Φωνήεν: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Ρομπότ: Προσθήκη: be:Галосны гук
μ Ρομπότ: Τροποποίηση: ru:Гласные; διακοσμητικές αλλαγές
Γραμμή 1:
Στη [[Φωνητική|φωνητική]], '''φωνήεντα''' ονομάζονται οι φθόγγοι οι οποίοι κατά τον σχηματισμό τους στη [[Φωνητήρια οδό|φωνητήρια οδό]] στερούνται οποιουδήποτε [[Φραγμός (γλωσσολογία)|φραγμού]] ή επαρκούς στένωσης, ώστε να παραχθεί ακουστή [[Τριβή (γλωσσολογία)|τριβή]] {{fn|1}}. Με άλλα λόγια, ο εξερχόμενος αέρας για τον σχηματισμό ενός φωνήεντος περνά πάνω από το κέντρο της γλώσσας κατά ομοιόμορφο τρόπο, χωρίς, πρακτικά, να βρίσκει αντίσταση πουθενά. Τα φωνήεντα αποτελούν τη μία από τις δύο κατηγορίες στην ταξινόμηση των φθόγγων· η άλλη κατηγορία είναι τα [[Σύμφωνο|σύμφωνα]].
 
Σε όλες τις γλώσσες τα φωνήεντα αποτελούν τον πυρήνα της συλλαβής, καθώς μπορούν μόνα τους ή σε συνδυασμό με σύμφωνο ή σύμφωνα να σχηματίσουν μια συλλαβή, σε αντίθεση με τα σύμφωνα. Παρ' όλα αυτά υπάρχουν γλώσσες στις οποίες υφίστανται και συμφωνικές συλλαβές, δηλαδή συλλαβές στις οποίες δεν υπάρχει φωνήεν ως πυρήνας, αλλά το ρόλο του φωνήεντος παίζει κάποιο σύμφωνο. Τέτοιες περιπτώσεις έχουμε στο συλλαβικό ''l'' της [[Αγγλική γλώσσα|αγγλικής γλώσσας]], όπως για παράδειγμα στις λέξεις ''table'' = "τραπέζι" και ''little'' = "μικρός, λίγο", όπου ο χωρισμός των συλλαβών φωνητικά (σημειώνεται με τελεία), είναι {{IPA| ['teɪ.bḷ]}} {{fn|2}} και {{IPA| ['lɪt.ḷ]}} {{fn|3}} και στο συλλαβικό ''r'' της [[Σερβική γλώσσα|σερβικής γλώσσας]], όπως για παράδειγμα στις λέξεις ''vrt'' = "κήπος" και ''trg'' = "αγορά", όπου ο χωρισμός σε συλλαβές είναι {{IPA| ['v.ṛt]}} και {{IPA| ['t.ṛg]}} αντίστοιχα.
 
== Ταξινόμηση ==
 
Σύμφωνα με τον κλάδο της [[Αρθρωτική φωνητική|αρθρωτικής φωνητικής]], η ταξινόμηση των φθόγγων βασίζεται στις αρθρωτικές μεταβλητές, δηλαδή στις κινήσεις της γλώσσας, των χειλιών, του ουρανίσκου και των φωνητικών πτυχών. Έτσι, ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού τους, τα φωνήεντα ταξινομούνται ως προς τη θέση της γλώσσας κατά τον κάθετο και τον οριζόντιο άξονα, ως προς το σχήμα το οποίο παίρνουν τα χείλη, ενώ ακόμη εξετάζεται ο τόπος σχηματισμού (στοματική ή ρινική κοιλότητα, λάρυγγας), η διάρκεια εκφοράς, η μεταβολή ποιότητας κατά την άρθρωση και η ποσότητα της μυϊκής τάσης η οποία χρειάζεται για την παραγωγή τους.
 
== Τα φωνήεντα στην Ελληνική γλώσσα ==
 
Τα φωνήεντα της [[Ελληνική γλώσσα|ελληνικής]] είναι συνολικά εφτά και χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:
* Τα βραχύχρονα (ε, ο),
* τα μακρόχρονα (η, ω) και
* τα δίχρονα (α, ι, υ)
 
== Παραπομπές ==
{{fnb|1}} Ντέιβιντ Κρύσταλ, ''Λεξικό γλωσσολογίας και φωνητικής'', μετ. Γιώργος Ξυδόπουλος (Πατάκης, 2008).
 
Γραμμή 79:
[[ro:Vocală]]
[[roa-rup:Vocalu]]
[[ru:Гласный звукГласные]]
[[simple:Vowel]]
[[sk:Samohláska]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Φωνήεν"