Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο Λουκάς ήταν συνοδός και συνεργάτης του αποστόλου Παύλου από τη δεύτερη ακόμη αποστολική περιοδεία του όπως φαίνεται από τα λεγόμενα ''ημείς εδάφια'' των Πράξεων των Αποστόλων (βλ. [[Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον#Συγγραφέας του Ευαγγελίου|παρακάτω]].

 

 

 

Από το δεύτερο μισό του 2ου αιώνα μ.Χ., το ''κατά Λουκάν Ευαγγέλιον'' είναι γνωστό σε όλη την Εκκλησία, από τη Μ. Ασία μέχρι τη Γαλλία και από τη Ρώμη μέχρι την Αλεξάνδρεια και την Αφρική, και από την Παλαιστίνη μέχρι την ανατολική Συρία και την Ελλάδα, αποδεκτό ως [[Αγία Γραφή|κανονικό]] βιβλίο με συγγραφέα τον Λουκά.

Από τις πιο σημαντικές εσωτερικές μαρτυρίες που οδηγούν στο συμπέρασμα της συγγραφής του Ευαγγελίου και των [[Πράξεις των Αποστόλων|Πράξεων]] από το Λουκά, είναι οι λέξεις, οι ιατρικές εκφράσεις και οι περιγραφές (π.χ. στην περιγραφή της θεραπείας της αιμορροούσης ''Λουκ 8:43''), με καθαρά ιατρική σημασία που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από τον Λουκά.

 

:{{Πολυτονικό|ἀσπάζεται ὑμᾶς Λουκᾶς ὁ ἰατρὸς ὁ ἀγαπητὸς}} (''Κολ. 4:14'')

 

Συνολικά, η σύγκριση των σχετικών με θεραπείες αφηγήσεων με τις παράλληλες αφηγήσεις του Μάρκου (Λουκ. 4:35 & Μάρκ. 1:26, Λουκ. 4:38 & Μάρκ. 1:30, Λουκ. 5:12 & Μάρκ. 1:40, Λουκ. 8:55 & Μάρκ. 5:42 κ.λπ.) κάνει εμφανές το γεγονός πως ο συγγραφέας παρουσιάζει, τουλάχιστον αυξημένα ενδιαφέροντα σχετικά με την ιατρική επιστήμη.

 

 

* Τόσο στο ευαγγέλιο του Λουκά, όσο και στις Πράξεις των Αποστόλων, τονίζεται η ιστορική δράση της εκκλησίας. Χωρίς να απουσιάζει η αναμονή των εσχάτων, παρουσιάζεται περισσότερο η δράση του Αγίου Πνεύματος στο παρόν:

* Στο ευαγγέλιο κυριαρχεί ατμόσφαιρα χαράς που είναι εμφανής κατά τη γέννηση του Ιωάννη, στον ευαγγελισμό της Θεοτόκου, στον ευαγγελισμό των ποιμένων, στην είσοδο των μαθητών στην Ιερουσαλήμ και αλλού.

 

 

Το θέμα των πηγών του ευαγγελίου του Λουκά απασχόλησε αρκετά του ερευνητές. Σε γενικές γραμμές, αν και όχι χωρίς κάποιες αντιρρήσεις, ως πηγές του γ' ευαγγελίου θεωρούνται:

:Ο Λουκάς διατηρεί γενικά την αρχική διάταξη της [[Q (η πηγή των Λογίων)|Q]] (έτσι όπως οι ερευνητές την έχουν ανασυστήσει), ενώ κάποιες φορές παρεμβάλλει υλικό της '''Q''' σε τμήματα από το ''κατά Μάρκον''. Επίσης συχνά αναμιγνύει τμήματα της '''Q''' με υλικό από την ιδιαίτερη πηγή του, την λεγόμενη '''L''', ώστε να εξυπηρετήσει τους θεολογικούς σκοπούς του. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη διήγηση του πάθους, ενώ ο Λουκάς απομακρύνεται από τους άλλους [[Συνοπτικά Ευαγγέλια|Συνοπτικούς]], πλησιάζει προς την [[Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον|ιωάννεια παράδοση]]. Αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει φιλολογική εξάρτηση μεταξύ τους, αλλά ότι η ιδιαίτερη πηγή του Λουκά '''L''', παρουσιάζει σημεία επαφής με την παράδοση του ''κατά Ιωάννην''.

 

 

Από φιλολογική άποψη, το ''κατά Λουκάν Ευαγγέλιον'' διαφέρει από τα δύο άλλα συνοπτικά. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Λουκάς δεν είναι εκείνη της κλασσικής αρχαιότητας, αλλά η λόγια γλώσσα της ελληνιστικής εποχής. Από γλωσσικής πλευράς, τα έργα του Λουκά ανήκουν στα ωραιότερα βιβλία της [[Καινή Διαθήκη|Καινής Διαθήκης]] καθώς παρουσιάζουν σπανία ρητορικότητα και εκφραστικότητα και η σύγκριση των παράλληλων περικοπών των άλλων ευαγγελίων, φανερώνει την υπεροχή της γλώσσας του Λουκά:

* Η ποικιλία των γλωσσικών εκφράσεων δειχνει το σεβασμό του ευαγγελιστή προς τις πηγές του, τις οποίες χρησιμοποιεί χωρίς να αλλοιώνει το φιλολογικό ύφος τους.

 

 

 

Σύμφωνα με τους προλόγους του Ευαγγελίου και των Πράξεων, ο Λουκάς αφιέρωσε και τα δύο βιβλία του σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, τον ''"κράτιστον Θεόφιλον"''. Αρκετές υποθέσεις έγιναν για το πρόσωπο αυτό, με το όνομα Θεόφιλος, ένα όνομα που χρησιμοποιούσαν και οι ιουδαίοι και οι εθνικοί. Για το πρόσωπο αυτό, το μόνο γνωστό στοιχείο είναι πως φέρει τον τίτλο ''"κράτιστός"'' το οποίο πέρα από υψηλή κοινωνική διάκριση, δηλώνει και φορέα ανώτατου κυβερνητικού αξιώματος, όπως π.χ. ο Φήλιξ, Επίτροπος της Ιουδαίας (''τω κρατίστω ηγεμόνι Φήλικι'', Πράξ. 23:26).

Σε γενικές γραμμές φαίνεται ότι το έργο του Λουκά προϋποθέτει πως μέσα στην Εκκλησία ήταν αισθητή η πίεση από την αφύπνιση της αυτοκρατορίας ως προς το θέμα Χριστός-Καίσαρας. Υπό αυτή την προϋπόθεση ο Λουκάς θέλησε με το έργο του να διαλύση τις υποψίες των εκτός της Εκκλησίας και να ενίσχυση την πίστη των χριστιανών στη νέα θρησκεία σε μια περίοδο δοκιμασιών. Μερικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα έργα του Λουκά αποτελούν την πρώτη απολογία του χριστιανισμού προς τις ρωμαϊκές αρχές, για να φανεί ποιος είναι ο αληθινός χριστιανισμός έναντι των κατηγοριών των Ιουδαίων.

 

 

Τόποι συγγραφής του ευαγγελίου έχουν προταθεί πολλοί. Κάποιοι δέχονται την Αντιόχεια λόγω της σημασίας της για την εξάπλωση του χριστιανισμού ενώ άλλοι δέχονται ως τόπο συγγραφής τη Ρώμη.

Άλλοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς έχουν συνδέσει τη συγγραφή του Ευαγγελίου με την Αχαΐα και τη Βοιωτία (Ιερώνυμος, Γρηγ. Ναζιανζηνός κ.ά.).

 

 

Οι απόψεις για τον χρόνο συγγραφής του Ευαγγελίου διαφέρουν{{Ref|xronos}}. Για τους υποστηρικτές της συγγραφής του Ευαγγελίου μετά το 70 μ.Χ., τα επιχειρήματα σχετίζονται με:

Οι υποστηρικτές της συγγραφής του Ευαγγελίου πριν το 70 μ.Χ., αφού αναιρούν τα παραπάνω επιχειρήματα, εστιάζονται κυρίως στο γεγονός ότι θα ήταν αδύνατο να κατανοηθεί το γεγονός πως ο Ευαγγελιστής ξέχασε ή παρέλειψε να αναφερθεί στην καταστροφή του ναού των Ιεροσολύμων από τον Ρωμαϊκό στρατό.

 

 

 

* Πρόλογος (''1:1-4'')

* '''Μέρος 6ο''': Ανάσταση και εμφανίσεις του αναστημένου Ιησού (''24:1-53'').

 

 

Η μνήμη του τιμάται από την Ανατ. [[Ορθόδοξη Εκκλησία]] στις 18 Οκτωβρίου.

 

 

{{note|xronos}} '''Τρεμπέλας''': πριν την καταστροφή του Ναού δηλ. πριν το 70 μ.Χ. * '''Καραβιδόπουλος''': μετά το 70 μ.Χ. ''"χωρίς να είναι δυνατό να προσδιοριστεί ακριβέστερα"'' * '''Αγουρίδης''': μετά το 65 μ.Χ., ''"Πόσον μετά, δεν δυνάμεθα να είπωμεν"'', '''Βούλγαρης''': ''"εις ούδεμίαν περίπτωσιν δύνανται να θεωρηθούν ότι εγράφησαν μετά το 70 (μ.Χ.)"''

 

{{Βικιθήκη|Κατά Λουκάν}}

* ''Εισαγωγή εις την Καινήν Διαθήκην'', [[Σάββας Αγουρίδης|Αγουρίδης Σ.]], Γρηγόρης, 1991

[[arc:ܟܪܘܙܘܬܐ ܕܠܘܩܐ]]

[[bg:Евангелие от Лука]]

[[br:Aviel Lukaz]]

[[bs:Evanđelje po Luki]]