Απόλλων 13: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

|λεζάντα αναμνηστικής = Α-Δ: LovellΛόβελ, SwigertΣουάιγκερτ, HaiseΧέιζ

<td style="width:20em;"> {{flagicon|USA}} [[JamesΤζέιμς ArthurΆρθουρ LovellΛόβελ]] </td>

<td> {{flagicon|USA}} [[JackΤζακ SwigertΣουάιγκερτ]] </td>

<td> {{flagicon|USA}} [[FredΦρεντ HaiseΧέιζ]] </td>

<td style="width:20em;"> {{flagicon|USA}} [[JohnΤζον YoungΓιανγκ]] </td>

<td> {{flagicon|USA}} [[CharlesΤσαρλς DukeΝτιουκ]] </td>

Αρχικά προορίζονταν οι [[AlanΆλαν ShepardΣέπαρντ]] και [[KenΚεν MattinglyΜάτινγκλι]] για κυβερνήτης και πιλότος της σεληνακάτου αντίστοιχα. Λίγο πριν από την εκτόξευση αρρώστησε ο αναπληρωματικός πιλότος DukeΝτιουκ από [[ερυθρά]]. Ο MattinglyΜάτινγκλι, λόγω του ότι από μικρός δεν είχε κάνει το αντίστοιχο εμβόλιο, και για να αποφευχθεί κίνδυνος ασθένειας κατά την αποστολή αναγκάστηκε να παραμείνει στο έδαφος, και άλλαξε βάρδια με τον αντικαταστάτη του, τον SwigertΣουάιγκερτ, ο οποίος ήταν προορισμένος για την αποστολή [[Απόλλων 16]], την οποία ανέλαβε ο MattinglyΜάτινγκλι.

ΟιΟ πύραυλοιπύραυλος εκτόξευσης τύπου [[Saturn (πύραυλος)|Saturn-V]] AS-508 παραδόθηκανπαραδόθηκε τον Ιούνιο και Ιούλιο του 1969 στο [[Διαστημικό Κέντρο Κέννεντυ]]. Στις 15 Δεκεμβρίου 1969 το διαστημόπλοιο τοποθετήθηκε στην εξέδρα εκτόξευσης [[Συγκρότημα εκτοξεύσεων 39|LC-39Α]]. Το διαστημόπλοιο και η σεληνάκατος έφεραν τα χαϊδευτικά ονόματα ''Odyssey'' (από την [[Οδύσσεια]] του [[Όμηρος|Ομήρου]]) και ''Aquarius'' ([[Υδροχόος (αστερισμός)|Υδροχόος]]) αντίστοιχα.

Για σημείο της προσσελήνωσης είχε οριστεί το ο κρατήρας της σελήνης [[Fra Mauro]], όπου σύμφωνα με τα σχέδια η αποστολή θα έστηνε το εργαστηριακό κιβώτιο επιστημονικής ανάλυσης εδάφους [[ALSEP]] (Apollo Lunar Surface Experiments Package), λόγω των σημαντικών πετρωμάτων που βρίσκονταν στο σημείο αυτό. Για το σκοπό αυτό, οι αστροναύτες του πληρώματος είχαν καταρτιστεί με ειδική εκπαίδευση στον τομέα της [[γεωλογία]]ς.

[[Αρχείο:Apollo13 - SM after separation.jpg|thumb|right|Η βλάβη στο υπηρεσιακό σκάφος εξυπηρέτησης μετά το ατύχημα που συνέβη κατά την αποσύνδεση.]]

Η εκτόξευση της αποστολής πραγματοποιήθηκε στις 11 Απριλίου 1970, στις 13:13:00 τοπική ώρα. Λόγω ισχυρών κραδασμών που παρουσιάστηκαν, απομονώθηκε η μεσαία τουρμπίνα της δεύτερης βαθμίδας και διέκοψε αυτόματα την λειτουργία της 132 δευτερόλεπτα πριν το κανονικό. Με την βοήθεια του κεντρικού ψηφιακού υπολογιστή ελέγχου [[LVDC]] (Saturn Launch Vehicle Digital Computer) οι υπόλοιπες τέσσερις τουρμπίνες και η τρίτη βαθμίδα αφομοίωσαν κάπως την απώλεια και το ταξίδι συνεχίστηκε σε τροχιά γύρω από την [[Γη]] και με μια πολύ μικρή απόκλιση. Κατόπιν μιάμισης περιφοράς γύρω από την Γη πυροδοτήθηκε η τρίτη βαθμίδα και το ταξίδι συνέχισεσυνεχίστηκε με προορισμό την [[Σελήνη]].

Ένα από τα επιστημονικά πειράματα ήταν η συντριβή της τρίτης βαθμίδας του πυραύλου στην επιφάνεια της Σελήνης, που διεξάχθηκε αποσυνδέοντάς την και αφήνοντάς την να καταπέσει στην επιφάνεια της Σελήνης. Η κατάπτωση του πυραύλου μάζας 14 τόνων διάρκεσε τρεις ημέρες, και συνετρίβη με ταχύτητα 9.000 χιλιομέτρων την ώρα (2,5 χιλμχλμ. το δευτερόλεπτο) σε απόσταση περ. 120 χιλιομέτρων δυτικά-βορειοδυτικά του σημείου προσσελήνωσης της αποστολής του [[Απόλλων 12]]. Η συντριβή που ισοδυναμούσε με έκρηξη 10 τόνων [[Τρινιτροτολουόλη|ΤΝΤ]] προκάλεσε σεισμικές δονήσεις που καταγράφηκαν μετά από 30" από τον σεισμογράφο που είχε εγκαταστήσει η προηγούμενη αποστολή. Οι σεισμικές δονήσεις συνεχίστηκαν πάνω από τρεις ώρες. Εκτός αυτού, άλλα όργανα κατέγραψαν την παρουσία ιονισμένου νέφους, που συνέπεσε λίγο πριν από την πρώτη σεισμική δόνηση και διήρκεσε σχεδόν ένα λεπτό. Προφανώς η σκόνη που σήκωσε η πρόσκρουση του πυραύλου με το έδαφος της Σελήνης ιονίστηκε υπό την επίροιαεπήρεια των ηλιακών ακτίνων.

Κατά την διάρκεια της πτήσης σημειώθηκε έκρηξη σε μια από τις δύο δεξαμενές οξυγόνου. Το διαστημόπλοιο είχε ήδη διανύσει απόστασηδιαδρομή διάρκειας 55 ωρών και 54 λεπτών και βρισκόταν 300.000 χιλιόμετρα από την Γη. Μια δεξαμενή οξυγόνου του υπηρεσιακού σκάφους εξυπηρέτησης ανατινάχτηκε λίγο μετά την έναρξη λειτουργίας μιας τρόμπας. Ο SwigertΣουάιγκερτ μετέδωσε στονστο πύργοκέντρο ελέγχου το παροιμιακόπαροιμιώδες '''''Houston, we've had a problem'''''.

Η έκρηξη προκάλεσε ζημιά και στην διπλανή δεξαμενή οξυγόνου, με αποτέλεσμα την παύση διοχέτευσης της [[Κυψέλη καυσίμου|κυψέλης καυσίμου]] με οξυγόνο και την ακαριαία μείωση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και νερού. Εκτός αυτού σημειώθηκε έλλειψη αποθέματος οξυγόνου με αποτέλεσμα η αποστολή να αντιμετωπίσει σοβαρό κίνδυνο. Η μόνη λύση ήταν η άμεση διακοπή της αποστολής και επιστροφή στην Γη. Η προσσελήνωση ματαιώθηκε και η τροχιά του διαστημοπλοίου διορθώθηκε, έτσι ώστε να πραγματοποιήσει καμπύλη επιστροφής αντί να μπει σε δορυφορική τροχιά γύρω από την Σελήνη.

Η σεληνάκατος πήρε την θέση του κατεστραμμένου υπηρεσιακού σκάφους εξυπηρέτησης ως σκάφος διάσωσης. Ο διασωστικός εξοπλισμός της σεληνακάτου όμως εκπληρούσε μικρότερες προδιαγραφές, αφού ήταν κατασκευασμένη για λιγότερο πλήρωμα και μικρότερη χρήση. Η παροχή οξυγόνου ήταν μεν αρκετή, αλλά έλειπε η παροχή νερού και ηλεκτρικού ρεύματος εκτός από μερικές μπαταρίες που ήταν φορτισμένες. Εκτός αυτού έλειπε η ανακύκλωση του αέρα και δεν επαρκούσε η αποχέτευση του διοξειδίου του άνθρακα. Υπό την καθοδήγηση του πύργου ελέγχου οι αστροναύτες κατασκεύασαν με ότι υλικά βρέθηκαν στο διαστημόπλοιο (σακούλες, χάρτες, κολλητική ταινία) μιαέναν πρόχειρηπρόχειρο προσαρμογήπροσαρμογέα του μηχανήματος από το υπηρεσιακό σκάφος καιεξυπηρέτησης, το έβαλαν σε λειτουργία και πυροδότησαν τους πυραύλους για να επιστρέψουν στην Γη.

[[Αρχείο:Apollo13-load on deck.jpg|thumb|Το διαστημόπλοιο Apollo 13 στο κατάστρωμα του πλοίουαεροπλανοφόρου [[USS Iwo Jima]].]]

*[http://history.nasa.gov/ap13rb/ap13index.htm NASA Πόρισμα της Επιτροπής Cortright για την διελεύκανσηδιαλεύκανση του ατυχήματος]