|
[[en:Oropedio Lasithiou]]
[[lmo:Oropedio Lasithiou]]
I. ΕΠΑΡΧΙΑ ΛΑΣΙΘΙΟΥ
Φυσικό οχυρό μέσα στις ορεινές αγκαλιές της Σελένας του Αφέντη και της θεϊκής Δίκτης, φωλιάζει το Οροπέδιο του Λασιθίου. Σε αυτή την ασφαλή, αλλά και καταπληκτική σε ομορφιά φυσική απομόνωση, στο Δικταίο άντρο, ήρθε η Ρέα και γέννησε το γιο της Δία, για να τον προστατεύσει από το σύζυγο της Κρόνο, που έτρωγε τα παιδιά του. Για τον ίδιο λόγο εδώ απήγε ο Δίας την πριγκίπισσα Ευρώπη, για να σμίξει ερωτικά μαζί της στο Δικταίο άντρο. Για τον ίδιο λόγο εδώ είχαν το κεντρικό τους αρχηγείο οι Κρήτες καπετάνιοι Κόρακας, Βασιλογιώργης κ.α. (επί Τουρκοκρατίας), Κρασαναδάμης-Μπαντουβάς, Ποδιάς κ.α. (επί Γερμανικής Κατοχής). Για τον ίδιο λόγο εδώ έχουν γίνει οι μεγαλύτεροι αντιστασιακοί αγώνες για την ελευθερία της Κρήτης, όπως η ιστορική Μάχη (Γιγαντομαχία) Λασιθίου – απ΄όπου πήρε ο νομός αυτή την ονομασία που έχει. Για τον ίδιο λόγο, οι Βενετοί δεν είχαν επιτρέψει να κατοικηθεί το Λασίθι για το μεγαλύτερο μέρος της κατοχής του από τους Βενετούς.
Η επαρχία Λασιθίου – απ΄όπου πήραν το όνομά τους ο δήμος και ο νομός Λασιθίου - έχει πληθυσμό, σύμφωνα με την προγούμενη απογραφή, 4.220 κάτοικοι.
Τα χωριά Μέσα και Έξω Ποτάμοι της επαρχίας Λασιθίου σήμερα υπάγονται στον Δήμο Αγ. Νικολάου και τα υπόλοιπα στο Δήμο Λασιθίου.
Η επαρχία Λασιθίου είναι η γενέτειρα του Δία, των καπεταναίων Καζάνη (Μαρμακέτω, επι τουρκοκρατίας), Βασιλογιώργη (Αγ. Χαράλαμπος, επι τουρκοκρατίας), Μηλιαρά (Τζερμιάδο επί Τουρκοκρατίας), Κρασαναδάμη (Αγιος Γεώργιος, επί Γερμανικής κατοχής) κ.α.
II. ΔΗΜΟΣ (ΟΡΟΠΕΔΙΟΥ) ΛΑΣΙΘΙΟΥ
Ταχ.Δ/νση: Tζερμιάδων Λασιθίου, Τ.Κ., 72052
( Τηλ : 28440 –89040, 48 & 49
1 Fax : 28440 -22740, 89051
Ο Δήμος Λασιθίου έχει έδρα την κωμόπολη Τζερμιάδο και περιλαμβάνει τα εξής χωριά (ως ερχόμαστε από Ηράκλειο):
Πινακιανό (135 κάτοικοι), Λαγού (125 κάτοικοι), Τζερμιάδων (747 κάτ.), Φαρσάρων (49 κάτ.), Μαρμακέτο (110 κάτ.), Μ. Λασίθι (198 κάτ.), Μ. Λασιθάκι (34 κάτ.), Αγ. Κωνσταντίνος (184 κάτ.) & Ι. Μονή Κρυσταλλένιας (9 κάτ.), Αγ. Γεώργιος (554 κάτ.), Κουδουμαλιά - Αβρακόντε (235 κάτ.), Καμινάκι (354 κάτ.), Μαγουλάς (89 κάτ.), Ψυχρό (301 κάτ.), Πλάτη (178 κάτ.), Αγ. Χαράλαμπος (ή Γέρων το μουρί), Κάτω Μετόχι (166 κάτ.) και Ι.Μ. Βιδιανής. (Απογραφή 18/3/2001)
Ο μόνιμος πληθυσμός του Δήμου Οροπεδίου κάθε χρόνο μειώνεται, επειδή έχει αφεθεί στη μοίρα του. Ούτε έργα υποδομής γίνονται εκεί ούτε σύντομος δρόμος υπάρχει προς τα αστικά και τα παραλιακά κέντρα, αν και η απόστασή τους είναι ελάχιστη, με συνέπεια να αποφεύγουν πολλοί να επισκεφτούν ή να ζήσουν στο Λασίθι.
Τα 18 χωριά της επαρχίας Λασιθίου είναι δημιούργημα των αρχών του 15ου αιώνα, όταν επέτρεψαν οι Ενετοί να κατοικηθεί και πάλι το Λασίθι. Οι Ενετοί, μόλις κατέλαβαν την Κρήτη, είχαν απαγορεύσει την κατοίκηση της Δίκτης, επειδή γινόταν εστία επαναστατών. Τα περισσότερα από τα χωριά αυτά φέρουν το όνομά του οικιστή τους,: Τζερμιά, Λαγού, Αυγουστή, Φαρσάρη κ.τ.λ.
ΣΠΗΛΑΙΑ
Στο Λασίθι υπάρχουν πάρα πολλά σπήλαια και όλα με σπουδαία ιστορία. Διάσημα από αυτά είναι τα εξής:
ΔΙΚΤΑΙΟΝ ΑΝΤΡΟ, Το σπήλαιο γέννησης και ανατροφής του Δία, το σπήλαιο συνεύρεσης του Δία και της Ευρώπης, το σπήλαιο γέννησης του Μίνωα, το σπήλαιο όπου έμενα οι Κάργες κ.α. (Βλέπε ειδικό μέρος)
ΚΑΠΕΤΑΝ ΚΡΑΣΑΝΑΔΑΜΗ: Βρίσκεται στη θέση Βιτσιλόνερο της Δίκτης και εκεί καταρχάς ήταν η μάντρα του Καπετάν Κρασαναδάμη και επί Γερμανικής κατοχής έγινε το αρχηγείο της Εθνικής Αντίστασης Κρήτης 1941- 1944.
ΚΡΟΝΙΟ: Ανατολικά της κωμόπολης Τζερμιάδων βρίσκεται το σπήλαιο της Τράπεζας, που θεωρείται από τους αρχαιολόγους ως το αρχαιότερο λατρευτικό σπήλαιο του Οροπεδίου. Χρησιμοποιήθηκε λέει κατ' αρχήν σαν τόπος κατοικίας και όταν αργότερα κατοικήθηκε στην ανατολική άκρη του Τζερμιάδου ο λόφος Κάστελος, έγινε τόπος ταφής και λατρείας. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα όλων των εποχών, από τη Νεολιθική μέχρι τη Βυζαντινή, που σημαίνει ότι εξακολούθησε να χρησιμοποιείται ακόμα κι όταν τη θέση του, ως χώρου λατρείας, πήρε το Δικταίο Αντρο.
Βόρεια από το Τζερμιάδω σε υψόμετρο 1100 μ. πάνω στο βράχο Καρφί, υπήρχε μεγάλος υστερομινωικός οικισμός. Στο ψηλότερο σημείο της περιοχής υπήρχε ιερό με βωμό, όπου ανακαλύφθηκαν πολλά λατρευτικά αντικείμενα, καθώς και αγαλματίδια σε στάση προσευχής με τα χέρια προς τα επάνω. Στο κάτω μέρος του βράχου έχτισαν θολωτούς τάφους. Επί ενάμιση αιώνα διατήρησαν έναν μινωικό τρόπο ζωής, που σε χαμηλότερες περιοχές είχε εξαφανιστεί.
ΗΡΑΚΛΗ: Βρίσκεται άνωθεν του χωριού Αγιος Γεώργιος και εκεί γενήθηκε ο Ιδαίος Ηρακλής, ο ιδρυτής των Ολυμπιακών αγώνων.
ΜΟΝΕΣ
Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΙΔΙΑΝHΣ (Ζωοδόχου Πηγής). Βρίσκεται σε υψόμετρο 840 μ. στο βουνό Λουλουδάκι. Ιδρύθηκε το 1845 από την οικογένεια των Βιδών. Στο χώρο της λειτουργεί Μουσείου Φυσικής Ιστορίας
Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΡΟΥΣΤΑΛΕΝΙΑΣ (Παναγίας, Κοιμήσεως Θεοτόκου). Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 850 μ , πάνω σε καταπράσινο χαμηλό λόφο στο ανατολικό μέρος του οροπεδίου, με μαγευτική θέα και δίπλα από το χωριό Αγ. Κωνσταντίνος. Είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Σύμφωνα με επιγραφή που σώζεται στην εκκλησία, η μονή ιδρύθηκε το 16ο αι., από την ηγουμένη της Μονής της Παναγίας του Σπηλαίου στα Καλάβρυτα, Παλαντία Ντανασή, όταν οι Βενετοί επέτρεψαν την επανακατοίκηση του κάμπου του Λασιθίου. Η μονή έπαιξε σημαντικό ρόλο στις επαναστάσεις του 19ου αι. ως έδρα της επαναστατικής Επιτροπής. Καταστράφηκε στα 1823 και στο 1866.
ΦΑΓΗΤΟ: Υπάρχουν κατά μήκος της διαδρομής αλλά και στα σημεία εισόδου του Οροπεδίου πολλά εστιατόρια - ταβέρνες με κλασική ελληνική ή και παραδοσιακή κρητική κουζίνα όπου ο επισκέπτης θα βρει να γευματίσει με τοπικές σπεσιαλιτέ σε λογικές τιμές.
ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ: Διαδρομή του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 "Τσούλη μνήμα -Αγ.Γεώργιος- Λιμνάκαρο -Αφέντης (2141 μ.) - Μάλλες. Εθνικά μονοπάτια 01 - 02 - 03.
ΟΡΟΠΕΔΙΑ: Υπάρχουν πάρα πολλά. Τα μικρά οροπέδια Νησίμου πάνω από το χωριό Τζερμιάδων, του Λιμνακάρου πάνω από το χωριό Αγ. Γεώργιος με το εκκλησάκι του Αγίου Πνεύματος (β' Βυζαντινής περιόδου) κ.α. Η κοιλάδα "Βαθειά" με ίχνη της αρχαίας Εργάνου.
ΦΑΡΑΓΓΙΑ: ΤΟΥ ΧΑΥΓΑ, Ξεκινά από τον Αγ. Κωνσταντίνο και προσφέρει στον πεζοπόρο αναψυχή σε ένα παρθένο και απαράμιλλης ομορφιάς τοπίο, ΤΟΥ ΒΙΤΖΙΛΟΝΕΡΟΥ, Το καταπληκτικό φαράγγι αυτό ξεκινά από την κορφή Αφέντης της Δίκτης, περνά από την κοιλάδα «των Βαθιών) και καταλήγει στην πεδιάδα της Μεσαράς. Το ποτάμι του είναι η κύρια πηγή του ποταμού Αναποδάρη, του μεγαλύτερου ποταμού της Κρήτης.
ΠΟΤΑΜΙΑ: Ο ΚΑΤΡΟΥΛΑΣ, πηγάζει από το Οροπέδιο του Λιμνάκαρου, Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ, πηγάζει από το φαράγγι του Χαυγά.
Ο «Χώνος» είναι μια καταβόθρα στη Δυτική παρυφή του Οροπεδίου στην οποία καταλήγουν - χάνονται όλα τα νερά του Οροπεδίου
Βιβλιογραφία:
Μακης Κρασανακης
www.krassanakis.gr
Τζερμιαδων Λασιθίου
2-8- 2008
| 