Αγία Σοφία Λήμνου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ διορθ συνδ σε αρχεία |
|||
Γραμμή 7:
==Ιστορικά στοιχεία==
Το χωριό αναφέρεται για πρώτη φορά το 1303 σε έγγραφο της μονής [[Μονή Μεγίστης Λαύρας|Μεγ. Λαύρας]] ως πατριαρχικό κτήμα και πάλι το 1320 σε έγγραφο του [[Πατριάρχης|πατριάρχη]] Ιωάννη ΙΓ΄ ως ένα από τα 25 χωριά της Λήμνου. Την εποχή αυτή αναφέρονται πολλά πατριαρχικά κτήματα στην νοτιοανατολική Λήμνο: του [[Φισίνη Λήμνου|Βισσίνου]], του [[Σκανδάλη Λήμνου|Σκανδάλη]] κ.ά.
Την ονομασία του οφείλει στον ομώνυμο ναό, ο οποίος παραπέμπει στη βυζαντινή [[Αγία Σοφία (Κωνσταντινούπολη)|Αγιασοφιά]], αν και εορτάζει στις 17 Σεπτεμβρίου εορτή της αγίων Σοφίας, Πίστεως, Ελπίδος και Αγάπης. Στη σημερινή του μορφή ο ναός χτίστηκε το 1971-74 σε οικόπεδο που παραχώρησε ο '''Ιωάννης Ψαρρής'''. Ένας παλαιότερος, του 1914, κατεδαφίστηκε έπειτα από ζημιές που υπέστη στο σεισμό του 1968. Ήταν ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής με στεγασμένο εξωνάρθηκα και με θαυμάσιο πέτρινο καμπαναριό, έργο του [[Κωνσταντής Αταλιώτης|Κωνσταντή Αταλιώτη]].
▲Το χωριό αναφέρεται για πρώτη φορά το 1303 σε έγγραφο της μονής [[Μονή Μεγίστης Λαύρας|Μεγ. Λαύρας]] ως πατριαρχικό κτήμα και πάλι το 1320 σε έγγραφο του [[Πατριάρχης|πατριάρχη]] Ιωάννη ΙΓ΄ ως ένα από τα 25 χωριά της Λήμνου. Την εποχή αυτή αναφέρονται πολλά πατριαρχικά κτήματα στην νοτιοανατολική Λήμνο: του [[Φισίνη Λήμνου|Βισσίνου]], του [[Σκανδάλη Λήμνου|Σκανδάλη]] κ.ά. <br />
▲Την ονομασία του οφείλει στον ομώνυμο ναό, ο οποίος παραπέμπει στη βυζαντινή [[Αγία Σοφία (Κωνσταντινούπολη)|Αγιασοφιά]], αν και εορτάζει στις 17 Σεπτεμβρίου εορτή της αγίων Σοφίας, Πίστεως, Ελπίδος και Αγάπης. Στη σημερινή του μορφή ο ναός χτίστηκε το 1971-74 σε οικόπεδο που παραχώρησε ο '''Ιωάννης Ψαρρής'''. Ένας παλαιότερος, του 1914, κατεδαφίστηκε έπειτα από ζημιές που υπέστη στο σεισμό του 1968. Ήταν ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής με στεγασμένο εξωνάρθηκα και με θαυμάσιο πέτρινο καμπαναριό, έργο του [[Κωνσταντής Αταλιώτης|Κωνσταντή Αταλιώτη]].<br />
Η παράδοση θέλει τον αρχικό οικισμό κτισμένο δυτικότερα, στη θέση '''Παλιόμαντρα''', όπου υπάρχουν χαλάσματα, παλιό νεκροταφείο και ναός του Αγίου Νικολάου. Ήταν κοντά στον όρμο '''Σκίδι''' του κόλπου του Μούδρου, όπου βρισκόταν το επίνειο του χωριού. Τώρα, διακρίνονται μόνο τα βυθισμένα υπολείμματα της πέτρινης αποβάθρας, οι λεγόμενες '''Στραβές Σκάλες'''.
Στη θέση αυτή σημειώνεται συχνά σε χάρτες περιηγητών ο οικισμός ή λιμάνι Corfos (κόλπος) ή Carfos: Thevet (1554), Belon (1588), Piacenza (1685), Ανώνυμος (1685), Dapper (1688) και Choiseul-Gouffier (1785). Μεταγενέστερα δεν αναφέρεται.
Η ονομασία Αγία Σοφία σε χάρτη σημειώνεται για πρώτη φορά το 1785 από το Choiseul-Gouffier, μάλλον στην παλιά θέση. Αντίθετα, ο Conze το 1858, που την αντίκρισε από το οχυρό της [[Σκάλα Λήμνου|Σκάλας]], τη σημειώνει στο χάρτη του στη σημερινή της θέση. Συνεπώς, η μεταφορά που θέλει η παράδοση πρέπει να συνέβη μεταξύ 1785-1858 και πιθανότατα προς τα τέλη του 18ου αιώνα, όταν υπήρξε έξαρση της πειρατείας. Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει, με βάση προφορικές μαρτυρίες και άλλα στοιχεία, κι ο Αντώνης Διακουμής στο θαυμάσιο βιβλίο του «Ο τόπος που πληγώσαμε», όπου καταγράφει νοσταλγικές μνήμες από το χωριό του.
Η μετεγκατάσταση έγινε με κοινή απόφαση και όχι σταδιακά, έπειτα από μια πειρατική επιδρομή [[Ψαρά|Ψαριανών]] κατά τη διάρκεια ενός γάμου. Μάλλον πρόκειται για τη ληστοπειρατική έφοδο που αναφέρει ο Σάθας ότι έγινε «εις το [[Μούδρος|Μούντρος]] και τα πλησιέστερα μέρη αυτού» λίγο μετά τα ορλοφικά. Οι κάτοικοι σήκωσαν ακόμα και τις πέτρες των παλιών σπιτιών, με τις οποίες έκτισαν τα καινούργια. Αν και δεν είχε νερό, προτίμησαν τη θέση ''Καλύβια της Αγιασοφιάς'', όπως την αποκαλούσαν ως τότε, διότι ήταν πιο ασφαλής. Οι αρχικοί οικιστές ήταν επτά ή δέκα οικογένειες, συνολικά 35 άτομα περίπου. Οι υπόλοιποι προτίμησαν να εγκατασταθούν στο χωριό [[Σκανδάλη Λήμνου|Σκανδάλη]], διότι ήταν πιο κοντά στην κτηματική τους περιουσία.
==Μεσαιωνικές θέσεις==
| |||