Διεθνής Συνθήκη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Τα μέρη εν προκειμένω, υποκείμενα του Διεθνούς Δικαίου μπορεί να είναι Κράτη, Αρχηγοί Κρατών, Ηγεμόνες ή Πρόεδροι, ή ακόμη και "Διεθνείς Οργανισμοί".

 

Όταν ο όρος εκλαμβάνεται ως «πρακτική» (practice), ή ως «συνηθισμένη χρήση» (usage), ή ως κάποιος «κανόνας» (rule), επί διαγωγής (conduct) ή συμπεριφοράς (behaviour) σχετικά με το τι επιτρέπεται ή δεν επιτρέπεται να κάνουν τα μέλη μιας ορισμένης ομάδας (group) ή κοινότητας (community). Στη περίπτωση αυτή ο αντίστοιχος ελληνικός όρος είναι «<u>συμβατικότητα</u>» ή η ελληνική έκφραση «<u>κατά συνθήκη</u>».

 

 

 

 

Τα διεθνή μέσα (συμφωνίες, αποφάσεις, ομολογίες, υποσχέσεις κλπ) που συνάπτονται μεταξύ κρατών ή μεταξύ κρατών και διεθνών οργανισμών πολλές φορές λαμβάνουν διάφορες ονομασίες όπως: «Σύμβαση» ή «Συνθήκη» (Convention), «Δήλωση» ή «Διακήρυξη» (decleration), «Συμφωνία» (pact), Πρωτόκολλο (protocol) και «Σύμφωνο» ή «Συνθήκη» (treaty). Στις αγγλόφωνες χώρες συνηθέστερος όρος εν προκειμένω είναι treaties, ενώ οι περισσότερες διεθνείς συμφωνίες που καταρτίσθηκαν από το [[1864]] ως το [[1945]] χαρακτηρίστηκαν “Conventions” .

 

Κατά το παρελθόν οι παραπάνω ονομασίες διαλέγονταν στη τύχη, χωρίς κανείς να σκοτίζεται για τη σημασία τους. Αλλά και από τότε οι συγγραφείς και κωδικογράφοι δεν διέκριναν τεχνική διάκριση αυτών των όρων θεωρώντας ότι και οι δύο παραπάνω όροι είναι εξ ίσου δεσμευτικοί έχοντας την αυτή νομική ισχύ. Τελευταία όμως από του έτους [[1953]] ο Myers αν και παραδέχεται ότι δεν υφίσταται διαφορά, αναφέρει: «Ο όρος Convention κατέληξε να είναι η καθιερωμένη ονομασία για πράξεις πολυμερών σωμάτων (multirateral bodies) επί ειδικών θέσεων – πλευρών ενός γενικού ζητήματος χωρίς να προϋποθέτει και την ολοκληρωτική ρύθμιση αυτού του τομέα σχέσεων.

 

 

Πάντως, όπως και να ΄χει, σήμερα ο όρος "Convention" εξακολουθεί να έχει ευρύτερο νόημα.

Όταν τα συμβαλλόμενα μέρη (Χώρες) έχουν την αυτή γλώσσα τότε χρησιμοποιείται η κοινή τους γλώσσα. Αντίθετα όταν έχουν διαφορετική τότε κατά εθιμικό δίκαιο όπως έχει επικρατήσει από τον [[18ος αιώνας|18ο αιώνα]] συντάσσεται στη [[Γαλλία|γαλλική γλώσσα]]. Μπορεί όμως και να συνταχθεί και στις δύο γλώσσες των συμβαλλομένων.

 

Επειδή σε πολυμερείς συνθήκες το σύστημα χρησιμοποίησης πολλών γλωσσών παρουσιάζει πράγματι δυσχέρειες ακολουθείται το άρθρο 111 του Καταστατικού του [[ΟΗΕ]] σύμφωνα με το οποίο : "''.... είναι το [[Κίνα|κινεζικό]], [[Γαλλία|γαλλικό]], [[Ρωσία|ρωσικό]], [[Αγγλία|αγγλικό]] και [[Ισπανία|ισπανικό]] κείμενα εξ ίσου αυθεντικά...''".

 

''Επικύρωση Συνθήκης'' ονομάζεται η έγκριση του περιεχομένου της (όποιας) Συνθήκης από τα συνταγματικώς αρμόδια όργανα εκάστου μέρους των συμβαλλομένων Χωρών. Όλες οι Συνθήκες αμέσως μετά την υπογραφή τους υπό των Αρχηγών ή των επισήμων αντιπροσώπων των Χωρών υποβάλλονται προς επικύρωση προς τα αρμόδια όργανα νομοθέτησης εκάστης Χώρας δια των οποίων και εκφράζεται η οριστική συγκατάθεση της εκάστης των συμβαλλομένων Πολιτείας, στον καταρτισμό της διεθνούς αυτής δικαιοπραξίας.

 

Συνεπώς η επικύρωση και όχι η υπογραφή είναι εκείνη που παρέχει στη Συνθήκη την οριστική της ισχύ. Ως πράξη δε για να χαρακτηρισθεί οριστική και αμετάκλητος θα πρέπει να καλύπτει ολόκληρο το κείμενο της Συνθήκης και να μην έχει εγερθεί καμία επιφύλαξη.

 

Η ''Προσχώρηση'' ενός Κράτους σε μια Συνθήκη που δεν έχει υπογράψει απ΄ την αρχή της σύστασής της, αποτελεί διαδικασία που συνήθως προβλέπεται από τη ίδια την Συνθήκη και βεβαίως μπορεί να επιτρέπει την διεύρυνση του αρχικού συμβατικού κύκλου.

Η Προσχώρηση χαρακτηρίζεται πράξη μονομερής, δια της οποίας ένα Κράτος δηλώνει ότι υποβάλλεται στο θεσπιζόμενο υπό της συγκεκριμένης συνθήκης "νομικό καθεστώς".

Η προσχώρηση πραγματοποιείται με ειδική συνθήκη, με ανταλλαγή δηλώσεων δια μονομερούς πράξης που και αυτή ακολουθεί την οδό της επικύρωσή της προκειμένου να τεθεί σε ισχύ.

 

Κατά την εφαρμογή των Συνθηκών πολλές φορές έχει διαπιστωθεί να αναφύονται περιπτώσεις προβλημάτων ερμηνείας των διατάξεών τους σε έννοιες που κατά την σύστασή τους ή παραβλέφθηκαν ή δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν.

 

Σε τέτοιες περιπτώσεις η ερμηνεία γίνεται (αναζητείται) είτε δια της διπλωματικής οδού, είτε δια διεθνούς διαιτητικής ή δικαστικής πράξης.

 

Κατά την ευρεία έννοια ''Αναθεωρήση Συνθήκης'' ονομάζεται κάθε τροποποίηση των διατάξεων συγκεκριμένης Συνθήκης που μπορεί να επέλθει μόνο κατόπιν κοινής συμφωνίας των Κρατών που έχουν συνομολογήσει αυτή.

 

Κατά τη "στενή ερμηνεία" του όρου αναθεώρηση σημαίνει τροποποίηση των διατάξεών της συγκεκριμένης συνθήκης ή άλλων Συνθηκών σύμφωνα με την προβλεπόμενη υπό της συγκεκριμένης Συνθήκης ειδική διαδικασία. Δηλαδή διαδικασία που προβλέπει η ίδια η Συνθήκη είτε αμέσως είτε μετά την παρέλευση συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος.

 

 

Στη προκειμένη περίπτωση εξετάζεται ειδικότερα η δυνατότητα (προβλεπόμενη) που μπορεί να παρέχει η ίδια η Συνθήκη για την ευχέρεια καταγγελίας της. Αν δεν υφίσταται τέτοια διάταξη που να περέχει τέτοια ευχέρεια τότε η καταγγελία συνιστά <u>πράξη αθέμιτο</u>.

 

H ''επιφύλαξη'' αποτελεί <u>μονομερής δήλωση</u> βούλησης δια της οποίας ένα συμβαλλόμενο Κράτος, αν και αποδέχεται την Συνθήκη στο σύνολό της, διευκρινίζει ότι ορισμένη διάταξη δεν θα ισχύει έναντι αυτού ή θα έχει περιορισμένο πεδίο εφαρμογής (είε τοπικά, είτε χρονικά) ή ότι θα πρέπει να προσλάβει αυτή ειδικό περιεχόμενο.

 

Η διατύπωση της κάθε επιφύλαξης μπορεί να γίνει είτε στο στάδιο της υπογραφής της Συνθήκης, είτε κατά την επικύρωσή της, είτε τέλος κατά την προσχώρηση στη Συνθήκη (νέου μέλους Κράτους).

 

Ένας από τους λόγους λύσης μιας Συνθήκης είναι και η λεγόμενη ''παραίτηση'' συμβαλλόμενου Κράτους, κυρίως επί δικαιωμάτων του, που παρέχονται σ΄ αυτήν. Πολλές φορές όμως συμβαίνει η λύση μιας συνθήκης με παραίτηση να μην είναι πάντοτε εφικτή. Η παραίτηση μπορεί να είναι είτε <u>ρητή</u>, είτε <u>σιωπηρά</u>.

Ομοίως, στη Διεθνή σκηνή, παραίτηση θεωρήθηκαν οι Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου [[1959]] κατά τις οποίες η Μεγάλη Βρετανία παραιτήθηκε των κυριαρχικών δικαιωμάτων της επί και υπέρ της [[Κύπρος|Κύπρου]].

:α) Όταν διαμορφώνεται αντίθετο έθιμο με το περιεχόμενο της Συνθήκης (περίπτωση πολύ σπάνια).

:β) Όταν η παραίτηση προκύπτει από τη συγκατάθεση του Κράτους σε κατάσταση πραγμάτων που συνεπάγει την απώλεια των συμβατικών του δικαιωμάτων, και

Πάντως όπως και να εκδηλώνεται μια παραίτηση των πλεονεκτημάτων μια Συνθήκης, από μια Χώρα συμβαλλόμενη, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να παραβλάπτει άμεσα ή έμμεσα συμφέροντα και μάλιστα δικαιώματα, των άλλων συμβαλλομένων Κρατών, που μια τέτοια περίπτωση θα μπορεί να οδηγήσει σε άλλες καταστάσεις.

 

Κάθε Συνθήκη προκειμένου να καθορισθεί αν εξακολουθεί να ισχύει ή πρόκειται να παύσει να ισχύει θα πρέπει να εξετάζονται ιδιαίτερα τα ακόλουθα:

:α) Αυτό τούτο το κείμενο της Συνθήκης που ενδέχεται να προβλέπει τους τρόπους και τις προϋποθέσεις της λύσης της (παύση της).

:γ) Η εκτίμηση ορισμένων γεγονότων (π.χ. [[ανωτέρα βία]], [[πόλεμος]] κ.ά.) όπου ενδεχόμενα να επιφέρουν είτε οριστική λύση (π.χ. διάλυση της "Τριπλής Συμμαχίας" μετά την είσοδο της Ιταλίας στον Α΄ Π.Π. στο πλευρό των Συμμάχων Αγγλίας - Γαλλίας), είτε αναστολή ισχύος αυτής. "Εν καιρώ πολέμου" η ισχύς μεγάλου αριθμού συνθηκών αναστέλλεται.

 

Το [[1969]] καταρτίστηκε η Συνθήκη της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών, η οποία τέθηκε σε ισχύ το [[1980]]. Η Συνθήκη αυτή ρυθμίζει το πώς καταρτίζεται, τροποποιείται και λύεται μια διεθνής συνθήκη, πώς ερμηνεύονται οι όροι της, πώς προσχωρούν τρίτα κράτη σε αυτήν κλπ. Ως διεθνής συνθήκη η ίδια δεσμεύει και αυτή μόνο τα συμβληθέντα κράτη.

 

* [http://untreaty.un.org/ilc/texts/instruments/english/conventions/1_1_1969.pdf Συνθήκη της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών] {{en}} {{pdf}}

 

 

{{Link FA|pt}}

 

[[ar:معاهدة]]

[[hi:सन्धि (समझौता)]]

[[hr:Međunarodni ugovor]]

[[hu:Nemzetközi szerződés]]

[[id:Perjanjian internasional]]

[[wa:Cossina]]

[[zh:条约]]