Κουκουβάγια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
(Καμία διαφορά)
|
Έκδοση από την 22:43, 24 Ιουλίου 2009
Τα Γλαυκόμορφα (Strigiformes) αποτελούν μια τάξη της ομοταξίας των πτηνών (Aves), η οποία περιλαμβάνει περίπου 200 είδη αρπατικών και στην πλειονότητά τους νυκτόβιων πουλιών. Κατανέμονται σε όλες τις ηπείρους εκτός της Ανταρκτικής και έχουν αναπτύξει αξιόλογες προσαρμογές στη νυχτερινή διαβίωση. Διακρίνουμε δυο οικογένειες γλαυκών. Η οικογένεια των Τυτονιδών (Tytonidae) περιλαμβάνει λιγοστά (17) είδη, ενώ η πλειονότητα των γλαυκών ανήκει στην οικογένεια των Στριγγιδών (Strigidae).
| Γλαυκόμορφα | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Συστηματική Ταξινόμηση | ||||||
| ||||||
| Οικογένειες της Τάξης | ||||||
| ||||||
| Επιστημονική ονομασία | ||||||
| Strigiformes |
Ονομασία
Σύμφωνα με τις επικρατέστερες ετυμολογικές προσεγγίσεις η λέξη "γλαυξ" έχει άμεση σχέση με το "γλαυκός" (ο έχων ανοιχτό γαλάζιο χρώμα) και δόθηκε στα συγκεκριμένα πτηνά από τους αρχαίους έλληνες εξαιτίας του λαμπερού και σπινθηροβόλου βλέμματος του πουλιού. Η επιστημονική ονομασία Strigiformes (Στριγγόμορφα), καθώς και το όνομα της οικογένειας των Στριγγιδών, ετυμολογούνται από το αρχαίο ελ. "στρίξ", ή "στρίγξ", το οποίο αποτελεί ηχομιμητικό της εκφραστικής φωνής του πουλιού και έχει άμεση σχέση με το ρήμα "τρίζω", καθώς και με το νεοελληνικό "στρίγγλα". "Τυτώ" ήταν στην αρχαιότητα, όπως και σήμερα, το όνομα της γλαύκας "Τυτώ η λευκή" (Tyto alba).
Πρέπει να τονιστεί, ότι με τον όρο "γλαύκα" εννοούμε όλα τα είδη της τάξεως των Γλαυκόμορφων, ενώ με τον όρο "κουκουβάγια" χαρακτηρίζουμε μονάχα τη γλαύκα του είδους "Αθηνά η νυκτία" (Athene noctua). Η ονομασία "κουκουβάγια" για τα υπόλοιπα πουλιά της τάξης θα πρέπει να αποφεύγεται.
Ανατομικά χαρακτηριστικά
Οι γλαύκες έχουν ιδιαίτερη μορφή, η οποία χαρακτηρίζεται από αξιοσημείωτες προσαρμογές στις ανάγκες ενός νυκτόβιου θηρευτή. Έχουν μακριές και στρογγυλεμένες φτερούγες, κοντή ουρά και ένα δυσαναλόγως μεγάλο κεφάλι με ένα δισκοειδές μεγάλο πρόσωπο. Τα ράμφη τους είναι κυρτά και γαμψά. Όλες οι γλαύκες έχουν ιδιαίτερα οξυμένες τις αισθήσεις της ακοής και της οράσεως. Τα μάτια είναι τοποθετημένα μπροστά, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται στερεοσκοπική όραση, κάτι το οποίο είναι απαραίτητο σε κάθε θηρευτή, ώστε να μπορεί να κάνει σωστή εκτίμηση αποστάσεων και ταχυτήτων.
Τα όργανα της ακοής είναι τοποθετημένα ασύμμετρα στο κεφάλι του πτηνού και η διαμόρφωση του προσώπου είναι τέτοια, ώστε να κατευθύνει τα ακουστικά κύματα στους ακουστικούς πόρους. Πάρα πολλές γλαύκες έχουν στην κορυφή της κεφαλής χαρακτηριστικές τούφες, οι οποίες ονομάζονται αντία. Τα αντία αποτελούνται από φτερά και δεν έχουν καμία σχέση με την ακοή. Η λειτουργία τους δεν έχει ακόμα εξακριβωθεί.
Οι γλαύκες έχουν σε σχέση με το σωματικό τους βάρος δυσαναλόγως μεγάλη επιφάνεια πτερύγων. Σε συνδυασμό με το μαλακό και πυκνό πτέρωμα επιτυχγάνουν έτσι μια σχεδόν απολύτως αθόρυβη πτήση.
Γεωγραφική εξάπλωση
Γλαύκες υπάρχουν σε όλες τις ηπείρους με εξαίρεση την Ανταρκτική. Τις συναντούμε σε όλα τα ενδιαιτήματα, τα περισσότερα είδη βρίσκονται όμως στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές της Ν. Αμερικής και της Ασίας. Την βορειότερη εξάπλωση έχει η χιονόγλαυκα (Nyctea scandiaca), η οποία επιβιώνει ακόμα και στις ακτές της Γροιλανδίας.
Οι γλαύκες της Ελλάδος
Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί 8 είδη Γλαυκόμορφων πτηνών, εκ των οποίων το ένα ανήκει στην οικογένεια των Τυτονιδών και τα υπόλοιπα 7 στη οικογένεια των Στριγγιδών.
- Οικογένεια Τυτονίδαι (Tytonidae)
- 1. Τυτώ η λευκή (Tyto alba). Κοινές ονομασίες: Κλαψοπούλι, Πεπλόγλαυκα, Ανθρωποπούλι.
- Οικογένεια Στριγγίδαι (Strigidae)
- 1. Αθηνά η νυκτία (Athene noctua). Κοινή ονομασία: Κουκουβάγια.
- 2. Βύας ο γνήσιος (Bubo bubo). Κοινή ονομασία: Μπούφος.
- 3. Άσιος ο ώτος (Asio otus). Κοινές ονομασίες: Νανόμπουφος, μικρός Μπούφος.
- 4. Άσιος ο φλογώδης (Asio flammeus). Κοινή ονομασία: Βαλτόμπουφος.
- 5. Στριξ η αείσκωψ (Strix aluco). Κοινή ονομασία: Χουχουριστής, Στριγγοπούλι, Χουχουλόγιωργας.
- 6. Ώτος ο σκώψ (Otus scops). Κοινή ονομασία: Γκιώνης.
- 7. Αιγωλιός ο πένθιμος (Aegolius funereus). Κοινή ονομασία: Χαροπούλι, Αιγωλιός.
Βιβλιογραφία
- Όλα τα πουλιά της Ελλάδας, Έκδοση Ελέυθερου Τύπου με την επιστημονική επιμέλεια της Ε.Ο.Ε. (1996) [1]
- Τα πουλιά της Ελλάδας και της Ευρώπης, Έκδοση Χρυσός τύπος. Των Roger Peterson, Guy Mountfort & P.A.D. Hollom
- Περιγραφικό λεξικό των πουλιών της Ελλάδος, Έκδοση Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας. Του Ντίνου Απαλόδημου.
- Τα πουλιά της Ελλάδος και της Κύπρου, Έκδοση Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία. Των Mullarney, Svensson, Zetterstroem, Grant.
- Adrian Aebischer: Eulen und Käuze, Haupt Verlag, Bern 2008, ISBN 978-3-258-07276-0
- Jürgen Nicolai: Greifvögel und Eulen, Kompaß Naturführer, Gräfe und Unzer Verlag, München 1987, ISBN 3-7742-3805-7
- Theodor Mebs, Wolfgang Scherzinger: Die Eulen Europas - Biologie, Kennzeichen, Bestände, Kosmos Verlag, Stuttgart 2000, ISBN 3-440-07069-7
- John A. Burton (Hrsg): Eulen der Welt - Entwicklung - Körperbau - Lebensweise, Neumann-Neudamm Verlag, Melsungen 1986, ISBN 3-7888-0495-5