Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

στρατηγό [[Στέφανο Σαράφη]] ως στρατιωτικό αρχηγό, [[Άρη Βελουχιώτη]] ως πολιτικό καθοδηγητή (“καπετάνιο”) και [[Βασίλη Σαμαρινιώτη]] (Ανδρέα Τζήμα), αντιπρόσωπο του ΕΑΜ. Πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΛΑΣ τοποθετή­θηκε με την ίδια απόφαση ο στρατηγός [[Νεόκοσμος Γρηγοριάδης]]. Στο Γενικό Στρατηγείο υπάγονταν τα στρατηγεία Μακεδονίας και Θεσσαλίας και τα Γενικά Αρχηγεία Ηπείρου και Ρούμελης. Το Γενικό Αρχηγείο Πελοποννήσου εξακολούθησε να υπάγεται απευθείας στην Κεντρική Επιτροπή, όπως και ο ΕΛΑΣ της Αθή­νας. Ο Εφεδρικός ΕΛΑΣ οργανωμένος επίσης κατά αρχηγεία και υπαρχηγία, υπαγόταν στις περιφερειακές οργανώσεις του ΕΑΜ και μόνο σε περίπτωση ανάγκης μετείχε σε επιχειρήσεις του τα­κτικού ΕΛΑΣ. Παράλληλα και σε άμεση συνεργασία με τον ΕΛΑΣ των βουνών δρούσε και η ναυτική δύναμη [[ΕΛΑΝ]] (Ελλη­νικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό). Προς το τέλος της κατο­χής, ο ΕΛΑΣ συγκρότησε την [[Εθνική Πολιτοφυλακή]] (ΕΠ). Σύμ­φωνα με στοιχεία που δίνει ο στρατηγός Σαράφης στο βιβλίο του Ο ΕΛΑΣ, οι ένοπλες δυνάμεις που υπάγονταν στο Γενικό Στρατη­γείο αριθμούσαν το καλοκαίρι του 1943 γύρω στους 10.000 άν­δρες, ενώ τον Σεπτέμβριο του 1944 η συνολική δύναμη του ΕΛΑΣ ήταν 48.940 αξιωματικοί και οπλίτες (δεν συμπεριλαμβάνονται ο ΕΛΑΣ Αθήνας, Σάμου και Μυτιλήνης)..Στα τέλη Ιουλίου 1943 συνήλθε το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο, στην έδρα του Γενικού Στρατηγείου στο Περτούλι Θεσσαλίας (Τρίκαλα), που αποφάσισε τη μετατροπή του ΕΛΑΣ από ανταρτικό σε τακτικό στρατό και τη μετονομασία των στρατηγείων και γενικών αρχη­γείων σε μεραρχίες και των αρχηγείων σε συντάγματα. Η διοί­κηση σε όλη την κλίμακα παρέμεινε τριμελής. Η εφαρμογή άρχισε από την 1 η Σεπτεμβρίου 1943. Στις 5 Ιουλίου 1943 ο ΕΛΑΣ υπέ­γραψε συμφωνητικό με το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής [[ΣΜΑ]] (εκπροσωπούμενο από τον αρχηγό της βρετανικής στρατιωτικής αποστολής στα ελληνικά βουνά ταξίαρχο [[Εντυ Μάγιερς]]), στο οποίο υπάγονταν ήδη όλες οι ανταρτικές οργανώσεις (ΕΛΑΣ, [[ΕΔΕΣ]], [[ΕΚΚΑ]]), με την κοινή ονομασία Εθνικέ Αντάρτικε Ομάδες Ελλάδας. Κατά το συμφωνητικό, η Ελλάδα χωριζόταν σε στρα­τιωτικές περιφέρειες υπό τις διαταγές του ΣΜΑ. Στις 29 Ιουλίου 1943 ιδρύθηκε κοινό Γενικό Στρατηγείο ΕΛΑΣ- ΕΔΕΣ στο οποίο προσχώρησε και η ΕΚΚΑ. Οι κυρίως στρατιωτικές επιχειρήσεις του ΕΛΑΣ (που περιορίζονταν αρχικά σε παρενοχλήσεις, δολιο­φθορές κ.λ.π.) άρχισαν με την κορυφαία αντιστασιακή επιχεί­ρηση της [[γέφυρας του Γοργοποτάμου]] στις 25 Νοεμβρίου 1942 που εκτελέστηκε με συνεργασία δυνάμεων ΕΔΕΣ, ΕΛΑΣ και με τη βοήθεια Βρετανών σαμποτέρ. Από τις πιο αξιομνημόνευτες επιχειρήσεις του στη διάρκεια της κατοχής είναι η ανατίναξη της σιδηροδρομικής σήραγγας στο Κούρνοβο Φθιώτιδας (2 Ιουνίου 1943), η μάχη του Φαρδύκαμπου, οι επιχειρήσεις του θεσσαλικού κάμπου, που αναφέρονται συνοπτικά ως μάχη της σοδειάς” Για την αποτροπή αρπαγής της αγροτικής παραγωγής από τους κατα­κτητές, και οι επιχειρήσεις παραπλάνησης των Γερμανών σχετικά με την περιοχή της αναμενόμενης συμμαχικής απόβασης στην Ευρώπη, για τις οποίες απέσπασε συγχαρητήρια του ΣΜΑ (15 Ιουλίου 1943). Με την κατάρρευση της Ιταλίας (9 Σεπτεμβρίου 1943), στον ΕΛΑΣ προσχώρησαν σημαντικά τμήματα των ιταλι­κών στρατευμάτων με τον οπλισμό τους, μεταξύ των οποίων η [[μεραρχία Πινερόλο]]. Στη διάρκειά της κατοχής σημειώθηκαν αλλεπάλληλες συγκρούσεις του ΕΛΑΣ με τον ΕΔΕΣ και την ΕΚΚΑ. Με τη [[συμφωνία της Καζέρτας]] (26 Σεπτεμβρίου 1944), η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, που προήλθε από τη [[Συμφωνία του Λιβάνου]] (20 Μαΐου 1944), έθεσε τον ΕΛΑΣ υπό τις διαταγές του Βρετανού στρατηγού [[Σκόμπυ]], ο οποίος ορίστηκε διοικητής όλων των ενόπλων δυνάμεων στην Ελλάδα. Ο αφοπλισμός του ΕΛΑΣ μετά την απελευθέρωση αποτέλεσε το επίμαχο ζήτημα που οδή­γησε στη σύγκρουση του Δεκεμβρίου 1944 ([[Δεκεμβριανά]]). Με τη [[Συμφωνία της Βάρκιζας]] που ακολούθησε (12 Φεβρουάριου 1945), ο ΕΛΑΣ και όλες οι επικουρικές ένοπλες δυνάμεις του αφοπλίστηκαν και δια­λύθηκαν.[[Χρήστης:87.202.46.26|87.202.46.26]] 22:57, 14 Μαρτίου 2006 (UTC)