Αλέξιος Α΄ Κομνηνός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 4:
== Άνοδος στο θρόνο ==
 
Ήταν ανηψιός του αυτοκράτορα [[Ισαάκιος Α'|Ισαάκιου Α' Κομνηνού]] και γιος του [[Ιωάννης Κομνηνός|Ιωάννη Κομνηνού]] και της [[Άννα Δαλασηνή|Άννας Δαλασηνής]]. Ο Αλέξιος από πολύ νωρίς κατατάχθηκε στον αυτοκρατορικό στρατό και αντιμετώπισε αρκετούς στασιαστές και διεκδικητές του αυτοκρατορικού θρόνου. Το [[1078]] ορίστηκε αρχηγός του στρατού της Δύσης από τον αυτοκράτορα [[Νικηφόρος Γ'|ΝικηφόρΝικηφόρο Γ' Βοτανειάτη]] Οι μεγαλύτερες επιτυχίες του ήταν η νίκη και σύληψη πρώτα του Νικηφόρου Βρυέννιου και αργότερα του Νικηφόρου Βασιλάκιου. Το [[1081]] στασίασε και ο ίδιος με τους αδερφούς του και πήρε το θρόνο από το Νικηφόρο Γ' μετά από παρότρυνση και με τη βοήθεια του Ιωάννη Δούκα, θείου του [[Μιχαήλ Ζ'|Μιχαήλ Ζ' Δούκα]]. Για αρκετό καιρό υπήρξε εραστής της αυτοκράτειρας Μαρίας της Αλανής, συζύγου των αυτοκρατόρων Μιχαήλ Ζ' και Νικηφόρου Γ'. Η εύνοια της του φάνηκε πολύ χρήσιμη τα χρόνια που προσπαθούσε να ανέβει στη στρατιωτική ιεραρχία.Μετά από την άνοδό του στο θρόνο, όμως, παντρεύτηκε την Ειρήνη Δούκα, εγγονή του Ιωάννη Δούκα, θείου του Μιχαήλ Ζ'. Για να εξασφαλίσει την υποστήριξη των [[Δούκες|Δουκών]] επανέφερε τον [[Κωνσταντίνος Δούκας|Κωνσταντίνο Δούκα]], γιο του Μιχαήλ Ζ' και της Μαριάς της Αλανής ως συναυτοκράτορα. Μάλιστα αργότερα τον αρραβιώνιασεαρραβώνιασε με την πρωτότοκη κόρη του, [[Άννα Κομνηνή|Άννα]]. Η γέννηση του γιου του Αλέξιου, [[Ιωάννης Β'|Ιωάννη]], το [[1087]] τερμάτισε την αναγνώριση του Κωνσταντίνου ως συναυτοκράτορα. Ο Κωνσταντίνος, όμως, συνέχισε να έχει φιλικές σχέσεις με τον αυτοκράτορα μέχρι το θανατό του, περίπου το [[1095]].
 
== Οικονομικά και διοικητικά μέτρα ==
Γραμμή 14:
== Εξωτερικές απειλές τα πρώτα χρόνια ==
 
Την ίδια χρονιά που ο Αλέξιος ανέβηκε στο θρόνο οι [[Νορμανδοί]] που είχαν καταλάβει τη βυζαντινή [[Ιταλία]] από το [[1071]] αποβιβάστηκαν στις αλβανικές ακτές και με αρχηγό το [[Ροβέρτος Γυισκάρδος|Ροβέρτο Γυισκάρδο]] πολιόρκησαν το [[Δυρράχιο]]. Ο Αλέξιος έσπευσε να τους αντιμετωπίσει αλλά ηττήθηκε και αναγκάστηκε για να εξασφαλίσει τη συνεργασία των [[Βενετία|Βενετών]] να τους παραχωρήσει αποκλειστικά προνόμια σε όλη την αυτοκρατορία. Ο [[Α' Βυζαντινο-Νορμανδικός Πόλεμος|πόλεμος με τους Νορμανδούς]] τερματίστηκε το [[1085]] με το θάνατο του Ροβέρτου Γυισκάρδου και τη σύγκρουση για τη διαδοχή του μεταξύ του Βοημούνδου και του μικρότερου αδελφού του, Ρογήρου Μπόρσα. Μετά από λίγο καιρό, όμως, ο Αλέξιος χρειάστηκε να αντιμετωπίσει τουρκικούς λαούς που περνούσαν το Δούναβη και έκαναν επιδρομές στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας, τους [[Πετσενέγκοι|Πετσενέγκους]] και τους [[Κουμάνοι|Κουμάνους]]. Οι επιδρομές αυτές συνεχίστηκαν με μικρότερη ή μεγαλύτερη ένταση για αρκετά χρόνια, και μάλιστα οι Πετσενέγκοι συνεργάστηκαν το [[1090]] με τον εμίρη της [[Σμύρνη|Σμύρνης]], [[Τζαχάς|Τζαχά]] που είχε βλέψεις στο βυζαντινό θρόνο, και επιτέθηκαν στην [[Κωνσταντινούπολη]]. Ο Αλέξιος χρησιμοποιώντας τους Κουμάνους εναντίον τους κατάφερε να τους νικήσει στην [[μάχη του Λεβουνίου]] το [[1091]]. Το [[1094]] ήταν η σειρά των Κουμάνων να επιδράμουν εναντίον των Βυζαντινών, ξεσηκωμένοι από έναν διεκδικητή του θρόνου που υποκρινόταν ότι ήταν ο Κωνσταντίνος Διογένης, ένας γιος του Ρωμανού Διογένη που στην πραγματικότητα είχε πεθάνει χρόνια πριν. Οι Κουμάνοι αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν όταν ο ψευδο-Διογένης εξουδετερώθηκε στην Αδριανούπολη. Ο Αλέξιος κατάφερε να εξουδετερώσει και την απειλή του Τζαχά, στρέφοντας εναντίον του τον γαμπρό του, τον [[Κιλίτζ Αρσλάν Α']], ο οποίος και τον δολοφόνησε στη διάρκεια ενός συμποσίου το 1094. Έχοντας σταθεροποιήσει την ειρήνη στα ευρωπαϊκά εδάφη της αυτοκρατορίας ο Αλέξιος έστρεψε την προσοχή του στην [[Μικρά Ασία]], που είχε χαθεί σχεδόν ολόκληρη από τους [[Σελτζούκοι|Σελτζούκους]] [[Τουρκικά φύλα|Τούρκους]]. Έστειλε μία επιστολή στον πάπα της [[Ρώμη|Ρώμης]] [[Ουρβανός B’|Ουρβανό B’]] για να πάρει βοήθεια από τη δύση με την μορφή αποστολής μισθοφόρων για να μπορέσει να ανακαταλάβει τα χαμένα εδάφη. Έτσι,Αυτό μπήκαντο οιαίτημα βάσειςτου Αλέξιου για τηνβοήθεια από τη Δύση ήταν μία από τις αφορμές της [[Πρώτη Σταυροφορία|Πρώτης Σταυροφορίας]].
 
== Η Πρώτη Σταυροφορία και οι συνέπειές της ==
Γραμμή 20:
[[Εικόνα:Godefroy de Bouillon.jpg|150px|right|thumb|Ο Γοδεφρείδος του Μπουιγιόν και οι άλλοι βαρώνοι της Πρώτης Σταυροφορίας στο αυτοκρατορικό παλάτι του Αλέξιου Κομνηνού.]]
 
Ο Αλέξιος προσπάθησε να αντιμετωπίσει με τη διπλωματία τους σταυροφόρους που κατέφθαναν κατά ομάδες στα εδάφη του.
Ο Αλέξιος προσπάθησε να αντιμετωπίσει με τη διπλωματία τους σταυροφόρους που κατέφθαναν κατά ομάδες στα εδάφη του, από τα σύνορα με την [[Ουγγαρία]] και από τις δυτικές ακτές της αυτοκρατορίας με σημαντικότερους αρχηγούς, τους [[Γοδεφρείδος του Μπουιγιόν|Γοδεφρείδο του Μπουιγιόν]], [[Ραϋμόνδος της Τουλούζης|Ραϋμόνδο της Τουλούζης]] και [[Βοημούνδος του Τάραντα|Βοημούνδο του Τάραντα]]. Όμως, διάφορα επεισόδια λεηλασιών και συγκρούσεων τον έπεισαν να ακολουθήσει επιθετική πολιτική όσο οι σταυροφόροι δεν ήταν ακόμη τόσοι πολλοί ώστε να τον απειλήσουν και να τους αρνηθεί τη βοήθεια του. Ακόμη διέταξε το στρατό στην Κωνσταντινούπολη να επαγρυπνεί. Χαρακτηριστικότερο το επεισόδιο του με τον Σταυροφόρο [[Ούγος των Βερμαντουά|Ούγο των Βερμαντουά,]] αδελφό του βασιλιά της Γαλλίας. Αυτά τα μέτρα πέτυχαν και οι αρχηγοί των σταυροφόρων υποσχέθηκαν όσα εδάφη κατελάμβαναν από τους Τούρκους και προηγουμένως ανήκαν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία να τα παραδώσουν σε βυζαντινή διοίκηση (δηλαδή όλα τα εδάφη από τη [[Νίκαια (Μικρά Ασία)|Νίκαια]] ως την [[Αντιόχεια]]). Αρχές του [[1097]] οι σταυροφόροι είχαν πλέον συγκεντρωθεί όλοι στα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης και ο Αλέξιος τους έδωσε καράβια για να μεταφερθούν στην απέναντι ακτή και ένα μικρό εκστρατευτικό σώμα υπό τον στρατηγό Τατίκιο για να τους οδηγήσει μέχρι την Αντιόχεια. Εκεί, κατάφεραν να νικήσουν τους Τούρκους της Νίκαιας και απέκλεισαν την πόλη. Οι Τούρκοι όμως ήρθαν σε συνεννόηση με τους Βυζαντινούς, οι οποίοι διέσχισαν με πλοιάρια τη λίμνη στην πίσω μεριά της πόλης, και τους παρέδωσαν τη Νίκαια χωρίς να μπορέσουν να αντιδράσουν σε αυτό οι σταυροφόροι. Αυτό το συμβάν ψύχρανε τελείως τις σχέσεις των σταυροφόρων και Βυζαντινών.
Η [[Σταυροφορία του Λαού]], με κυριότερο αρχηγό τον [[Πέτρος ο Ερημίτης|Πέτρο τον Ερημίτη]] ήταν το πρώτο μεγάλο σώμα σταυροφόρων που έφτασε στην Κωνσταντινούπολη, τον Αύγουστο του [[1096]]. Η πλειοψηφία των σταυροφόρων που συμμετείχαν στη σταυροφορία του Πέτρου του Ερημίτη δεν είχαν κάποια στρατιωτική πείρα ή εκπαίδευση ή τον κατάλληλο εξοπλισμό. Μάλιστα, πολλοί από τους σταυροφόρους ήταν γυναικόπαιδα και ηλικιωμένοι. Είχαν προξενήσει αναταραχή και καταστροφές στην πορεία τους προς την Κωνσταντινούπολη και η παραμονή τους στα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης ήταν επίσης προβληματική. Ο Αλέξιος τους παραχώρησε πλοία για να περάσουν στην Μικρά Ασία και τους προειδοποίησε να περιμένουν τους υπόλοιπους σταυροφόρους πριν επιτεθούν στους Τούρκους γιατί δεν ήταν αρκετά ισχυροί. Οι προστριβές ανάμεσα στους σταυροφόρους και η διαίρεσή τους σε μικρότερες ομάδες συνετέλεσαν στην καταστροφή τους και στο σφαγιασμό τους από τους Τούρκους. Οι λίγοι που γλίτωσαν επέστρεψαν στην Κωνσταντινούπολη.
 
ΟΤο ΑλέξιοςΝοέμβριο προσπάθησετου να[[1096]] αντιμετωπίσειάρχισαν μενα τηφτάνουν διπλωματίαστην τουςΚωνσταντινούπολη σταυροφόρουςνέα πουσώματα κατέφθανανσταυροφόρων, κατά ομάδες στα εδάφη του,άλλοι από τα σύνορα με την [[Ουγγαρία]] και άλλοι από τις δυτικές ακτές της αυτοκρατορίας. μεΑυτή σημαντικότερουςτη αρχηγούς,φορά επρόκειτο για οργανωμένα σώματα πολεμιστών. Σημαντικότεροι αρχηγοί τους ήταν ο [[Γοδεφρείδος του Μπουιγιόν|Γοδεφρείδο του Μπουιγιόν]], ο [[Ραϋμόνδος της Τουλούζης|Ραϋμόνδο της Τουλούζης]] και ο [[Βοημούνδος του Τάραντα|Βοημούνδο του Τάραντα]]. Όμως, διάφοραΔιάφορα επεισόδια λεηλασιών και συγκρούσεων τονκαι με το νέο κύμα σταυροφόρων έπεισαν τον Αλέξιο να ακολουθήσει επιθετική πολιτική όσο οι σταυροφόροι δεν ήταν ακόμη τόσοι πολλοί ώστε να τον απειλήσουν και να τους αρνηθεί τη βοήθεια του. Ακόμη διέταξε το στρατό στην Κωνσταντινούπολη να επαγρυπνεί. Χαρακτηριστικότερο το επεισόδιο του με τον Σταυροφόρο [[Ούγος των Βερμαντουά|Ούγο των Βερμαντουά,]], αδελφό του βασιλιά της Γαλλίας. Αυτά τα μέτρα πέτυχαν και έπειτα από πολλές διαπραγματεύσεις και μικροσυγκρούσεις οι αρχηγοί των σταυροφόρων δήλωσαν υποταγή και υποσχέθηκαν όσα εδάφη κατελάμβαναν από τους Τούρκους και προηγουμένως ανήκαν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία να τα παραδώσουν σε βυζαντινή διοίκηση (δηλαδή όλα τα εδάφη από τη [[Νίκαια (Μικρά Ασία)|Νίκαια]] ως την [[Αντιόχεια]]). ΑρχέςΑπό τουτην [[1097]]μεριά οιτου, σταυροφόροιο είχανΑΛέξιος πλέον συγκεντρωθεί όλοι στα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης και ο Αλέξιοςυποσχέθηκε να τους έδωσεπαραχωρήσει καράβιαπλοία για να μεταφερθούνπεράσουν στην απέναντιΜικρά ακτήΑσία,τρόφιμα και έναοδηγούς. μικρόΜε εκστρατευτικό σώμα υπόαυτό τον στρατηγότρόπο Τατίκιοο για να τους οδηγήσει μέχρι την Αντιόχεια. Εκεί,Αλέξιος κατάφερανπροσπαθούσε να νικήσουνελέγξει τους Τούρκους της Νίκαιαςσταυροφόρους και απέκλεισαν την πόλη. Οι Τούρκοι όμως ήρθαν σε συνεννόηση μενα τους Βυζαντινούς,θέσει οικάτω οποίοιαπό διέσχισανβυζαντινή με πλοιάρια τη λίμνη στην πίσω μεριά της πόλης, και τους παρέδωσαν τη Νίκαια χωρίς να μπορέσουν να αντιδράσουν σε αυτό οι σταυροφόροικηδεμονία. Αυτό το συμβάν ψύχρανε τελείως τις σχέσεις των σταυροφόρων και Βυζαντινών.
 
Την άνοιξη του [[1097]] οι σταυροφόροι είχαν πλέον συγκεντρωθεί όλοι στα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης και ο Αλέξιος τους έδωσε καράβια για να μεταφερθούν στην απέναντι ακτή και ένα μικρό εκστρατευτικό σώμα υπό τον στρατηγό Τατίκιο για να τους οδηγήσει μέχρι την Αντιόχεια. Εκεί, κατάφεραν να νικήσουν τους Τούρκους της Νίκαιας και απέκλεισαν την πόλη. Οι Τούρκοι όμως ήρθαν σε συνεννόηση με τους Βυζαντινούς, οι οποίοι διέσχισαν με πλοιάρια τη λίμνη στην πίσω μεριά της πόλης, και τους παρέδωσαν τη Νίκαια χωρίς να μπορέσουν να αντιδράσουν σε αυτό οι σταυροφόροι. Αυτό το συμβάν ψύχρανε τελείως τις σχέσεις των σταυροφόρων και Βυζαντινών.
 
Μετά από πορεία αρκετών εβδομάδων οι σταυροφόροι έφτασαν στην Αντιόχεια και τον Οκτώβριο ξεκίνησαν την πολιορκία της πόλης. Όταν πέρασαν μερικοί μήνες ο Βοημούνδος κατάφερε με ένα τέχνασμα να απομακρύνει τους λίγους βυζαντινούς στρατιώτες που τους είχαν οδηγήσει μέχρι εκεί, μη θέλοντας να τους παραδώσει την Αντιόχεια αλλά να γίνει αυτός ο κυρίαρχός της. Διακήρυξε ότι η συμφωνία ήταν άκυρη και έπεισε τους άλλους σταυροφόρους να δεχθούν να γίνει αυτός ο κυρίαρχος της Αντιόχειας. Οι συγκρούσεις Σελτζούκων και Βυζαντινών είχαν αναζωπυρωθεί και ο Αλέξιος δεν μπόρεσε να αντιδράσει άμεσα. Παρ'όλο που η συμφωνία που είχε γίνει στην Κωνσταντινούπολη είχε αθετηθεί οι Βυζαντινοί επωφελήθηκαν από την αναστάτωση που έφεραν οι σταυροφόροι στους Τούρκους και από τη νίκη τους στην [[μάχη του Δορυλαίου]]. Στα χρόνια [[1097]]-[[1099]] ανακατέλαβαν την [[Χίος|Χίο]], τη [[Ρόδος|Ρόδο]], τη [[Σμύρνη]], τη [[Φιλαδέλφεια (Μικρά Ασία)|Φιλαδέλφεια]], την [[Έφεσος|Έφεσο]] και τις [[Σάρδεις]]. Η διπλωματία και οι προσπάθειες του Αλέξιου δικαιώνονταν.
Γραμμή 28 ⟶ 33 :
== Τελευταία χρόνια και θάνατος ==
 
Τα χρόνια [[1110]]-[[1116]] ο Αλέξιος εξεστράτευσε ξανά στην Μικρά Ασία προσπαθώντας να περιορίσει τους Τούρκους και να υπερασπίσει τις περιοχές που ήταν στα χέρια των Βυζαντινών. Κατάφερε τελικά να ανακαταλάβει τα εδάφη από την [[Τραπεζούντα]] ως το [[Αμόριο]] και το [[Φιλομήλιο]] της [[Φρυγία]]ς, και από εκεί ως τις εκβολές του ποταμού [[Μαίανδρος|Μαιάνδρου]]. Ακόμη, προσπάθησε να περιορίσει την αίρεση των [[Βογόμιλοι|Βογομίλων]] που εκείνη την εποχή είχε εξαπλωθεί αρκετά και είχε κέντρο της τη [[Φιλιππούπολη]]. Μία από τις τελευταίες ενέργειες του ήταν να κάψει στην πυρά τον Βασίλειο, έναν αρχηγό των Βογομίλων.
 
[[Εικόνα:Byzantium1118.PNG|thumb|right|300px|Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία το 1118, μετά την Πρώτη Σταυροφορία. Με την κόκκινη γραμμή φαίνεται η πορεία των σταυροφόρων στην Ασία, με το ροζ η περιοχή που κατάφερε να ανακαταλάβει ο Αλέξιος, και με το γαλάζιο η περιοχή που χάθηκε από τους Τούρκους μετά την Πρώτη Σταυροφορία.]]
Γραμμή 36 ⟶ 41 :
Το σθένος που έδειξε ο Αλέξιος στη ζωή του ήταν πραγματικά αξιοθαύμαστο. Αναλύοντας τον προσωπογραφικά θα μπορούσε κανείς να πει πως ήταν ένας άνθρωπος γεννημένος ηγέτης. Είχε εξάλλου όλα τα χαρακτηριστικά που απαιτούσε η βυζαντινή αυτοκρατορική ιδεολογία από εναν ιδανικό αυτοκράτορα. Ο Αλέξιος ήταν φανατικά ορθόδοξος, όχι από πηγαία πίστη ή εξαιτίας της επιρροής της θρησκόληπτης μητέρας του, αλλά από σκοπιμότητα.
 
Παρ’όλο που ο Αλέξιος παρέδωσε στο γιο του, Ιωάννη, ένα σταθερότερο και ισχυρότερο κράτος από ότι το βρήκε το [[1081]], γεγονός είναι ότι η ενδυνάμωση των ''δυνατών'' καθώς και η παραχώρηση υπέρογκων προνομίων στις ιταλικές ναυτικές δημοκρατίες μακροπρόθεσμα έπληξαν παρά ωφέλησαν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Η κόρη του, Άννα Κομνηνή, έγραψε την ''[[Αλεξιάδα]]'', ένα βιβλίο που εξιστορεί τα γεγονότα της εποχής του πατέρα της και σε πολλά σημεία τον εξυμνεί.