A priori και a posteriori γνώση: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
ορθογραφία - τόνοι |
||
Γραμμή 2:
{{επιμέλεια}}
'''A priori και a posteriori γνώση''' είναι δύο έννοιες που τις συναντά κανείς στη [[φιλοσοφία]] και στις [[κοινωνικές επιστήμες]]. Οι έννοιες αυτές αντικατοπτρίζουν τις ιδέες δύο μεγάλων ρευμάτων, των εμφυτοκρατών ή [[νατιβισμός|νατιβιστών]] και των [[εμπειρισμός|εμπειριστών]].
Πιο ειδικά ''a priori'' είναι η γνώση που αποτελείται από [[έμφυτη ιδέα|έμφυτες ιδέες]] που προηγούνται της εμπειρίας. Στα αρχαία χρόνια θα δει κανείς τον [[Πλάτων|Πλάτωνα]] να ισχυρίζεται ότι η ψυχή έχει γνωρίσει τις ιδέες άρα και την αλήθεια
==A priori και a posteriori στην Ψυχολογία==
Οι έννοιες ''a priori'' και ''a posteriori'' χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται στην Ψυχολογία κατά τρόπο και για σκοπό μάλλον διαφορετικό απ'αυτόν για τον οποίο τις εισήγαγε αρχικά η Φιλοσοφία.
Ο νατιβισμός (nativism) στην [[Ψυχολογία|ψυχολογία]] είναι η άποψη
Aπό την άλλη, η άποψη του [[Εμπειρισμός|εμπειρισμού]] συνοψίζεται με την έκφραση [[tabula rasa]]. Οι εμπειριστές υποστηρίζουν
==A priori και a posteriori στη Φιλοσοφία==
Γραμμή 16:
==A priori==
Α priori κατά λέξη σημαίνει ''από
«... Με τον όρο a priori γνώσεις θα εννοούμε στο εξής ... αυτές που είναι απολύτως ανεξάρτητες από κάθε εμπειρία ...» {{fn|1}}.
Ειδικότερα: αποδίδουμε την ιδιότητα ''a priori'' σε ένα ''
Κατά
(i) οι λεγόμενες ''θεμελιώδεις μορφές της εποπτείας''
Γραμμή 32:
==Οι θεμελιώδεις μορφές της εποπτείας==
Οι θεμελιώδεις μορφές της εποπτείας δεν είναι έννοιες. Ούτε είναι σημεία (με την χρήση του όρου σημείο στη γλωσσολογία) που δηλώνουν είτε κάποιο υλικό πράγμα είτε κάποια αφηρημένη έννοια. Ούτε είναι ακατάληπτες υπερβατικές οντότητες κάποιου είδους. Είναι συγκεκριμένα αυτό που λένε
Παρά τη φανερή δυσκολία του θέματος, το συμπέρασμα είναι αδιαμφισβήτητο και σαφές. Ο γερμανός φιλόσοφος αποκαλεί εις το εξής αυτό τον κλάδο της φιλοσοφίας [[Υπερβατική αισθητική|Υπερβατική Αισθητική]]. Ο χρόνος και ο χώρος είναι υπερβατικές οντότητες αλλά δεν είναι ακατάληπτες. Είναι αντίθετα θεμελιώδεις, και εντελώς κοινές, μορφές της αισθητικής εποπτείας (δηλαδή της εποπτείας με τις αισθήσεις).
Γραμμή 38:
==Οι θεμελιώδεις μορφές της νόησης==
Μικρό τμήμα της Κριτικής του Καθαρού Λόγου του Καντ αφιερώνεται στην εισαγωγή στην [[Υπερβατική αισθητική|Υπερβατική Αισθητική]], ενώ στη συνέχεια ένα φανερά
H Υπερβατική Διαλεκτική δεν είναι ακατάληπτη. Αν και το αντικείμενο που καλείται να μελετήσει αυτός ο επιστημονικός κλάδος είναι υπερβατικό στη φύση του, είναι μια υπερβατική οντότητα, είναι ένα υπερβατικό ''κάτι'', ωστόσο το αποτέλεσμα των ερευνών αυτής της επιστήμης είναι σαφές.
Είναι φανερό
Η τυπική [[Λογική|Λογική]], της οποίας μπορούμε να έχουμε πολύ καλή εποπτεία όταν πχ μελετάμε μαθηματικά, ευκλείδεια γεωμετρία κλπ, είναι το δεύτερο στοιχείο a priori που ψάχναμε.
Γραμμή 47:
Σεβόμενος ασφαλώς την παράδοση της φιλοσοφίας ο Καντ παρουσιάζει αυτό το συμπέρασμα αρκετά διαφορετικά:
« ... Τις καθαρές-και-υπερβατικές-έννοιες-του-νοείν ονομάζουμε σύμφωνα με τον
Και αμέσως παρακάτω ο Καντ παρουσιάζει τον ''Πίνακα των Κατηγοριών'' ο οποίος είναι ο ίδιος ακριβώς στη δομή του (για την ακρίβεια αντιστοιχίζεται ένα προς ένα) με τον πίνακα των Λογικών Κρίσεων που χρησιμοποιούσαν οι σχολαστικοί Λογικοί (καθηγητές Φιλοσοφίας) της εποχής.
Γραμμή 64:
==Παραπομπές - σημειώσεις==
*{{fnb|1}} Κριτική του Καθαρού Λόγου, μεταφρ. Α.Γιανναρας, εκδ.Παπαζήση, Τόμος Α',
*{{fnb|2}} Φιλοσοφία, Γ' Λυκείου, Κατσιμάνη, Ρούσσου, ΟΕΔΒ, ISBN 960-06-0252-2, σελ.273
*{{fnb|3}} Κριτική του Καθαρού Λόγου, μεταφρ. Α.Γιανναρας, εκδ.Παπαζήση, Τόμος Β',
[[Κατηγορία:Φιλοσοφία]]
|