Οι '''Άβαι''' (των Αβών), ήταν ονομαστή πόλη της αρχαιότητας που βρίσκονταν στην αρχαία [[Νομός Φωκίδας|Φωκίδα]] κοντά στο σημερινό χωριό [[Καλαπόδι Φθιώτιδας]]. ΗΣτην πόλη αυτή ήτανβρισκόταν αφιερωμένηιερό στονκαι θεόμαντείο [[Αβαίος|Αβαίοτου Απόλλωνα]],Απόλλωνος. εξΤο ουιερό καιανασκάπτεται ηαπό τοπονυμικήτο τουΓερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο επίκληση(1972-1981, στον2001 οποίοκ.ε.) και ήτανέχουν αφιεωμένοςέλθει πλούσιοςστο σεφως αφιερώματαπλουσιότατα ναόςευρήματα. αλλάΙδιαίτερο καιενδιαφέρον έναπαρουσιάζει το γεγονός ότι παρατηρείται συνέχεια στην χρήση του ιερού από τατην σημαντικότεραΥστεροελλαδική μαντείαέως τηςκαι την Ρωμαϊκή εποχή. Σύμφωνα με τον [[Παυσανίας|Παυσανία] η πόλη διέθετε θέατρο και αρχαιότηταςαγορά.<br>
ΤηνΣύμφωνα πόλημε αυτήτον φέρεται[[Στράβων|Στράβωνα]], ναη τηνπόλη είχειδρύθηκε ιδρύσειαπό ο μυθικός ήρωας του Άργους οτον ΆβανταςΆβαντα ([[Άβας]]), εγγονόςμυθικό ήρωα του Άργους, εγγονό του [[Δαναός|Δαναού]] και γιοςγιο του Λυγκέα. Αντίθετα από την άποψη του [[Στράβων|Στράβωνα]], ο [[Αριστοτέλης]] θεωρεί πωςότι τηη πόλη αυτήιδρύθηκε ίδρυσαναπό οιτους [[Θράκες]Θράκες].
Οι Άβαι ήταν η μόνη πόλη των Φωκέων που δεν καταστράφηκε από τον [[Φίλιππος Β' ο Μακεδών|Φίλιππο]] κατά το Τρίτο Ιερό Πόλεμο., Οεπειδή λόγοςοι ήτανκάτοικοί πωςτης δεν είχαν λάβει μέρος στον Φωκικό πόλεμο ούτεκαι στηστην λεηλασία των θησαυρών του [[Μαντείο των Δελφών|Μαντείου των Δελφών]] από τους υπόλοιπους Φωκείς.
Νέα επιγραφικά ευρήματα (2008-2009) κοντά στο Καλαπόδι απέδειξαν ότι ο παλαιότερος εντοπισμός των Αβών στον λόφο Κάστρο κοντά στο χωριό Έξαρχος είναι εσφαλμένος. Στον λόφο Κάστρο βρισκόταν η Υάμπολις, ενώ στον κοντινό τειχισμένο λόφο Μπογδάνου μάλλον βρισκόταν ο οικισμός Κλεωναί, που ανήκε στην Υάμπολη.
Σε βραχώδη λόφο κοντά στο χωριό σώζονται μέχρι σήμερα τα πολυγωνικά τείχη των Αβών, η είσοδος της ακρόπολης καθώς και κάποια ίχνη των τειχών της πόλης. Επίσης κοντά στο σημερινό χωριό βρέθηκαν πλήθος αρχαίων και πλούσιων τάφων πολλοί από τους οποίους συλλήθηκαν από τους ντόπιους κατοίκους μέχρι που επενέβη η [[Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρία]] και προέβη στη κατάσχεση των ευρημάτων τα οποία σήμερα φυλάσσονται και εκθέτονται στο αρχαιολογικό μουσείο της [[Χαιρώνεια|Χαιρώνειας]].
