|
:''Το άρθρο αυτό αναφέρεται στον όρο '''τυπική γλώσσα''' όπως χρησιμοποιείται στα μαθηματικά, τηστη λογική και τηνστην επιστήμη υπολογιστών. Για πληροφορίες για τον τρόπο έκφρασης που είναι πιο πειθαρχημένος ή ακριβής από την καθημερινή καθομιλουμένη γλώσσα, βλέπε [[επίσημη ορολογία]].''
Στα [[Μαθηματικάμαθηματικά]], στηνστη [[Λογικήλογική]], και στην [[Επιστήμηεπιστήμη Υπολογιστώνυπολογιστών]], μια '''τυπική γλώσσα''' (formal language) ή απλώς '''γλώσσα''' είναι η γλώσσα που ορίζεται από ακριβείς μαθηματικούς τύπους, ή τύπους που μπορεί να επεξεργαστεί μια μηχανή. ΠιόΠιο αναλυτικά, μια γλώσσα <math>\boldsymbol{L}</math>ορίζεται ως ένα πιθανώς άπειρο σύνολο από πεπερασμένου μήκους σειρές από στοιχεία που προέρχονταιπροερχόμενα από ένα καθορισμένο, πεπερασμένο σύνολο <math>\boldsymbol{A}</math> ([[αλφάβητο]]). Ο κλάδος που μελετά τις ιδιότητες των τυπικών γλωσσών λέγεται '''θεωρία τυπικών γλωσσών'''.
Όπως και οι γλώσσες στη [[γλωσσολογία]], οι τυπικές γλώσσες έχουν γενικά δυο πλευρές:
* Το [[συντακτικό]] μιας γλώσσας έχει να κάνει με το πωςπώς φαίνεται η γλώσσα, ή, πιόπιο επίσημα, είναι το σύνολο όλων των πιθανών εκφράσεων που ανήκουν στη γλώσσα.
* Η [[σημασιολογία]] (ή [[σημαντική]]) έχει να κάνει με την ερμηνεία των φράσεων της γλώσσας, και ορίζεται επίσημα με διάφορους τρόπους, ανάλογα με το είδος της εκάστοτε γλώσσας.
== Θεωρία τυπικών γλωσσών ==
Ο κλάδος των μαθηματικών και της επιστήμης υπολογιστών που μελετά αποκλειστικά τη θεωρία της σύνταξης των τυπικών γλωσσών γλωσσών λέγεται '''θεωρία τυπικών γλωσσών'''. Στη θεωρία τυπικών γλωσσών, μια τυπική γλώσσα δεν είναι τίποτα παραπάνω από το συντακτικό της. Η θεωρία τυπικών γλωσσών δεν ασχολείται καθόλου με την ερμηνεία, και είναι επομένως τελείως ουδέτερη ως προς το τι εννοούν τα σύμβολα και οι λέξεις. Για παράδειγμα, στη [[γλωσσολογία]], η θεωρία τυπικών γλωσσών μπορεί να εφαρμοστεί ταυτόχρονα σε πολλά διαφορετικά επίπεδα για την περιγραφή μιας γλώσσας: ▼
* ΣτηΣτο [[ φωνολογίασυντακτικό]] , που περιγράφει πωςπώς '' φωνήματαλέξεις'' στο ''λεξικό'' ή ''λεξιλόγιο'' συνδυάζονται για να δημιουργήσουν '' λέξειςπροτάσεις''. ▼▲Ο κλάδος των μαθηματικών και της επιστήμης υπολογιστών που μελετά αποκλειστικά τη θεωρία της σύνταξης των τυπικών γλωσσών γλωσσών λέγεται '''θεωρία τυπικών γλωσσών'''. Στη θεωρία τυπικών γλωσσών, μια τυπική γλώσσα δεν είναι τίποτα παραπάνω από το συντακτικό της. Η θεωρία τυπικών γλωσσών δεν ασχολείται καθόλου με την ερμηνεία, και είναι επομένως τελείως ουδέτερη ως προς το τι εννοούν τα σύμβολα και οι λέξεις. Για παράδειγμα, στη [[γλωσσολογία]], η θεωρία τυπικών γλωσσών μπορεί να εφαρμοστεί ταυτόχρονα σε πολλά διαφορετικά επίπεδα για την περιγραφή μιας γλώσσας:
* ΣτοΣτη [[συντακτικόμορφολογία]], που περιγράφει πωςπώς ''λέξεις'' στομέρη ''λεξικό'' ή ''λεξιλόγιολέξεων'' συνδυάζονται για να δημιουργήσουν ''προτάσειςλέξεις''.
* ΣτηΣτην [[μορφολογίαορθογραφία]], που περιγράφει πωςπώς ''μέρηχαρακτήρες'' (που ανήκουν στο λέξεων''αλφάβητο'') συνδυάζονται για να δημιουργήσουν ''λέξεις''.
* ΣτηνΣτη [[ορθογραφίαφωνολογία]] που περιγράφει πωςπώς ''χαρακτήρεςφωνήματα'' (που ανήκουν στο ''αλφάβητο'') συνδυάζονται για να δημιουργήσουν ''λέξεις''.
▲* Στη [[φωνολογία]] που περιγράφει πως ''φωνήματα'' συνδυάζονται για να δημιουργήσουν ''λέξεις''.
== Προδιαγραφή ==
Μια τυπική γλώσσα μπορεί να προδιαγραφεί με αρκετούς διαφορετικούς τρόπους, όπως:
* ΣτοιχειοσειρέςΣυμβολοσειρές παραγόμενες από μια [[Τυπικήτυπική γραμματική]] (βλ. [[Ιεραρχία Τσόμσκι]]).
* ΣτοιχειοσειρέςΣυμβολοσειρές παραγόμενες από μια [[Κανονικήκανονική έκφραση]] (regular expression).
* ΣτοιχειοσειρέςΣυμβολοσειρές που γίνονται αποδεκτές από κάποιο [[Θεωρία αυτομάτων|αυτόματο]], όπως είναι ημία [[Μηχανή Τούρινγκ]] ή ημία [[Μηχανήμηχανή Πεπερασμένωνπεπερασμένων Καταστάσεωνκαταστάσεων]] (finite state machine) .
* Από ένα σύνολο σχετιζομένων λογικών ερωτήσεων, εκείνες οι ερωτήσεις που έχουν απάντηση ΑΛΗΘΗΣ (βλ. [[Πρόβλημα απόφασης]]).
== Παραδείγματα τυπικών γλωσσών ==
Παρότι το αλφάβητο είναι πεπερασμένο σύνολο και κάθε στοιχειοσειράσυμβολοσειρά έχει πεπερασμένο μήκος, η γλώσσα θα μπορούσε να αποτελείται από άπειρο πλήθος λέξεων (επειδή δεν τέθηκε άνω πέρας στο μήκος των στοιχειοσειρώνσυμβολοσειρών).
Το αλφάβητο έστω ότι είναι το <math>\left \{ a , b \right \}</math>. Παραδείγματα γλωσσών τότε είναι:
* το σύνολο όλων των στοιχειοσειρώνσυμβολοσειρών που σχηματίζονται από <math>{a, b}</math> <br />
<center><math> L = \{ w \in \Sigma^*\ \}</math></center>
* Για το άρθρο αντλήθηκαν πληροφορίες και από το άρθρο [[w:en:Formal_language]] της αγγλικής Βικιπαίδειας.
== ΒλέπεΔείτε επίσης ==
* [[Συμβολοσειρά|Συμβολοσειρά (string)]]
* [[Αλφάβητο (μαθηματικά)|Αλφάβητο]]
| 