===
===Πολιτικές πρωτοβουλίες===
| |||