Δήμος Βίνιανης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ ΒΠ:ΓΣ: Εφαρμογή του Template:Coord αντί παλιού προτύπου |
|||
Γραμμή 51:
[[en:Viniani]]
[[lmo:Viniani]]
Οι Οικισμοί του Δήμου Βίνιανης
Στον νομό Ευρυτανίας βρίσκουμε το δήμο Βίνιανης , με πρωτεύουσα την πλούσια και πολύβουη Νέα Βίνιανη.
Η παλιά Βίνιανη είναι ένα εγκαταλελειμμένο χωριό που αξίζει κάποιος να επισκεφτεί και να περπατήσει στα καλντερίμια και να απολαύσει τα εγκαταλελειμμένα σπίτια που στέκουν ακόμα όρθια σε πείσμα του χρόνου.
Το όνομα του χωριού προέρχεται από το λατινικό «vinum» που σημαίνει κρασί, λόγω των πολλών και καλών αμπελιών που υπήρχαν εδώ.
Εδώ βρίσκεται το ιστορικό σχολείο της Βίνιανης στις 10 Μαρτίου του 1944 συγκροτήθηκε η πρώτη Κυβέρνηση του Βουνού, η πρώτη κυβέρνηση της χώρας μας στη διάρκεια της αντίστασης κατά των Γερμανών κατακτητών. Από τη Βίνιανη ξεκίνησαν και οι αντάρτικες ομάδες του Ναπολέοντος Ζέρβα και του Άρη Βελουχιώτη για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Σημαντικό αξιοθέατο το ομώνυμο μονότοξο γεφύρι και τα απομεινάρια αρχαίου οικισμού στον Αγ. Γεώργιο της παλιάς Βίνιανης.
Μεταξύ των δυο οικισμών, στον δρόμο που ενώνει την Παλιά με τη Νέα Βίνιανη, βρίσκεται ένα υπέροχο φαράγγι. Ορμητικά νερά, τουλάχιστον τρεις μεγάλοι καταρράκτες (με τον εντυπωσιακότερο να φτάνει τα 30 μέτρα!) και διαδρομή μέσα στο πράσινο και τα πλατάνια, το φαράγγι προσφέρεται και ενδείκνυται για kayak, rafting, cannyoning, rappel καταρρίχηση και φυσικά για πεζοπορία.
Ο Άγιος Δημήτριος
Χτισμένος σε υψόμετρο 630 μ., στην κοιλάδα νότια του Προσηλιάκου (1861μ.) και στις πηγές του Γαβρινίτικου ρέματος. Αναγνωρίστηκε αρχικά ως κοινότητα, με το Β.Δ. 24-4-1947 (ΦΕΚ. Α/98). Η ίδρυση του χωριού τοποθετείται γύρω στα 1800, ενώ η ομώνυμη εκκλησία του οικισμού αναγέρθηκε το 1842. Την περίοδο 1947-50, το χωριό είχε εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους του λόγω του εμφυλίου πολέμου. Έχει τους οικισμούς: Γάβρινα, [δυτικά της Κόψης (1939μ.) και νότια του Προσηλιάκου (1861μ.)] και Μακρινάγκο, με ελάχιστους μόνιμους κατοίκους.
Η Μαυρομάτα
Χωριό χτισμένο στα 870 μ. στην νοτιοανατολική πλαγιά της Κόψης (υψ. 1941 μ.), που παλιά λέγονταν "Έλσανη", με τα γκαλτερίμια και τα παλιά πέτρινα σπίτια του συνδυασμένα αρμονικά με το καταπράσινο της φύσης που το περιβάλλει. Κατά τη σύσταση των πρώτων δήμων (1836), ο οικισμός υπήχθη το στον Δήμο Αγραίων (με έδρα το Κεράσοβο). Με την εισαγωγή του κοινοτικού θεσμού (1912) αναγνωρίσθηκε ως "Κοινότητα Έλσανης", η οποία μετονομάσθηκε σε "Κοινότητα Μαυρομμάτας" (1928,). Από το 1998, ο οικισμός υπάγεται στον Δήμο Βίνιανης. Από τη Μαυρομάτα, ακολουθώντας βόρεια το χωματόδρομο σε μια ωραία διαδρομή φτάνουμε κοντά στα εγκαταλειμμένα χωριά του Κύφου και της Μπέσιας. (Στη δασώδη τοποθεσία Κύφος, υπάρχουν ερείπια, που η παράδοση τα τοποθετεί στην προχριστιανική εποχή και λέγεται μάλιστα ότι εδώ ήταν η πρωτεύουσα του ομηρικού βασιλιά των Κυφέων Γουνέα... Ο Κύφος πρέπει να καταστράφηκε επί τουρκοκρατίας από επιδημία ή άλλη αιτία, όπως η καταχρέωση του οικισμού κατά την τουρκοκρατία. Πιο βόρεια του Κύφου, στα όρια του νομού Καρδίτσας, η επίσης εγκαταλειμμένη κατά τη βυζαντινή περίοδο, Μπέσια). Η πληθυσμιακή εξέλιξη του χωριού: Απογραφή: 1920 κάτοικοι 327, 1928 (316), 1940 (463), 1951 (261), 1961 (201), 1971 (124), 1981 (99), 1991 (93).
Η Χρύσω
Η Χρύσω είναι ένα αντιπροσωπευτικό ευρυτανικό χωριό με μεγάλη ιστορία. Έχει τους εγκαταλειμμένους πια οικισμούς Παλιοχώρι και Γούρδεση. Βρίσκεται φωλιασμένη στους βόρειους πρόποδες του "Καυκιού" και ο δρόμος περνάει μέσα από επιβλητικά φαράγγια και θεόρατους γκρεμούς. Κοντά στο χωριό υπάρχει μνημείο, ως φόρος τιμής στους μαχητές οι οποίοι, στις 5-12-1943, έδωσαν τη ζωή τους σε μια νικηφόρα μάχη με τους Ιταλούς, γεγονός που είχε όμως αποτέλεσμα να πυρποληθεί αργότερα το χωριό και να εκτελεστούν 7 αντιστασιακοί. (Μια ομάδα ανταρτών του Ε.Λ.Α.Σ.μ, με διοικητές τον Χρυσιώτη Βασίλη Πριόβολο (Ερμή) και τον Λουκά Καθούλη (Αριστείδη), χτύπησαν την εμπροστοφυλακή ιταλικής φάλαγγας, η οποία αλώνιζε την περιοχή. Η μάχη σφοδρή, με αποτέλεσμα την άτακτη φυγή των Ιταλών αφήνοντας πίσω 6 νεκρούς, ανάμεσά τους και έναν λοχαγό, καθώς και 20 τραυματίες).
Εδώ συναντάμε το πανέμορφο εκκλησάκι του Αγ. Σεραφείμ Κορώνης, που βρίσκεται κουρνιασμένο μέσα στη φυσική αγκαλιά ενός απότομου βράχου. Ακριβώς δεξιά μας στο δρόμο βρίσκονται τα δυο παλιά μονότοξα γεφύρια που οδηγούσαν στο χωριό. Θεόρατα πλατάνια την περιτριγυρίζουν την πλατεία του χωριού και το συνεχές κελάρυσμα του ποταμιού, που περνά ακριβώς από κάτω, γίνεται ουράνια μελωδία για τον έκπληκτο επισκέπτη. Μια επίσκεψη στις 7 πέτρινες βρύσες, δυτικά του χωριού, θα μας μεταφέρει αιώνες πίσω, προκαλώντας εύλογη απορία για τον κατασκευαστή τους, καθώς φαίνεται να έχουν επηρεαστεί από μια Αραβική τεχνοτροπία ή τουλάχιστον από την τέχνη του Μυστρά με τα περίεργα οξύρρυγχα τόξα τους να οδηγούν το βλέμμα προς τον ουρανό. Αφού γευτούμε από το δροσερό νερό της πηγής, επισκεπτόμαστε την εκκλησία της Παναγίας, που το ξυλόγλυπτο τέμπλο του (του 1732) έχει φανερές ομοιότητες μ' αυτό του "Σωτήρα" στην Ανατ. Φραγκίστα. Η παλιότερη, από τις πολλές εκκλησίες του χωριού, είναι η των Ταξιαρχών. Η εκκλησία του Αγ. Δημητρίου, είναι χτισμένη το 1591, ενώ της Αγ. Παρασκευής, η οικοδόμηση και τοιχογράφηση περατώθηκε το 1624. Στο δρύφακτο της εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, είναι σκαλισμένη η χρονολογία 1737. Στο χωριό αυτό είχε ταφεί ο Βεληγκέκας που σκοτώθηκε το 1807 σε μάχη με τον Κατσαντώνη, ο οποίος τότε δρούσε σ' αυτά τα ορεινά τμήματα της περιοχής. Κοντά στη Χρύσω, υπάρχει ενδιαφέρον σπήλαιο με σταλακτίτες.
| |||