Αρχαία ελληνική λογοτεχνία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Elena153 (συζήτηση | συνεισφορές)
μ →‎Ο πεζός λόγος: διόρθ. ενοτήτων
Elena153 (συζήτηση | συνεισφορές)
→‎Η αττική κωμωδία: μεταφορά υλικού σε χωριστό άρθρο
Γραμμή 130:
Ο [[Κράτης]], που διατέλεσε υποκριτής του Κρατίνου, νίκησε για πρώτη φορά το 449. Κατά τον Αριστοτέλη πρώτος αυτός εγκατέλειψε την ιαμβική κοροϊδία και επιδίωξε να παρουσιάσει ένα συγκροτημένο σύνολο.<ref>Lesky, σελ. 593.</ref> Η Σούδα αναφέρει δύο ποιητές κωμωδιών με το όνομα αυτό.
Ο [[Φερεκράτης]] προχωρεί περισσότερο από τους προηγουμένους κωμωδιογράφους και παρουσιάζει αντί άτακτα σκώμματα έξυπνα πλεγμένες υποθέσεις. Γνωστές κωμωδίες του ήταν ο ''Δουλοδιδάσκαλος'', η ''Κοριαννώ'', οι ''Μυρμηκάνθρωποι'', ο ''Χείρων''.
Έντονα πολιτικοποιημένες κωμωδίες έγραψαν οι ποιητές Έρμιππος και Πλάτων. Ο Έρμιππος δεν περιόρισε την κριτική του μόνο μέσω των έργων του, αλλά προκάλεσε και πολλές δίκες. Ο Πλάτων ήταν ο πρώτος που ονόμασε κωμωδίες του με τα ονόματα των πολιτικών που σχολίαζε (Υπέρβολος, Πείσανδρος, Κλεοφών). Σύγχρονος του Αριστοφάνη και σημαντικός αντίπαλός του ήταν ο [[Εύπολις]], που ανέβασε έργο πρώτη φορά το 429 και νίκησε 7 φορές. Ο [[Στράττις]] (κατά το 420- 390 π.Χ.) έγραψε 16 κωμωδίες σύμφωνα με τη Σούδα. Κάποιες από αυτές φαίνεται ότι παρωδούσαν τραγικά θέματα (''Μήδεια'', ''Τρωίλος'', ''Φοίνισσαι'', ''Χρύσιππος''. Στον ''Κινησία'' διακωμωδούσε τη σκελετική μορφή του ομώνυμου διθυραμβοποιού και στον ''Παυσανία ή Μακεδόνες'' αναφερόταν στη διαμονή του Αγάθωνα και του φίλου του Παυσανία στην αυλή του βασιλιά Αρχέλαου της Μακεδονίας. Ο Θεόπομπος (5- 4 αιώνας π.Χ.), στα όρια μεταξύ [[αρχαία κωμωδία|αρχαίας]] και [[μέση κωμωδία|μέσης κωμωδίας]], κατά το λεξικό της Σούδας
έγραψε 24 κατά δε τον Ανώνυμο (''περί κωμωδίας'') 17 κωμωδίες (''Ειρήνη'', ''Στρατιώτιδες'', ''Ηδύχαρης'', ''Άδμητος'', ''Πηνελόπη'', ''Μήδος'' κ.α.). Από αυτές η ''Ειρήνη'' είχε πολιτική υπόθεση, οι ''Στρατιώτιδες'' θυμίζουν τις ''Εκκλησιάζουσες'' του Αριστοφάνη και από τον ''Ηδυχάρη'' σώθηκε κάποιος υπαινιγμός στον ''Φαίδωνα'' του Πλάτωνα. Στην μεταβατική περίοδο προς τη μέση κωμωδία ήταν και ο ποιητής Εύβουλος, που κατά τη Σούδα έγραψε 100 έργα.
 
====Αριστοφάνης====
Γραμμή 148 ⟶ 149 :
κωμωδίες του. Στόχοι της κριτικής του ήταν οι πολιτικοί, σε μια περίοδο που η αθηναϊκή δημοκρατία ήταν εύθραυστη και ο δήμος ήταν αντικείμενο εκμετάλλευσης δημαγωγών, οι σοφιστές, ο [[Σωκράτης]] και ο [[Ευριπίδης]]. Αντιθέτως δεν έπληξε ποτέ τους φιλειρηνικούς αγρότες και την αριστοκρατική τάξη των ιππέων, την οποία θεωρούσε θεματοφύλακα της παλαιάς ηθικής τάξης.<ref>Κακριδής, σελ. 132.</ref> Ο Κλέων, πολιτικός τον οποίο ο Αριστοφάνης καυτηρίασε έντονα, είχε απαγγείλει κάποια κατηγορία εναντίον του με αφορμή τους ''Βαβυλωνίους'', αλλά δεν υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες για την υπόθεση.
 
====ΟιΗ άλλοιμέση κωμικοίκωμωδία====
Κατά τον 4ο αι. παρατηρούνται αλλαγές στην κωμωδία και γι' αυτό το λόγο οι αρχαίοι κριτικοί είχαν ονομάσει την περίοδο μετά τον Αριστοφάνη έως τον Μένανδρο [[μέση κωμωδία]] (σε αντίθεση με την [[αρχαία κωμωδία|αρχαία]] που προηγήθηκε και τη [[νέα κωμωδία|νέα]] που ακολούθησε. Από τα πολλά ονόματα συγγραφέων έχουν ξεχωρίσει οι Άλεξις, Αναξανδρίδης και Αντιφάνης.<ref>Lesky, σελ. 870</ref> Από όσο μπορεί κανείς να υποθέσει, η μέση κωμωδία ήταν λιγότερο πολιτικοποιημένη, με λιγότερο τολμηρό λεξιλόγιο, ενώ από δραματικής πλευράς είχε καταργηθεί η ''παράβασις'' και ρόλος των χορικών ως προς την υπόθεση είχε περιοριστεί.
<p>Εκτός από τον Αριστοφάνη που αναδείχτηκε ο πιο αντιπροσωπευτικός
 
Αθηναίος κωμωδιογράφος, στην Αττική ασχολήθηκαν με την κωμωδία και
====Νέα κωμωδία====
άλλοι ποιητές:</p>
<ul>
<li>Ο <b>Στράττις</b> (κατά το 420- 390 π.Χ.). Κατά το λεξικό της
Σούδας έγραψε 16 κωμωδίες ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγονται η
'''"Μήδεια"''', ο '''"Τρωίλος"''', οι '''"Φοίνισσαι"''', ο
'''"Χρύσιππος"''', ο '''"Κινησίας"''', '''"Μακεδόνες ή Παυσανίας"'''.
Από αυτές οι 4 πρώτες ήταν όπως φαίνεται παρωδικής φύσης, ο
'''"Κινησίας"''' διακωμωδούσε τη σκελετική μορφή του διθυραμβοποιού
Κινησία, η δε υπόθεση των '''"Μακεδόνων ή Παυσανία"''' αναφερόταν στη
διαμονή του Αγάθωνα και του φίλου του Παυσανία στην αυλή του βασιλιά
των Μακεδόνων Αρχελάου"</li>
</ul>
<ul>
<li>Ο <b>Θεόπομπος</b> (5- 4 αιώνας π.Χ.). Κατά το λεξικό της Σούδας
έγραψε 24 κατά δε τον Ανώνυμο '''("Περί κωμωδίας")''' 17 κωμωδίες
('''"Ειρήνη", "Στρατιώτιδες", "Ηδυχάρης", "Άδμητος", "Πηνελόπη"
"Μήδος"''' κ.ά.). Από αυτές η "'''Ειρήνη'''" είχε πολιτική υπόθεση, οι
"'''Στρατιώτιδες'''" θυμίζουν τις "'''Εκκλησιάζουσες'''" του Αριστοφάνη
και από τον "'''Ηδυχάρη'''" σώθηκε κάποιος υπαινιγμός του Φαίδωνος του
Πλάτωνος.</li>
</ul>
<ul>
<li>Ο <b>Αντιφάνης</b> (405- 333 π.Χ.). Έγραψε 260 και κατ' άλλους
365 κωμωδίες, αλλά κέρδισε μόνο 13 νίκες. Σώθηκαν πάνω από 300
αποσπάσματα, στα οποία περιγράφονται εκτεταμένα εστιάσεις, αλλά
περιέχονται και πολλές καλές γνώμες. Η τέχνη του ήταν κληρονομική στο
γένος του.</li>
</ul>
<ul>
<li>Ο <b>Αναξανδρίδης</b>. Έζησε κατά τον 4 αιώνα π.Χ. Άφησε 65
κωμωδίες. Παράλληλα έγραψε και διθυράμβους. Από την κωμωδία του
'''"Πόλεις"''' σώζεται χαριτωμένο απόσπασμα στο οποίο περιγράφεται η
διαφορά των ηθών των Αιγυπτίων και Ελλήνων και γίνεται λόγος για τα
χοιρινά κρέατα που ο μεν Αιγύπτιος '''"ουκ εσθίει, εγώ δε (ο Έλλην) γ'
ήδομαι μάλιστα τούτοις"'''. Επίσης σε κάποιο άσμα του
'''"Πρωτεσιλάου"''' διακωμωδεί με λεπτή ειρωνεία τις υπερβολικές
προετοιμασίες για το συμπόσιο των γάμων του Αθηναίου στρατηγού Ιφικράτη
με την κόρη του βασιλιά των Θρακών Κότυος.</li>
</ul>
<ul>
<li><b>Ο Άλεξις</b> (372- 270 π.Χ.). Καταγόταν από τα Θούρια της Κάτω
Ιταλίας και έζησε στην Αθήνα. Κατά το λεξικό της Σούδας έγραψε 245
κωμωδίες από τις οποίες σώθηκαν μόνο αποσπάσματα. Πολλές από αυτές όπως
ο '''"Αίσωπος", ο "Αρχίλοχος", η "Ελένη", οι "Επτά επί Θήβαις", η
"Ησιόνη", ο "Λίνος", ο "Οδυσσεύς", ο "Ορέστης" '''έχουν καθαρά το
χαρακτήρα της μέσης κωμωδίας, ζούσε όμως στην περίοδο ακμής της νέας
κωμωδίας, γιατί στον "'''Υποβολιμαίο'''" γινόταν λόγος για το σύνδεσμο
του Πτολεμαίου του Φιλαδέλφου με την αδελφή του Αρσινόη. Οι κωμωδίες
του χλεύαζαν κυρίως τους φιλοσόφους και τα παράσιτα της κοινωνίας,
είχαν δε κατά προτίμηση τη μορφή παρωδίας. Ιστορικό ενδιαφέρον
παρουσιάζει κάποιο απόσπασμα από τον "'''Ισοστάσιον'''", στον οποίο
περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο οι εταίρες προσπαθούσαν να
συγκαλύψουν τα ελαττώματα της φύσης.</li>
</ul>
<ul>
<li><b>Ο Εύβουλος</b> (4ος αιώνας π.Χ.). Έγραψε πάνω από 100 έργα.
Κατά το λεξικό της Σούδας βρισκόταν στα όρια μεταξύ της μέσης και της
παλιάς κωμωδίας.</li>
</ul>
<ul>
<li><b>Ο Άρχιππος</b> (5- 4 αιώνας π.Χ.). Έγραψε τις κωμωδίες:
"'''Ιχθύες'''" που ήταν απομίμηση των "'''Ορνίθων'''" του Αριστοφάνη,
"'''Αμφιτρύων'''" που αποτέλεσε ίσως τη βάση για τον "'''Aphitruo'''"
του Πλαύτου, "'''Πλούτος'''" κ.ά.</li>
</ul>
<ul>
<li><b>Ο Μένανδρος</b> (342/1- 291/90 π.Χ.). Γιος του κωμωδοποιού
Αλέξιδος. Ήταν ο σημαντικότερος από τους ποιητές της νέας αττικής