Πολιτική κρίση στην Τουρκία (2008): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
Η '''πολιτική κρίση στην [[Τουρκία]]''' ξέσπασε μετά την επικράτηση του [[Ισλάμ|ισλαμιστή]] πολιτικού [[Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν]] στις εκλογές του Ιουλίου [[2007]] και την παράλληλη ήττα του [[Κεμαλισμός|κεμαλικού]] υποψηφίου [[Ντενίζ Μπαϊκάλ]]. Συνέπεια της ευρείας νίκης του Ερντογάν ήταν η προώθηση και η εκλογή στην προεδρία του υπουργού εξωτερικών [[Αμπντουλάχ Γκιούλ]], υποψηφιότητα στην οποία αντιτίθεντο οι στρατιωτικοί. Η προσπάθεια του Ερντογάν να αποδυναμώσει το κοσμικό κράτος επέφερε την αντίδρασή του με αποτέλεσμα ο αρμόδιος εισαγγελέας τον Μάϊο του 2008 να εισηγηθεί προς το συνταγματικό δικαστήριο την απαγόρευση του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ καθώς και 71 επιφανών πολιτικών, μεταξύ των οποίων οι Αμπντουλάχ Γκιούλ και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου αναμένεται στα τέλη Ιουλίου [[2008]].
{{Τρέχον γεγονός}}
Η '''πολιτική κρίση στην [[Τουρκία]]''' ξέσπασε μετά την επικράτηση του [[Ισλάμ|ισλαμιστή]] πολιτικού [[Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν]] στις εκλογές του Ιουλίου [[2007]] και την παράλληλη ήττα του [[Κεμαλισμός|κεμαλικού]] υποψηφίου [[Ντενίζ Μπαϊκάλ]]. Συνέπεια της ευρείας νίκης του Ερντογάν ήταν η προώθηση και η εκλογή στην προεδρία του υπουργού εξωτερικών [[Αμπντουλάχ Γκιούλ]], υποψηφιότητα στην οποία αντιτίθεντο οι στρατιωτικοί. Η προσπάθεια του Ερντογάν να αποδυναμώσει το κοσμικό κράτος επέφερε την αντίδρασή του με αποτέλεσμα ο αρμόδιος εισαγγελέας τον Μάϊο του 2008 να εισηγηθεί προς το συνταγματικό δικαστήριο την απαγόρευση του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ καθώς και 71 επιφανών πολιτικών, μεταξύ των οποίων οι Αμπντουλάχ Γκιούλ και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου αναμένεται στα τέλη Ιουλίου [[2008]].
 
== Προϊστορία ==
 
Με την ανάληψη της πρωθυπουργίας απο τον Ερντογάν έγινε φανερό οτιότι θα προωθούσε μεταρρυθμίσεις που σταδιακά θα αλλοίωναν τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους που υπερασπίζονται οι κεμαλιστές στρατιωτικοί. Η πρώτη σημαντική σύγκρουση μεταξύ κυβέρνησης - στρατιωτικών ήρθε με αφορμή την εκλογή του προέδρου, αφού η θητεία του απερχόμενου κεμαλιστή προέδρου [[Αχμέτ Νετζντέτ Σεζέρ]] είχε ήδη λήξει. Το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ πρότεινε στις [[23 Απριλίου]] [[2007]] τον υπουργό εξωτερικών και πρώην πρωθυπουργό [[Αμπντουλάχ Γκιούλ]] για το προεδρικό αξίωμα, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση των στρατιωτικών, οι οποίοι μέσω του αρχηγού του γενικού επιτελείου στρατηγού [[Γιασάρ Μπουγιούκανιτ]] είχαν ξεκαθαρίσει οτιότι δεν θα ανέχονταν πρόεδρο που ''δεν θα ενστερνιζόταν τις βασικές αρχές της τουρκικής δημοκρατίας''.
 
Στην πρώτη ψηφοφορία, που έγινε στις [[27 Απριλίου]], η αξιωματική αντιπολίτευση (Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα), το κόμμα της Μητέρας Πατρίδας και το κόμμα του Ορθού Δρόμου απείχαν. Για να θεωρηθεί έγκυρη η ψηφοφορία θα έπρεπε να βρίσκονται τα 2/3 της τουρκικής εθνοσυνέλευσης, δηλαδή 367 βουλευτές και άνω. Στην αίθουσα της εθνοσυνέλευσης βρέθηκαν 368, ψήφισαν όμως 361. Σε 361 ο [[Αμπντουλάχ Γκιούλ]] έλαβε 357, δεν εκλέχτηκε όμως πρόεδρος καθώς δεν συγκέντρωσε τα 2/3 των μελών. Όμως το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα προσέφυγε την ίδια μέρα στο ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο καθώς θεώρησε οτι δεν υπήρξε απαρτία αφού οι επτά βουλευτές του βρέθηκαν στην αίθουσα της εθνοσυνέλευσης ως μέλη του προεδρίου για να παρακολουθήσουν την διαδικασία και όχι για να συμμετάσχουν. Απο την πλευρά του ΑΚΡ υποστηρίχθηκε οτι αφού ήταν εντός της αιθούσης λαμβάνονται ως παρόντες. Την επομένη της ψηφοφορίας οι στρατιωτικοί με ανακοίνωσή τους προειδοποίησαν οτι ''«όταν χρειαστεί θα τοποθετηθούν και θα ενεργήσουν με ξεκάθαρο και σαφή τρόπο»''. Παράλληλα με όλα αυτά οι Κεμαλιστές διοργάνωσαν διαδηλώσεις με χιλιάδες άτομα σε όλες τις μεγάλες πόλεις εναντιώμενοι στις προθέσεις του πρωθυπουργού Ερντογάν.
 
Το ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο, του οποίου τα μέλη διορίζονται απο τον εκάστοτε πρόεδρο και έχουν ισόβια θητεία, ανακοίνωσε την [[1 Μαΐου|1η Μαΐου]] [[2007]] την ακύρωση της πρώτης ψηφοφορίας με εννέα υπέρ και δύο κατά. Η απόφαση του δικαστηρίου θεωρήθηκε αποαπό πολλούς ως ''μίνι'' συνταγματικό πραξικόπημα των στρατιωτικών. Μετά την απόφαση το ΑΚΡ αποφάσισε την αναθεώρηση του συντάγματος. Στις [[6 Μαΐου]] πραγματοποιήθηκε πάλι ψηφοφορία χωρίς όμως επιτυχία αφού δεν συγκεντρώθηκαν τα 2/3 της εθνοσυνέλευσης με αποτέλεσμα ο Γκιούλ να αποσύρει την υποψηφιότητά του.
 
Ύστερα αποαπό όλα αυτά τα γεγονότα το κυβερνών κόμμα αποφάσισε να προχωρήσει στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών.
 
== Κρίσιμες εκλογές ==
Γραμμή 19 ⟶ 18 :
 
== Εκλογή προέδρου ==
Η πρόθεση της ηγεσίας του ΑΚΡ αλλά και του ίδιου του ΓκιούλΓκιουλ να κατέλθει ως υποψήφιος για δεύτερη φορά για τον προεδρικό θώκο επιβεβαιώθηκε τις επόμενες μέρες. Στις [[13 Ιουλίου]] το ΑΚΡ επισημοποίησε την πρότασή του, παρά τις έντονες αντιρρήσεις των κεμαλιστών στρατηγών που 17 μέρες αργότερα στις [[30 Ιουλίου]] εξέφρασαν και δημόσια την αντίρρησή τους στηρίζοντας υποψηφιότητα κεμαλιστή πολιτικού. Παρα την πλειοψηφία του ΑΚΡ στην εθνοσυνέλευση, η παρουσία άλλου κόμματος για την πραγματοποίηση της εκλογικής διαδικασίας ήταν απαραίτητη. Σε περίπτωση τρίτου γύρου το κυβερνών κόμμα διέθετε τις απαραίτητες έδρες.
 
Το άνοιγμα προς το ΑΚΡ έγινε απο το κόμμα των Γκρίζων Λύκων, το οποίο δήλωσε οτιότι δεν θα ψηφίσει μεν τον [[Αμπντουλάχ Γκιούλ]] αλλά παρ'ολα αυτά δεν θα αποχωρήσει αποαπό την όλη διαδικασία, παρέχοντας έτσι την απαραίτητη απαρτία (2/3) για την πραγματοποίηση εκλογής προέδρου. Στον πρώτο γύρο συγκέντρωσε 341 ψήφους και δεν κατάφερε να εκλεγεί αφού χρειαζόντουσαν 367 ψήφοι. Στον δεύτερο γύρο συγκέντρωσε 337 ψήφους με αποτέλεσμα να καταλήξει στον τρίτο γύρο, όπου και εξελέγη.
Η πρόθεση της ηγεσίας του ΑΚΡ αλλά και του ίδιου του Γκιούλ να κατέλθει ως υποψήφιος για δεύτερη φορά για τον προεδρικό θώκο επιβεβαιώθηκε τις επόμενες μέρες. Στις [[13 Ιουλίου]] το ΑΚΡ επισημοποίησε την πρότασή του, παρά τις έντονες αντιρρήσεις των κεμαλιστών στρατηγών που 17 μέρες αργότερα στις [[30 Ιουλίου]] εξέφρασαν και δημόσια την αντίρρησή τους στηρίζοντας υποψηφιότητα κεμαλιστή πολιτικού. Παρα την πλειοψηφία του ΑΚΡ στην εθνοσυνέλευση, η παρουσία άλλου κόμματος για την πραγματοποίηση της εκλογικής διαδικασίας ήταν απαραίτητη. Σε περίπτωση τρίτου γύρου το κυβερνών κόμμα διέθετε τις απαραίτητες έδρες.
 
Το άνοιγμα προς το ΑΚΡ έγινε απο το κόμμα των Γκρίζων Λύκων, το οποίο δήλωσε οτι δεν θα ψηφίσει μεν τον [[Αμπντουλάχ Γκιούλ]] αλλά παρ'ολα αυτά δεν θα αποχωρήσει απο την όλη διαδικασία, παρέχοντας έτσι την απαραίτητη απαρτία (2/3) για την πραγματοποίηση εκλογής προέδρου. Στον πρώτο γύρο συγκέντρωσε 341 ψήφους και δεν κατάφερε να εκλεγεί αφού χρειαζόντουσαν 367 ψήφοι. Στον δεύτερο γύρο συγκέντρωσε 337 ψήφους με αποτέλεσμα να καταλήξει στον τρίτο γύρο, όπου και εξελέγη.
 
Η πρώτη δημόσια αντίδραση των στρατιωτικών στην εκλογή Γκιούλ πραγματοποιήθηκε στην ορκωμοσία του απο την οποία απουσίαζε η στρατιωτική ηγεσία. Στις [[10 Σεπτεμβρίου]] ο στρατηγός [[Γιασάρ Μπουγιούκανιτ]] συναντήθηκε με τον Γκιούλ σε κλίμα συμφιλίωσης.
Γραμμή 38 ⟶ 36 :
Εν αναμονή της απόφασης του ανώτατου συνταγματικού δικαστηρίου για την νομιμότητα ή μη της συνταγματικής αναθεώρησης ο εισαγγελέας του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου Αμπντουραχμάν Γιαλτσινκαγιά ζήτησε απο το συνταγματικό δικαστήριο την απαγόρευση του κυβερνόντος κόμματος ΑΚΡ καθώς και την στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων για πέντε χρόνια 71 ατόμων μεταξύ των οποίων του [[Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν|Ερντογάν]], του [[Αμπντουλάχ Γκιούλ|Γκιούλ]] κ.α. Στην αίτηση απαγόρευσης ανέφερε οτι το ΑΚΡ επιδίδεται σε κινήσεις που αντιβαίνουν τον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους και ως εκ τούτου αποτελεί κίνδυνο για την χώρα. Η αρνητική αυτή εξέλιξη εκτός απο το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό σαφώς επηρέασε και την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Πρέπει να σημειωθεί οτι δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο καθώς και το [[1997]] το συνταγματικό δικαστήριο είχε κηρύξει παράνομο το κυβερνών κόμμα του [[Νετζμετίν Ερμπακάν]] προκαλώντας την παραίτηση της κυβέρνησης.{{Ref_label|I|i|none}}
 
Στις [[31 Μαρτίου]] 2008 το συνταγματικό δικαστήριο έκανε γνωστό οτι αποφάσισε ομόφωνα να εξετάσει την αίτηση απαγόρευσης του ΑΚΡ και στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων 71 ατόμων. Η σύγκρουση δικαστών - κυβέρνηση κορυφώθηκε τον Μάϊο, όταν και με ανακοίνωσή του το ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο άφησε σαφείς αιχμές προς την κυβέρνηση οτι προσπαθεί με πιέσεις να παρέμβει στο έργο της δικαιοσύνης. Η κυβέρνηση το διέψευσε και κατηγόρησε με την σειρά του τους δικαστές για προσπάθεια χειραγώγησης της δημοκρατίας. Ο πρόεδρος Γκιούλ με δηλώσεις του τόνισε οτι η πολιτική κρίση ''θα μπορούσε να προκαλέσει μη αναστρέψιμη ζημιά στα στρατηγικά συμφέροντα και στους στόχους της Τουρκίας'' συστήνοντας σύνεση και στις δύο πλευρές. Στις [[16 Ιουλίου]] ο εισηγητής του τουρκικού Ανώτατου Δικαστηρίου κατέθεσε την έκθεσή του σχετικά με το αν θα έπρεπε ή οχιόχι να απαγορευθεί το ΑΚΡ. Η εισήγηση ήταν αρνητική, γεγονός που δημιούργησε αισιοδοξία στην κυβέρνηση. Παρ'ολα αυτά η είσηγηση δεν είναι δεσμευτική για το δικαστήριο και κάλλιστα θα μπορούσε να μην την λάβει υπόψιν.
 
Η τελική ετυμηγορία αποφασίστηκε να εκδοθεί στα αρχές Αυγούστου.
Γραμμή 60 ⟶ 58 :
== Σημειώσεις ==
<div style="font-size:90%">
'''i.''' {{Note_label|I|i|none}} Ο Ερμπακάν ήταν ο πρώτος ισλαμιστής πρωθυπουργός, γεγονός που προκάλεσε και την πρώτη σοβαρή σύγκρουση μεταξύ κεμαλιστών - ισλαμιστών. Στις [[5 Μαρτίου]] του [[1997]] υποχρεώθηκε αποαπό το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας της Τουρκίας να υπογράψει τελεσίγραφο με το οποίο απαιτούσε την πάταξη του φανατικού ισλαμισμού ενώ δέκα μήνες αργότερα το κόμμα του τέθηκε εκτός νόμου ενώ σε αυτόν και σε άλλους τέσσερις στερήθηκαν για τα επόμενα πέντε χρόνια τα πολιτικά τους δικαιώματα. Η απόφαση του δικαστηρίου, πρόεδρος του οποίου ήταν ο [[Αχμέτ Νετζντέτ Σεζέρ]], θεωρήθηκε ως μεταμοντέρνο στρατιωτικό πραξικόπημα αφού ο στρατός έχοντας υπουπό τον έλεγχό της την δικαιοσύνη εξανάγκασε σε παραίτηση την κυβέρνηση χωρίς να χρησιμοποιήσει τρομοκρατία με τάνκ κ.λπ.
 
'''ii.''' {{Note_label|II|ii|none}}
Γραμμή 74 ⟶ 72 :
<div style="font-size:90%;"><references/></div></div>
 
 
[[Κατηγορία:Τρέχοντα γεγονότα]]
[[Κατηγορία:Πολιτική της Τουρκίας]]