Νιτρογλυκερίνη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Nitroglycerin-2D-skeletal.png|thumb|right|250px|Ο χημικός τύπος της νιτρογλυκερίνης]]
Η '''νιτρογλυκερίνη''' ([[αγγλική γλώσσα|Αγγλικές]] ονομασίες : Nitroglycerin, Nitroglycerine, Trinitroglycerin, glyceryl trinitrate) είναι ένα βαρύ, ελαιώδες [[εκρηκτικό]] υγρό [με χημικός τύποςτύπο : C<sub>3</sub>H<sub>5</sub>(ONO<sub>2</sub>)<sub>3</sub>] προερχόμενο από [[γλυκερόλη]] που αναμιγνύεται με [[άζωτο]]. Από τη δεκαετία του 1860 χρησιμοποιείται ως ένα ενεργό συστατικό στην παραγωγή εκρηκτικών, ειδικά του [[δυναμίτης|δυναμίτη]], και έτσι χρησιμοποιούτανχρησιμοποιούνταν σε κατασκευαστικές καικαιεργασίες και εργασίες κατεδάφισης. ΠαρομοίωςΕπίσης, από το [[1880]], χρησιμοποιείται από τις στρατιωτικές δυνάμεις ως ένα ενεργό συστατικό στη [[νιτροκυτταρίνη]] και σε κάποια στερεά προωθητικά καύσιμα. Η νιτρογλυκερίνη χρησιμοποιείται, επίσης, για ιατρικούς σκοπούς ως ένα αγγειοδιασταλτικό φάρμακο για την αντιμετώπιση κάποιων καρδιακών προβλημάτων, όπως τητην [[στηθάγχη]].
 
== Ιστορία ==
Η νιτρογλυκερίνη ήταν το πρώτο εκρηκτικό που μπορούσε να αναπτυχθεί καλύτερα και ήταν δυνατότερο από άλλα εκρηκτικά που χρησιμοποιούνταν παλιότερα. Ανακαλύφθηκε από τον χημικό Ασκάνιο Σομπρέρο το [[1847]] στο Πανεπιστήμιο του [[Τορίνο]]. Αρχικά την αποκάλεσε πυρογλυκερίνη (pyroglycerin) και προειδοποιούσε αδιάκοπα κατά της χρήσης της, στα γράμματα και τα άρθρα του, δηλώνοντας ότι ήταν υπερβολικά επικίνδυνη και αδύνατο να τη χειριστεί κανείς.
 
Ένας συμμαθητής του Σομπρέρο ήταν ο [[Άλφρεντ Νομπέλ]] ο οποίος πήρε τον χημικό τύπο σπίτι του, στη Σουηδία και πειραματίστηκε πάνω σε πιο ασφαλείς τρόπους για τον χειρισμό αυτής της επικίνδυνης ουσίας. Ο νεότερος αδερφός του και μερικοί άλλοι εργάτες σκοτώθηκαν το 1864 σε μία έκρηξη νιτρογλυκερίνης στο οικογενειακό εργοστάσιο όπλων στο Helenborg.<ref>[http://nobelprize.org/alfred_nobel/industrial/articles/vinterviken/emil.html NobelPrize.org: Emil Nobel]</ref> Ένα χρόνο μετά, ο Νομπέλ ίδρυσε την εταιρία “Alfred Nobel & Company” στη [[Γερμανία]], χτίζοντας ένα απομονωμένο εργοστάσιο στους λόφους Krümmel του Geestacht δίπλα στο [[Αμβούργο]]. Αυτή η εταιρία παρήγαγε ένα υγρό που συνδύαζε τη νιτρογλυκερίνη με το [[πυρίτιδα|μπαρούτι]], γνωστό ως “Εκρηκτικό Έλαιο” (Blasting Οil), αλλά ήταν εξαιρετικά ασταθές και δύσκολο στη μεταφορά, όπως φαινόταν από πολυάριθμες καταστροφές. Τα κτίριακτήρια του εργοστασίου στο Krümmel καταστράφηκαν μάλιστα σε δύο περιστάσειςπεριπτώσεις.<ref>[http://nobelprize.org/alfred_nobel/industrial/articles/krummel/index.html NobelPrize.org: Krümmel]</ref>
 
Τον Απρίλιο του [[1866]] τρία κιβώτια νιτρογλυκερίνης στάλθηκαν στην [[Καλιφόρνια]], όπου η εταιρεία σιδηροδρόμων Central Pacific Railroad ήθελε να κάνει πειράματα χρησιμοποιώντας την ικανότητά της να εκρήγνυται βίαια, ώστε να επιταχύνει την κατασκευή ενόςμιας τούνελσήραγγας μήκους 506 μέτρων (1659 ποδιών) στην οροσειρά [[Σιέρα Νεβάδα (ΗΠΑ)|Σιέρα Νεβάδα]]. Ένα από τα κιβώτια εξερράγη σε ένα γραφείο της εταιρείας [[Ουέλς Φάργκο]] (Wells Fargo) στο [[Σαν Φρανσίσκο]] και σκότωσε 15 άτομα, κάτι που οδήγησε στη γενική απαγόρευση της μεταφοράς υγρής νιτρογλυκερίνης στην Καλιφόρνια. Έτσι, έγινε απαραίτητη η επιτόπια παρασκευή νιτρογλυκερίνης, καθώς ήταν απαραίτητη για τα σκληρά πετρώματα που είχαν απομείνει και έπρεπε να εκραγούναπομακρυνθούν με έκρηξη για την ολοκλήρωση του πρώτου αμερικάνικου διηπειρωτικού σιδηρόδρομου.<ref>"[http://www.pbs.org/wgbh/amex/tcrr/peopleevents/e_nitro.html Transcontinental Railroad - People & Events: Nitroglycerin]", ''American Experience'', PBS</ref>
 
Η υγρή νιτρογλυκερίνη είχε απαγορευθεί ευρέως και σε άλλα μέρη επίσης μέρη και αυτό τελικά οδήγησε στη δημιουργία τουτης δυναμίτηδυναμίτιδας από τον Άλφρεντ Νομπέλ και την εταιρία του το [[1867]]. ΟΗ δυναμίτηςδυναμίτιδα φτιάχτηκεκαασκευάστηκε από τομε συνδυασμό νιτρογλυκερίνης και πετρωμάτων που αποτελούνταν από [[διάτομα|γης διατόμων]], καιπετρώματος που μπορούσανμπορούσε να βρεθούνβρεθεί στους λόφους Krümmel. Παρόμοια μίγματα περιείχαν νιτρογλυκερίνη με άλλα αδρανή απορροφητικά υλικά (πολλοί διαφορετικοί συνδυασμοί δοκιμάστηκαν έτσι ώστε να παρακάμψουν τα αυστηρά διπλώματα ευρεσιτεχνίας του Νομπέλ). ΔυναμίτεςΔυναμίτιδες που περιείχαν νιτροκυτταρίνη, η οποία αυξάνει το [[ιξώδες]] του μίγματος, είναι γνωστοί ως «ζελατίνες».
 
Μετά την ανακάλυψη ότι το νιτρικό άμυλο βοηθά στην ανακούφιση του πόνου στο στήθος , ο γιατρός William Murrel πειραματίστηκε με τις χρήσεις της νιτρογλυκερίνης για να καταπραΰνει τη στηθάγχη και να μειώσει την [[αρτηριακή πίεση]]. Ξεκίνησε να χορηγεί μικρές δόσεις σε ασθενείς το 1878 και αυτή η μέθοδος σύντομα υιοθετήθηκε ευρέως, μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων του στο ιατρικό περιοδικό “The Lancet” το 1879. Αυτή η ιατρική ανακάλυψη χρησιμοποιούταν με το όνομα “τρινιτρική γλυκερόλη” ή “τρινιτρίνη” για να αποφευχθούν παρεξηγήσεις των ασθενών που είχαν να κάνουν με τη χρήση της νιτρογλυκερίνης ως εκρηκτικό.<ref>Sneader, Walter. ''Drug Discovery: A History''. John Wiley and Sons, 2005 ISBN 0471899801</ref>
 
== Έκρηξη ==
Η νιτρογλυκερίνη και όλα τα διαλυτικά που χρησιμοποιούνται σε αυτή μπορούν να αναφλεγούν και μερικές φορές αστραπιαία. Παρόλ’Παρόλα αυτά, η εκρηκτική δύναμη της νιτρογλυκερίνης αντλείται από την εκρηξήέκρηξή της: ενέργεια από την αρχική αποσύνθεση προκαλεί μια κλιμακωτή μεταβολή της [[πίεση|πίεσης]] που οδηγεί σε έκρηξη το καύσιμο που την περιβάλλει. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει ένα αυτοσυντηρούμενο [[ωστικό κύμα]], που διαδίδεται μέσω του εκρηκτικού υλικού με 20 φορές την [[ταχύτητα του ήχου]] ως μία σχεδόν στιγμιαία αποσύνθεση του καυσίμου, η οποία οφείλεται στην υπερβολική πίεση και έχει σαν αποτέλεσμα την μετατροπή του σε διάπυρα αέρια. Αυτή η διαδικασία είναι τελείως διαφορετική από την ανάφλεξη που εξαρτάται μόνο από το διαθέσιμο καύσιμο, ανεξάρτητα από πίεση ή δονήσεις.
 
== Ιατρική σημασία / χρήση ==