Επιστήμη συστημάτων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
JohnMad (συζήτηση | συνεισφορές)
Γραμμή 19:
'''[[Αυτοοργάνωση]]''' είναι ένας αντιεντροπικός μηχανισμός ο οποίος υπό κατάλληλες συνθήκες προκύπτει αυθόρμητα λόγω των φυσικών νόμων και κατά τη διάρκεια φυσικών φαινομένων. Προκαλεί την εμφάνιση αυτοοργανούμενων συστημάτων τα οποία εισάγουν στο εσωτερικό τους ενέργεια, τη μετασχηματίζουν και εξάγουν στο περιβάλλον τους εντροπία, συνήθως υπό μορφή θερμότητας, παράλληλα διατηρώντας ή ενισχύοντας μία περίπλοκη εσωτερική δομή. Έτσι με την αυτοοργάνωση ένα σύστημα παράγει πληροφορία που περιγράφει τον εαυτό του. Προκειμένου να μην αντιβαίνει το δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής η αυτοοργάνωση είναι αυστηρά τοπικό και χρονικά περιορισμένο φαινόμενο, ενώ συνοδεύεται από αύξηση της εντροπίας στο περιβάλλον του συστήματος. Η μετάβαση ενός συστήματος από ένα στάδιο χαμηλής δομικής περιπλοκότητας σε ένα στάδιο υψηλότερης περιπλοκότητας, μέσω μίας διαδικασίας αυτοοργάνωσης, καλείται '''[[Μετασύστημα|μετασυστημική μετάβαση]]'''. Είναι δυνατόν ένα αυτοοργανούμενο σύστημα να είναι συνθετικό, κατασκευασμένο κατάλληλα από τον [[Άνθρωπος|Άνθρωπο]] ώστε να παρουσιάζει αυτοοργάνωση.
 
'''[[Αυτοποίηση|Αυτοποιητικό σύστημα]]''' είναι ένα ιεραρχικώς αυτοοργανούμενο σύστημα Α, τα μέρη του οποίου παρασκευάζουν τα θεμελιώδη συστατικά που αποτελούν το ίδιο το Α με στόχο να διατηρήσουν σταθερή την κατάσταση του παρά τις πιθανές περιβαλλοντικές μεταβολές. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται αυτοποίηση και τα αυτοποιητικά συστήματα ορίζονται κατ' αντιδιαστολή με τα αλλοποιητικά, δηλαδή συστήματα τα οποία παρασκευάζουν και δίνουν ως έξοδο συστατικά άλλων συστημάτων. Η αυτοποίηση προέκυψε ως εφαρμογή της θεωρίας συστημάτων στη βιολογία με στόχο τον ορισμό της [[ζωή|ζωής]].
Πιο συγκεκριμένα, ένα αυτοποιητικό σύστημα, ορίζεται "...σαν ένα δίκτυο διεργασιών παραγωγής (μετατροπής και καταστροφής) που παράγει τα συστατικά τα οποία: (i) μέσα από διαδράσεις και μετασχηματισμούς συνεχώς αναπαράγουν το δίκτυο των διεργασιών (σχέσεων) που τα παρήγαγε• και (ii) συγκροτούν (το σύστημα) σαν μια συμπαγή ενότητα στο χώρο που (τα συστατικά) βρίσκονται ορίζοντας το τοπολογικό σύμπαν της υλοποίησής της σαν τέτοιο δίκτυο (Maturana H., Varela F., 1980, Autopoiesis: The realization of the Living, Kluwer)". Από τον ορισμό της αυτοποίησης, προκύπτουν τα παρακάτω συμπεράσματα:
 
1. Οι αυτοποιητικές μηχανές είναι '''αυτόνομες'''. Δηλαδή, υποτάσσουν κάθε αλλαγή στην διατήρηση της εσωτερικής τους οργάνωσης, άσχετα από τις άλλες αλλαγές στις οποίες είναι πιθανό να υποβληθούν κατά τη διαδικασία αυτή. Κατά συνέπεια, η αυτοποιητική μηχανή αναπαράγει συνεχώς το αυτοποιητικό της δίκτυο πέρα από τις συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει για το σύστημα μέσα στο οποίο λειτουργεί.
2. Οι αυτοποιητικές μηχανές παρουσιάζουν μοναδικότητα• δηλαδή, διατηρώντας την οργάνωσή τους αμετάβλητη μέσω της συνεχούς παραγωγής της, διατηρούν με ενεργητικό τρόπο μια '''ταυτότητα''' που είναι ανεξάρτητη από τις διαδράσεις τους με έναν παρατηρητή.
3. Οι αυτοποιητικές μηχανές είναι '''ενότητες''', μόνο και μόνο εξαιτίας της ειδικής αυτοποιητικής τους οργάνωσης: η αυτοποιητική λειτουργία τους καθορίζει τα ιδιαίτερα όριά τους απέναντι στο περιβάλλον.
4. Οι αυτοποιητικές μηχανές, '''δεν έχουν εισόδους ή εξόδους - ως προς την αυτοποιητική λειτουργία τους'''. Μπορούν να υποβληθούν σε διαταραχές/διαδράσεις και να αναδομούνται με βασικό μηχανισμό ελέγχου της αναδόμησης την διατήρηση της αυτοποιητικής τους διεργασίας. Συνεχόμενες διαταραχές, μπορούν να δημιουργήσουν συνεχόμενες αλλαγές, αλλά η σχέση των εξωτερικών διαταραχών με τις αλλαγές, αποτελεί ερμηνεία του παρατηρητή, αν η αυτοποιητική οργάνωση του εστιακού συστήματος παραμένει διαφανής γι' αυτόν
 
 
'''Πολύπλοκο σύστημα''' είναι μία σύνθετη δομή, αποτελούμενη από πολλαπλά αλληλεπιδρώντα μέρη, της οποίας η συμπεριφορά είναι διαφορετική από οποιονδήποτε [[γραμμικός συνδυασμός|γραμμικό συνδυασμό]] συμπεριφορών των μερών της (μη γραμμικό σύστημα). Τα πολύπλοκα συστήματα χαρακτηρίζονται από ισχυρή εξάρτηση και ποικιλομορφία μεταξύ των μερών τους, ενώ αντιθέτως η [[συμμετρία]] στη δομή ενός συστήματος υποδεικνύει χαμηλή πολυπλοκότητα. Συνήθως τα πολύπλοκα συστήματα είναι ιεραρχικώς αυτοοργανούμενα και εμφανίζουν αναδυόμενες συμπεριφορές (emergent behaviors), δηλαδή καινοφανείς συλλογικές συμπεριφορές οι οποίες δεν μπορούν να αναχθούν στα μεμονωμένα μέρη του συστήματος αλλά οφείλονται στις αλληλεπιδράσεις και τις συσχετίσεις τους. Η πολυπλοκότητα κατάγεται ως έννοια από τη [[θεωρία του χάους]] αλλά τα πολύπλοκα συστήματα, σε αντίθεση με τα χαοτικά, είναι μη [[ντετερμινισμός|ντετερμινιστικά]]. Μία ειδική κατηγορία είναι τα προσαρμοστικά πολύπλοκα συστήματα (Complex Adaptive Systems) τα οποία είναι δυναμικά (η κατάσταση τους αλλάζει με το πέρασμα του χρόνου), [[μνήμη|μνημονικά]] (κάθε στιγμή διατηρούν πληροφορίες για περασμένες καταστάσεις τους) και ενδοσκοπικά (η εξέλιξη τους με το χρόνο εξαρτάται από το περιεχόμενο της μνήμης τους). Ο όρος προσαρμοστικότητα υποδηλώνει μία εξελικτική βιολογική προσέγγιση στην περιγραφή του συστήματος, υπό την έννοια ότι το σύστημα έχει τη δυνατότητα [[μάθηση|μάθησης]] και προσαρμογής στο περιβάλλον του.